Перевод: с исландского на английский

с английского на исландский

allotted

  • 1 HLJÓTA

    * * *
    (hlýt; hlaut, hlutum; hlotinn), v.
    1) to get by lot, to have allotted to oneself (hón hlaut at sitja hjá Björgólfi);
    2) to get (h. sigr); margir hlutu gott af hans ráðum, many benefited by his counsels;
    3) to undergo, suffer (h. högg, úför, harm);
    4) to be obliged to; svá mun nú h. at vera, it must needs be so; fara hlýtr þú með mér, thou must go with me;
    5) refl., hljótast af e-u, to result or proceed from (mun hér h. af margs manns bani); hlauzt svá til, at þá tunn átti Ingimundr, it so happened that.
    * * *
    pres. hlýt, pl. hljótum; pret. hlaut, hlauzt, hlaut, pl. hlutum; subj. hlyti; part. hlotinn, neut. hlotið: [A. S. hleôtan; O. H. G. hliuzan; mid. H. G. liuze; Ivar Aasen liota]:—to get by lot, have allotted to oneself; þeir tóku at herfangi Álöfu konu hans ok Arneiði dóttur hans, ok hlaut Hólmfastr hana, Landn. 314; hón hlaut at sitja hjá Björgölfi, Eg. 23; þeir lögðu hluti á ok hlaut Þrándr, Fær. 3; var svá til sýst at Sighvatr skáld hlaut at segja konungi, Fms. vi. 38; (Loki) hlaut blása at helgum skutli, Haustl. 4; skal sá reifa mál hans er hlýtr, who gets the lot, whom the lot falls on, Grág. i. 63.
    2. to get; vér munum hljóta þunnar fylkingar, Fms. v. 53; menn vegnir eða sárir þrír eða fleiri ok sé hlotnir í hvárn-tveggja flokk, Grág. ii. 114.
    3. to undergo, suffer, bide; hljóta högg. Fms. xi. 151; úför, 113; harm, i. 21; vel er, at þú hlautzt slíkt af konungi, Hkr. ii. 319.
    II. metaph., absol. must needs be, with infin.; svá mun nú hljóta at vera at sinni sem þú vill, Fms. i. 159; hefir margr hlotið um sárt at binda fyrir mér, Nj. 54; hér muntú vera hljóta, 129; þú munt ríða h., Fær. 48; en fara hlýtr þú með mér til Jómsborgar, Fms. i. 159; yðart atkvæði mun standa h., Fas. i. 211, passim; þar hlaut at nötra um, Sd. 169.
    III. reflex. to be allotted, fall by lot; var síðan reynt lið þeirra ok hljótask af því liði átta tigir manna, Fms. xi. 89; at þess þeirra, er ómaginn hlautsk til handa, Grág. i. 266; Kaleb fór til þeirrar borgar er honum hafði hlotisk, Stj. 361; hann hlutaði með lýðnum um stuldinn, ok hlautsk í kyn Júda, 356.
    2. metaph. to proceed or result from, esp. in a bad sense; en þó mun hér hljótask af margs manns bani, Mun nokkut hér minn bani af hljótask? Nj. 90; kann vera at af hljótisk þessu tali, sem þá verst hefir af hlotisk, Sd. 172.

