-
1 lumen
lūmen, inis n. [из *. lucmen от luceo ]1) свет (lunae, solis C)luminibus alicujus obstruere C — загородить кому-л. свет строением, перен. C затмить чью л. славу2) светило3) поэт. деньsupremum l. V — день смерти4) светильник, свеча или факел (lumine apposĭto C; lumina accendere PM)5) (тж. lumina vitae Lcr) жизньadimere alicui l. O — лишить кого-л. жизни6) (тж. l. oculorum Nep) зрениеamittere L C, Nep — лишиться зрения7) глаз8) проём ( lumina fenestrarum Vtr); окно ( obserare lumina Ap)9) щель (sc. puppis VF)10) просвет, ширина ( fistulae Frontin)11) блеск (ferri St, VF); яркость ( calthae Col)12) цвет, светоч, украшение, слава (l. consulatūs tui C; Corinthus, totīus Graeciae l. C)lumina orationis (dicendi, verborum, sententiarum) C — цветы красноречия, ораторские блёстки, тж. блестящие мыслиlumina animi alicujus C — чьи-л. блестящие душевные качества13) ясностьl. adhibēre alicui rei C — пролить свет на что-л., привести что-л. в ясностьordo maxime est, qui memoriae l. affert C — порядок больше всего помогает ясному усвоению14) надежда, помощь, спасение (l. alicui esse C) -
2 lumen
I.Lit.: quasi lumen de suo lumine accendat, Enn. ap. Cic. Off. 1, 16, 51 (Fragm. v. 388 Vahl.):B.solis,
Cic. Div. 2, 42, 91:tabulas bene pictas conlocare in bono lumine,
id. Brut. 75, 261:solare,
Ov. Tr. 5, 9, 37:lumina solis,
the sunbeams, Lucr. 2, 162.—Transf.1.A light, a source of light, a lamp, torch:2.lumine apposito,
Cic. Div. 1, 36, 79:diurnum,
the morning-star, Lucr. 4, 455; Liv. 29, 25:lumini oleum instillare,
Cic. de Sen. 11, 36:luminibus accensis,
Plin. 11, 19, 21, § 65:multa lumina nocte tuli,
Tib. 1, 10 (9), 42.—Brightness, splendor, gleam ( poet.):3.ferri,
Stat. Th. 9, 802; Claud. Cons. Prob. et Olybr. 94.—A bright color ( poet.): flaventia lumina calthae, Col. poët. 10, 97; 9, 4.—4.Daylight, day ( poet.): si te secundo lumine hic offendero, Moriere, Enn. ap. Cic. Rab. Post. 11, 29 (Trag. v. 302 Vahl.):5.lumine quarto,
Verg. A. 6, 356; cf.: eos hostes, urbes agrosque eorum... lumine supero privetis, Vet. Form. ap. Macr. S. 3, 9, 11. —The light of life, life ( poet.):6.lumen linque,
Plaut. Cist. 3, 12:lumine adempto,
Lucr. 3, 1033; Ov. Tr. 4, 4, 45.—The light of the eye, the eye (mostly poet.):* b.luminibus amissis,
Cic. Tusc. 5, 39, 114:astantes lumine torvo Aetnaeos fratres,
Verg. A. 3, 677:fossis lumen abire genis, Ov P. 2, 8, 66: acuentes lumina rutae,
id. R. Am. 801:lumina defixa tenere in gremio,
id. H 21, 113:lumina flectere,
id. M. 5, 232: parcite luminibus, close or turn away the eyes, Tib. 1, 2, 33:lumina sera dextra componere,
to close one's eyes, Val. Fl. 3, 279.—Fig.:Romani imperii lumen,
Vell. 2, 52, 3:reipublicae lumen et caput,
id. 2, 99, 1.—The pupil of the eye, Veg. Vet. 2, 16.—7.An opening through which light can penetrate, a light, Val. Fl. 1, 168; Vitr. 4, 6.— An airhole, air-shaft, Plin. 31, 6, 31, § 57.— A window:8.stabula non egeant septentrionis luminibus,
Pall. 1, 21:obserare lumina,
App. M. 2, p 125: altius aedes non tollendi, ne luminibus vicini officiatur, Gai Inst. 2, 31:immittere lumina,
to put in windows, Dig. 7, 1, 13.—In plur., the light in a building:9.ne quid altius exstruendo, aut arborem ponendo, lumina cujusquam obscuriora fiant,
Dig. 8, 2, 14:cum M. Buculeius aedes L. Fufio venderet, in mancipio lumina, uti tum essent, ita recepit,
Cic. de Or. 1, 39, 179.—Hence, se luminibus ejus esse obstructurum, to obstruct the light by building, Cic. pro Dom. 44, 115.—The opening or orifice in a water-pipe or funnel, Front. Aquaed. 27; 29; 36; 105.—10.The light in pictures, in opp. to the shade:II.invenit lumen atque umbras,
Plin. 35, 5, 11, § 29; 35, 11, 40, § 131; Plin. Ep. 3, 13.—Trop.A.A light, i. e. a most distinguished person or thing, an ornament, glory, luminary:B.clarissimis viris interfectis lumina civitatis exstincta sunt,
Cic. Cat. 3, 10, 24:certis dicendi luminibus ornare orationem,
id. de Or. 2, 27, 119:animi, ingenii consiliique tui,
id. Rep. 6, 12, 12:probitatis et virtutis,
id. Lael. 8, 27: est corporis macula, naevus;illi tamen hoc lumen videbatur,
i. e. a beautyspot, id. N. D. 1, 28, 79: luminibus alicujus obstruere or officere, to obscure one's glory or reputation, id. Brut. 17, 66.—Light, clearness, perspicuity:C.ordo est maxime, qui memoriae lumen affert,
Cic. de Or. 2, 86, 353:oratio adhibere lumen rebus debet,
id. ib. 3, 13, 50: nunc parvulos nobis dedit (natura) igniculos, quos celeriter... sic restinguimus, [p. 1085] ut nusquam naturae lumen adpareat, id. Tusc. 3, 1, 2:nec mentis quasi luminibus officit altitudo fortunae,
id. Rab. Post. 16, 43.—Merit, excellence, beauty of style:D.Origines (Catonis) quod lumen eloquentiae non habent?
Cic. Brut. 17, 66;so in the pun: Catonis luminibus obstruere,
id. ib.; cf. I. B. 7. 8. supra.—Ornaments of style:at sunt qui haec excitatoria lumina a componendis orationibus excludenda arbitrentur,
Quint. 12, 10, 49; 8, 5, 29:orationis,
id. 8, 5, 34:lumina sententiarum,
id. 9, 2, 202.
Перевод: с латинского на все языки
со всех языков на латинский- Со всех языков на:
- Латинский
- С латинского на:
- Все языки
- Английский
- Русский