    Íslensk-ensk orðabók > HLJÓTA

  • 2 DEILA

    * * *
    I)
    (-da, -dr), v.
    sú á, er deilir með jötna sonum grund ok með goðum, that river which parts the giants and the gods;
    alit þat land, er vatnsföll deila til sjófar, of which the rivers form the boundaries down to the sea;
    vildi H. bæði kjósa ok deila, H. would both choose and deal (viz. divide the catch in shares and choose for himself the share he liked best);
    láta en kjósa ok deila, to give one an arbitrary power in a case;
    with dat. (hversu má keisarinn deila sér í tvá staði);
    2) to deal out, apportion, allot;
    deila dögurð, mat á málum, to deal out portions of food in a household;
    deila víg með verum, to deal victory fairly among men;
    3) to distinguish, discern, = greina;
    eptir þat sá sól ok mátti þá deila ættir, they could then discern the quarters of heaven;
    deila liti, to discern colours;
    eigi deilir litr kosti (acc. pl.), colour is no sure test of the quality;
    4) to busy or occupy oneself with, deal with (engi maðr á önnur mál at deila í kirkju, nema biðja fyrir sér);
    hann við Ríg rúnar deildi, he capped ritnes (spells) with R.;
    deila orðspeki við e-n, to contend in learning with one;
    þótt hringbrotar heiptir deili, though men hate one another;
    deila kníf ok kjötstykki, to share knife and meat;
    5) deila við e-n, to quarrel with one (deila við heimska hali);
    deili gröm við þik, may the fiends bandy words with thee;
    deila um e-t, to quarrel, contest about;
    þeir deildu um (they have a lawsuit about) jarðir;
    deila á e-n, to contend against one;
    deila illyrðum, illdeildum, to chide, abuse one another;
    deila afli, ofríki, við e-n, to deal harshly and overbearingly with one;
    impers., ef í þat deilir, if there be dissent on that point;
    ef í deilir með þeim, if they disagree;
    6) to be master of, possess (deila bauga, fé);
    þar er munuð deilir, when love is concerned, in a matter of love;
    7) refl., deilast, to spread, branch off (svá viða sem kristni deilist um heim);
    meðan mér deilist lífit til, as long, as life is granted me;
    deilast at e-u, to disagree about a thing.
    f. disagreement, contest;
    eiga, halda, deilu við e-n, to quarrel or contend with one.
    * * *
    d, [Goth. dailjan and ga-dailjan = μερίζειν, μεταδιδόναι, διαιρεθν, etc.; A. S. dælan; Engl. to deal; Germ. theilen; O. H. G. tailjan; Swed. dela; Dan. dele.]
    I. with acc. (never dat.), to deal, divide; the phrase, vilja bæði kjósa ok deila, will both choose and deal, of unfair dealing, a metaphor taken from partners, e. g. fishermen, where one makes the division into shares (deilir), and the others choose (kjósa) the shares they like best, Ld. 38; deildr hlutr, a dealt lot. i. e. share dealt or allotted to one, Grág. i. 243; d. e-m e-t, to allot one a thing, to deal out to one, ii. 294: deila dögurð, d. mat (in mod. usage skamta), to deal out portions of food in a household, Ísl. ii. 337; sér at þar var manni matr deildr, Gísl. 47; þú kunnir aldregi d. mönnum mat, Ls. 46: þá er maðr á brot heitinn ef honum er eigi deildr matr á malum, Grág. i. 149; cp. the proverb, djarfr er hver inn deildan verð; d. fé, Skm. 22; d. bauga, Rm. 20; d. e-t út, to deal out, give, Fms. xi. 434.
    2. of places, to divide, bound; fírðir deila, the firths are the boundaries, Grág. ii. 217; vatnsföll ( rivers) d. til sjávar. Eg. 131: sva vítt sem vatnsföll deila til sjávar, Landn. 57. K. Þ. K. 34.
    β. used impers. as it seems; deilir norðr vatnsföllum, Ísl. ii. 345; fjöll þau er vatnsföll deilir af milli héraða, the fells that divide the waters, form the water-shed, between the counties, Grág. i. 432; þar er víkr deilir, Hlt.
    3. metaph. to distinguish, discern; eptir þat sá sól, ok máttu þá d. ættir, after that the sun broke forth, and they could discern the airts (of heaven), Fb. i. 431, Fms. iv. 38; deila liti, to discern colours (lit-deili), hence the proverb, eigi deilir litr kosti (acc. pl.), colour (i. e. look, appearance) is no sure test, Nj. 78: metaph., d. víg, to act as umpire in a fight, tourney, or the like, Ls. 22: we ought perh. to read deila (not bera) tilt með tveim, 38.
    4. various phrases, deila sér illan hlut af, to deal onself a had share in, to deal badly in a thing, Ld. 152: the phrase, e-t deilir máli (impers.), it goes for a great deal, is of great importance, Hs. 65, mod. usage skipta máli, miklu, etc.: d. mál, to deal with a thing, Hom. 34; d. mál e-s, to deal speech, to discuss or confer with one, Ó. H. 82 (in a verse): d. e-n málum, to deal, i. e. speak, confer, with one, Krók. 36 C: d. orðspeki við e-n, to deal, i. e. contend in learning with one, Vþm. 55; rúnar, Rm. 42; eiga við e-t at d., to have to deal with a thing, Fms. viii. 288: the phrase, d. mál brotum, to deal piecemeal with a case, take a partial or false view of a thing, or is the metaphor taken from bad payment (in bauga-brot, q. v.)? Eb. 184; þeir hafa eigi deilt þetta mál brotum, i. e. they have done it thoroughly, have not been mistaken, Konr. 52: to share in a thing, d. kníf ok kjötstykki, to share knife and meat, Grág., Ísl. ii. 487: the phrase, d. hug, to ‘deal one’s mind,’ pay attention to, with a notion of deep concern and affliction; heil vertú Sváfa, hug skaltú d., thy heart shall thou cleave, Hkv. Hjörv. 40: deildusk hugir, svá at huskarlar héldu varla vatni, their minds were so distraught, that the house-carles could hardly forbear weeping, Fms. vi. (in a verse); hence a hardened man is called lítill skapdeildar maðr, (Hugdeila, mind’s concern, is the name of a poem of the 17th century): at þeir deildi enga úhæfu, that they should forbear dealing outrageously, Fms. i. 22; d. heiptir, to deal hatred, to hate (poët.), Hkv. 41: d. afli, ofríki við e-n, to deal harshly and overbearingly with one. Fms. i. 34; d. illyrðum, ill-deildum, to chide, abuse one another, Háv. 37, Ld. 158.
    II. neut. to be at feud, quarrel; the saying, sjaldan veldr einn þegar tveir deila; deili gröm við þig, Hkv. I. 43; ek bað flögð d. við þau, Sighvat: d. til e-s, to quarrel for a thing, Eg. 510: d. upp á e-n, to complain of one, Stj. 294. Exod. xvii. 2, ‘Why chide ye with me?’
    β. impers., ef í þat deilir, if there be dissent on that point, Grág. ii. 125; ef í deilir með þeim, if they dissent, i. 58.
    2. d. um e-t, to contend about a thing, as a law term; þeir deildu ( they had a lawsuit) um jarðir, Fms. iv. 201; þeir deildu um landaskipti, 315; þeir deildu um land þat er var …, Landn. 125; þeir deildu um leysingja-arf, 100, 101: metaph., d. um stafn, to come to a close fight, Orkn. 232.
    III. reflex. to spread, branch off; vatnsföll deilask milli héraða, Grág. ii. 218; svá víða sem hón (i. e. Christianity) deilisk um heim, Hom. 49.
    2. meðan mér deilisk lífit til, as long as life be dealt (i. e. granted) me, Fms, viii. 205; e-t deilisk af, a thing comes to pass, Hkr. iii. 55 (in a verse); kölluðu þeir, at lengi mundi vörn deilask af úti, that a long defence would be dealt out, i. e. there would be a long struggle, Sturl. i. 59, cp. the Goth. afdailjan = to pay off; hugr deilisk (vide above): þat mun oss drjúgt deilask, it will cost us dear, Am. 19.

    Íslensk-ensk orðabók > DEILA

  • 3 HLUTA

    (að), v.
    1) to draw (cast) lots for a thing (h. e-t or h. um e-t);
    2) to select by lot (vóru menn hlutaðir til skipstjórnar);
    3) refl., hlutaðist svá til, at, it so turned out that (= hlauzt svá til, at); hlutast til e-s, to meddle with a thing (ekki hefi ek hlutazt til málaferla, yðvarra); h. til með em, to assist one in a case.
    * * *
    að, [A. S. hluton; Engl. lot; Germ. loosen], to draw lots for a thing, obtain by lot, the thing in acc. or infin.; þar var hlutaðr tvímenningr, Eg. 22; þar skyldi sæti (acc. pl.) hluta, the seats were allotted, 247; þeir eigu at h. með sér hverr reifa skal mál hans, Grág. i. 63; þær sakir skal eigi hluta er um veföng er sótt, 74; þá eigu þeir at h. með sér, hvárr þeirra annask skal (the ómagi), 266; svá lízt mér at annarr hvárr okkarr sæki málit, ok munu vit þá verða at hluta með okkr, Nj. 86; þá vóru hlutaðar framsögur, ok hlaut hann fyrst fram at segja sína sök, 232; vóru menn hlutaðir til skip-stjórnar, Fb. ii. 317; urðu þeir á þat sáttir um síðir, at hlutað var hverr þetta eyrindi skyldi fram segja, Fms. vi. 38; skyldi … hluta með Grikkjum ok Væringjum, hvárir fyrri skyldi ríða eðr róa, etc., 136; þat mál samdisk á þá leið, at konungar skyldi hluta um, hvárr ráða skyldi þaðan í frá, vii. 170: mæltu þá konungar sín í milli, at þeir skyldi hluta um eign þá ok kasta teningum, Ó. H. 90; slítum vér eigi þenna kyrtil heldr hlutum vér hann, Greg. 1.
    II. reflex.:
    1. to be allotted, to fall out, turn out; ok hlutaðisk svá til, it so turned out, Bs. i. 433.
    2. with prep.; hlutask til e-s, to meddle with a thing; eigi hlutumk ek til málsverða, Eb. 36; en þú veizt, frændi, at ek hefi til fás hlutask síðan ek kom til Íslands, Hrafn. 17; en þat varð fram at koma er Þorgerðr vildi til hvers er hón hlutaðisk, Ld. 94; ekki hefi ek hlutask til málaferla yðvarra, en nú vil ek vita …, Nj. 101, Þórð. 67; þat er bæði, at ek hefi lítt til ráða hlutask, ok vill þú at ek ráða litlu, Glúm. 324; hlutask til með e-m, to assist one in a case, Lv. 40; at eigi haldi þér sæmdum nema til hlutisk yðr tignari menn, 76, Fas. iii. 46.
    β. skiptum vér eigi þenna kyrtil, hlutumst heldr um hvers hann skal verða, John xix. 24.

    Íslensk-ensk orðabók > HLUTA

  • 4 deila

    * * *
    I)
    (-da, -dr), v.
    sú á, er deilir með jötna sonum grund ok með goðum, that river which parts the giants and the gods;
    alit þat land, er vatnsföll deila til sjófar, of which the rivers form the boundaries down to the sea;
    vildi H. bæði kjósa ok deila, H. would both choose and deal (viz. divide the catch in shares and choose for himself the share he liked best);
    láta en kjósa ok deila, to give one an arbitrary power in a case;
    with dat. (hversu má keisarinn deila sér í tvá staði);
    2) to deal out, apportion, allot;
    deila dögurð, mat á málum, to deal out portions of food in a household;
    deila víg með verum, to deal victory fairly among men;
    3) to distinguish, discern, = greina;
    eptir þat sá sól ok mátti þá deila ættir, they could then discern the quarters of heaven;
    deila liti, to discern colours;
    eigi deilir litr kosti (acc. pl.), colour is no sure test of the quality;
    4) to busy or occupy oneself with, deal with (engi maðr á önnur mál at deila í kirkju, nema biðja fyrir sér);
    hann við Ríg rúnar deildi, he capped ritnes (spells) with R.;
    deila orðspeki við e-n, to contend in learning with one;
    þótt hringbrotar heiptir deili, though men hate one another;
    deila kníf ok kjötstykki, to share knife and meat;
    5) deila við e-n, to quarrel with one (deila við heimska hali);
    deili gröm við þik, may the fiends bandy words with thee;
    deila um e-t, to quarrel, contest about;
    þeir deildu um (they have a lawsuit about) jarðir;
    deila á e-n, to contend against one;
    deila illyrðum, illdeildum, to chide, abuse one another;
    deila afli, ofríki, við e-n, to deal harshly and overbearingly with one;
    impers., ef í þat deilir, if there be dissent on that point;
    ef í deilir með þeim, if they disagree;
    6) to be master of, possess (deila bauga, fé);
    þar er munuð deilir, when love is concerned, in a matter of love;
    7) refl., deilast, to spread, branch off (svá viða sem kristni deilist um heim);
    meðan mér deilist lífit til, as long, as life is granted me;
    deilast at e-u, to disagree about a thing.
    f. disagreement, contest;
    eiga, halda, deilu við e-n, to quarrel or contend with one.
    * * *
    u. f. disagreement, a contest, often as a law term, law contest (laga-deila, þing-deila), Nj. 90, Fms. i. 68, iv. í 19, 198, vi. 136, viii. 146, Sturl. i. 105, Eg. 367, Rd. 304, Ld. 204.
    COMPDS: deilugjarn, deilumál, deiluvænligr.

    Íslensk-ensk orðabók > deila

  • 5 hlut-verk

    n. work allotted, Fbr. 130, Háv. 56, Grett. 125.

    Íslensk-ensk orðabók > hlut-verk

  • 6 land-nám

    n. the taking land, a law term:
    I. in Norse law, an unlawful holding of another man’s land, and hence a fine for trespassing on another man’s land; nú ef hann selr, þá er honum jörð úheimil, gjaldi landnámi hvárttveggja, N. G. L. i. 37; nú ef hann tekr einahverja þá hurð ok færir á brott, þá skal hann aptr færa ok leggja á landnám, ef hann hefir leyst frá, 38; en ef hann grefr upp, þá skal hann bæta landnámi, id.; engi skal annars hauka taka, nema landnámi vili fyrir bæta, ok færa hauka aptr, 39; ok leggi á landnám ok jarðar-spell, þeim er jörð á, Gþl. 311; ok leggi umboðsmaðr landnám ofan á, 313; um landnám ok áverka á jörðu, Jb. 232; um landnám ok skógar-högg, 234: distinction is made between the fine and the compensation, fulla skaða-bót skal greiða fyrir beit ok töðu akra ok engja landnáms-laust … en ella fullt landnám, 258, 259.
    II. in Icel. the taking possession of land as a settler, occupation, particularly used of the settlement of Iceland: in Landn. and the Sagas passim it is used in sing. of the land allotted to each settler, í landnámi sínu, í hans landnámi, etc., almost like landeign, see Landn. passim; but often in plur. of the settlement itself, nú er yfir farit um landnám þau er vér höfum heyrt at verit hafi á Íslandi, Landn. 320; nú eru rituð landnám í Vestfirðinga- (Norðlendinga-, Austfirðinga-) fjórðungi, 167, 236, 274.

    Íslensk-ensk orðabók > land-nám

  • 7 VITA

    * * *
    (veit, vissa, vitaðr), v.
    1) to have sense, be conscious (hann var enn eigi ørendr, en vissi þó ekki);
    with gen., gráðugr halr, nema geðs viti, unless he has his senses about him;
    engi vissi skapara sinn, no one knew his maker;
    þeir er vel mart vitu, those who know many things;
    vita sik saklausan, to know oneself to be innocent;
    veizt þú, hvat þér man verða at bana, dost thou know what will be the cause of thy death?;
    vita skyn á e-m, to know one;
    Flosi kvaðst eigi vita skyn á, hverir lögmenn væri beztir, F. said that he knew nothing about who were the best lawyers;
    vita ván or vánir e-s, to expect, look for (G. vissi slíks matar þar ekki ván);
    vita fram, to be prescient, know the future;
    veit þat trúa min, upon my faith!;
    3) to see, try to find out (bað þá vita, hvat af Gretti yrði);
    vittu, ef þú hjálpir, see if thou canst help;
    vit, at þá náir sverði því, try to get that sword;
    4) to look, be turned towards;
    vita upp, fram, aptr, to look (be turned) upwards, forwards, backwards;
    vita móti sólu, at sjánum, to face the sun, the sea;
    vita til norðrættar, to look north;
    ormahöfuð öll vitu inn í húsit, all the heads of the serpents look into the hall;
    with gen., þeir fundu vínvið allt þar sem holta vissi, they found the vine wherever there was woodland;
    sökin veit til lands-laga, en ekki til Bjarkeyjar-réttar, the case comes under the country-law, and not under the town-law;
    6) to bode, betoken, with gen. (ekki vita slík orð lítils);
    þat mun eigi øngra tíðinda vita, this betokens no small tidings;
    7) to mean, have such and such bearing;
    hvat veit óp þetta, what means this shouting?;
    eigi veit þannig við, that is not the case;
    seg mér hit sanna, hversu við veit, how things stand;
    ok rœddu um þat, at nú mundi vel vita, that things were likely to take a good turn;
    8) with preps.:
    vita af e-u, to know of (ekki vissi á. af kaupi þeira);
    vita e-t eptir sér = vita e-t at sér (vita eptir sér slíkan glœp);
    vita e-t frá sér, to be conscious (sensible) of (ek var svá syfjaðr, at ek vissa fátt frá mér);
    vita e-t fyrir, to know beforehand (ørlög sín viti engi maðr fyrir);
    vita til e-s, vita til um e-t, to know of (ekki vissu landsmenn til um ferð Þórólfs);
    vita ekki til sín, vita ekki til manna, to have lost consciousness, one’s senses;
    recipr. to know of an another (þeir vissust jafnan til í hafinu);
    vita um e-t, to make inquiries about (fara at vita um e-t);
    to know about (eigi veit ek um gaman þetta);
    vita e-t við e-n, to get to know a thing, from one (mun ek vita við skipverja mina, hvat þeim sýnist ráð).
    * * *
    a verb whose present is in a preterite form, see Gramm. p. xxiii: pres. veit, veizt (veiztu), veit; plur. vitum, vituð, vitu, later and mod. vitið, vita; the latter form appears in vellums early in the 14th century, e. g. þér vitið, Fms. vi. 144, from the Hulda: pret. vissa, vissir, vissi (never visti, cp. Goth. wissa, mod. Dan. vidste): subj. pres. vita, pret. vissa; imperat. vit, vittú; part. vitaðr (vitinn, Hornklofi): with neg. suff. veit-at, knows not, Hm. 74; veit-k-a-ek, ‘wot I not I,’ Hkr. iii. 376; veizt-attu, Hbl. 4; vitum-a, we know not, Skv. 3. 18; vissi-t, knew not: [Ulf. witan = εἰδέναι, γιγνώσκειν; A. S. and Hel. witan; Engl. wit; Germ. wissen; Dan. vide; Swed. vita; Lat. videre; Gr. εἰδέναι.]
    A. To wit, have sense, be conscious; hneig hón aptr ok vissi ekki til manna, Bjarn. 68; varð hann svá feginn at varla vissi hann, Flóv.; faðirinn vissi ekki lengi, svá þótti honum mikit, Bs. i. 369; hann þóttisk nær ekki vita fyrir hræzlu, Fms. vii. 142; hann var enn eigi örendr en vissi þó ekki, Fb. ii. 453; ek var svá syfjaðr at ek vissa fátt frá mér, Gísl. 6l; hestr laust einn ungan mann í höfuðit, ok sprakk mjök, ok vissi ekki, Bs. i. 314, l. c.; tók hann einn þeirra ok varðisk með, þar til er sá vissi ekki til sín, Fms. vi. 110; hann tók augna-verk strangan, ok vissi hann löngum hvárki í þenna heim né annan, Bs. i. 317; hann vissi lengi ekki hingat, 336; ok vissi þá ekki til sín löngum, 335; hvárt skal hjóna færa annat fram þat sem heldr hefir fé til, nema annat þeirra viti eigi vel ( unless he be not in the enjoyment of his full senses) en þegar er því batnar, Grág. i. 300: with gen., gráðigr halr nema geðs viti, Hm. 19 (see B. 3).
    2. vita skyn á, to understand, know, Nj. 223, Grág. ii. 167, Fms. i. 186, xi. 323 (see skyn); vita ván e-s, to expect, Eg. 746, Fms. viii. 180, Nj. 75, Blas. 46.
    II. to wit, know; vituð ér enn eða hvat, Vsp.; þeir er vel mart vitu, Hm. 53: ek veit, 76; vita sik saklausan, to know oneself to be sackless. Eg. 49; síðan skaltú vita þitt eyrendi, Finnb. 258; ef þeir vitu þetta eigi, Nj. 231; skaltú ok þat vita, at …, 88; lát sem þú vitir eigi, Ísl. ii. 250; þeir munu vitað hafa með Þráni, Nj. 136; ek veit allt með henni, El.; hitt veit ek eigi hvaðan þjófs-augu eru komin í ættir várar, Nj. 2; veit ek þann mann er þora man, 89; veizt þú hvat þér man verða at bana?—Veit ek, segir Njáll, 85; veitat hinn er vætki veit, Hm. 74.
    2. with prepp.; vita fram (fram-viss); vissi hann vel fram sem Vanir aðrir, Þkv. 15: vita fyrir, to foreknow (for-vitri); vita örlög sín fyrir, Hm. passim; mundi hann þat vita fyrir er hann vissi dauða sinn, Nj. 98: vita til e-s, to know of. Fms. x. 337; ekki vissu landsmenn til um ferð Þórólfs. Eg. 78.
    3. with the particle ‘at;’ þóttisk Þorkell vita at Grímr var þar, Dropl. 34; hana vissi at skíða-hlaði var við dyrr þær, 29; eigi munda ek vita at blóðrefillinn kæmi við mik í gær líttað, Fms. xi. 144: veitka ek nema þú þykkisk nú minn lávarðr, Hkr. iii. 376.
    III. in exclamations; hvat veit ek hvárt menn munu aldri hætta lygi-sögum, Fb. i. 184; var þetta hans bani, sem vita mátti, i. e. of course, Stj. 541; hvat ek veit, hvárt ek mun, what know I! should I? …, as an interjection, Nj. 85; veiztu, ef þú vin átt, farðú at finna opt, Hm. 43; veit þat trúa mín, upon my faith! Edda; veit menn, mod. viti menn! see maðr B. 3; hvar viti menn ( whoever knew) slíku bellt við konungmann, Eg. 415; hvar viti áðr orta mærð með æðra hætti, Edda (Ht.)
    IV. to see, try; má ek vita at ek fá af henni nökkurn vísdóm, Stj. 491; ek mun ríða ok hitta Óspak, ok vita at hanni vili sættask, Band. 5; ok vita at vér næðim Sokka víkingi, Fms. ii. 5; sá skal vita, er á strenginum heldr, hvárt hann skelfr, Fb. ii. 129; vil ek fara ok vita, at ek mega bjarga honum, 623. 16; vittu ef þú hjálpir, see if than canst help, Og. 5; vit at þú náir sverði því, Dropl. 28; fara heim ok vita hvers víss yrði, Nj. 114; vér skulum hlaupa at fylkingu þeirra, ok vita at vér komimk svá í gegnum, Fær. 81; skal yðr þat heimilt, ok vita at þit þroskizk hér, 45; sendi Sirpa bónda sinn at vita sér um brún-gras, to fetch for her (cp. vitja), Finnb. 258; ókunnugr ertú mér, ok vil ek vita við skipverja hvat þeim sýnisk ráð, Fbr. 62 new Ed.; ok bað hana vita af hón kenndi höfuðit, Bjarn. 68.
    V. to look towards, of a place, = Lat. spectare ad, vergere in; in þat er vissi til norðr-ættar, Edda 22; sá armr er vissi at dikinu, Fms. vi. 406; ok lögðusk þaðan undir sem at veit bænum, viii. 377; bæði þat er aptr vissi ok fram, vii. 94; á þann bekk er vissi móti sólu, vi. 439; þann arminn er vissi at sjánum, viii. 115; rökðu þangat sporin sem klaufirnar höfðu vitað, Ó. H. 152; vissu þá grundvellir upp, en veggir í jörð niðr, Sks. 142 new Ed.; fætr vissu upp, Eg. 508; þar á eynni er vissi til Atleyjar, 222; þeir fundu vínvið allt þar sem holta vissi, they found the vine wherever there was woodland, Þorf. Karl. 420; en þróask, ef hann vissi til mikilleiks, if it shewed growth, Korm. 8; allt þat er honum þótti grjóts vita, þótti honum við gull glóa, Konr.
    2. metaph. to come under that and that head, to respect, mean, have such and such bearing; sökin veit til lands-laga en ekki til Bjarkeyjar-réttar, this case comes under the country-law, and not under the town-law, Fms. vii. 130; eigi veit þannig við, that is not the case, Nj. 180; ef öðru-vísi veit við, Al. 106; seg mér et sanna, hversu við veit, how things stand, Fms. iii. 70; konungr svarar, at mál þat vissi allt annan veg við, Ó. H. 199; hvat veit hrygð þessi? Stj. 600; hvat veit óp þetta, what means this shouting? Fms. viii. 141; hvat vissi laga-frétt sú er Emundr spurði í gær? Ó. H. 87; skipan er hér á vorðin, ok veit ek eigi hvat þat veit, I know not what it means, cannot understand it, Fs. 6; þat man eigi öngra tíðenda vita, i. e. that will mean something great, Nj. 83; gör sem ek býð þér, ok kann vera, at þór viti vel, do as I bid thee, and may be, it will be well with thee, 655 xiii. B. 4; ok rædda um þat at nú mundi vel vita, Ísl. ii. 354; hræzlu (gen.) þat vissi, it savoured of fear, Am. 97; ekki vita slík orð lítils, Sd. 151; hlæra þú af því at þér góðs viti, it is for no good that thou laughest, Bkv. 2. 31; er lítils góðs vissi, Barl. 20: þá gleði er viti til meins, Hom. (St.); þat er til hans veit, what respects him, Orkn. 314; þat er til heiðins siðar veit, N. G. L. i. 383.
    3. vita á, to forebode; brakar í klaufum, vind mun á vita, Mar. 1057 (cp. á-vitull); það veit á regn, storm, …, of weather marks.
    B. Recipr. to know of one another; þeir vissusk jafnan til í hafinu, Landn. 56; ok vitask þeir við mála-munda þann sín á miðli, to know mutually, Grág. i. 469; better, ok vitusk þeir þat við mála-munda þann, Kb. i. 131.
    2. pass.; skyldi aldrei annat vitask, to be known, Fas. i. 22.
    3. part.; vitandi né valdandi þessa verks, Fms. ix. 412; margs vitandi, Vsp. 20, Edda 11; vitandi vits, Hm. 17, Fms. v. 258 (cp. A l); vitandi mann-vits, Edda 9; viss vitandi, intentionally, knowingly, jb. 309 A; visir vitendr, Grág. (Kb.) i. 243, ii. 57; visar vitendr, Grág. i. 228.
    4. the past pret.; á morgun skal okkur saga vituð verða, to be known, proved, 655 xiii. B. 1; þat mátti eigi vitað verða, 625. 83; ef þetta er satt, þá er þat vitað (clear, manifest) at hón hefir eigi mær verit, Fms. x. 294; þat er vitað ( well known) at sjá. maðr er afbragð annarra manna, vi. 144; ok er þat vitað hver stóriðendi görðusk um hans mál, vii. 124; sá er þeim völlr of vitaðr, that field is marked out for them, Vþm. 18; valr vitinn Friggjar faðm-byggvi, allotted to Odin, Hornklofi.

    Íslensk-ensk orðabók > VITA

  • 8 ÆTLA

    * * *
    (að), v.
    1) to think, mean, suppose (munu þeir ætla, at vér hafim riðit austr);
    hann ætlaði henni líf en sér dauða, he expected life for her, but death for himself;
    2) to intend, purpose (ek ætla ok styrkja Gunnar at nökkuru);
    þeir ætluðu ekki lengra í kveld, they did not intend to go any farther to-night;
    þat verðr hverr at vinna, er ætlat er, every one must do the work that is set before him;
    ætla e-m e-t, to set apart for one, allot to one (hann ætlaði þrælum sínum dagsverk);
    to intend a thing for one (hann keypti þar pell ágætt, er hann ætlaði Ólafi konungi);
    to expect from one, suspect one of (þér mundi þat engi maðr ætla);
    ætla sér hóf, to keep within bounds;
    ætla sér (with infin.), to intend, purpose (ef hann ætlar sér at keppa við oss);
    suðr ætla ek mér at ganga, I intend to go south (to Rome);
    ætla fyrir (with infin.), to intend (eru þat hin mestu firn, at þér ætlið fyrir at leggja á allt fólk ánauðarok);
    ætla e-t fyrir, to foredoom, foreordain (þat mun verða um forlög okkur sem áðr er ætlat fyrir);
    ætla fyrir sér, to think beforehand, expect (mart verðr annan veg en maðrinn ætlar fyrir sér);
    ætla til e-s staðar, to intend to go to a place (þeir sigldu nú ok ætla, til Miklagarðs);
    ætla til e-s, to reckon upon, expect (eigi þarftu til þess at ætla, at ek ganga við frændsemi við yðr);
    hann tók sér bústað ok ætlaði þar landeign til, he destined a piece of land for that purpose;
    3) refl., ætlast, to intend, purpose, = ætla sér (hann ætlast at fara til Jómsborgar);
    ætlast e-t fyrir, to intend to do a thing (vér skulum halda til njósn, hvat Ólafr ætlast fyrir).
    * * *
    að, often spelt etla. but ætla, Ld. 32 (vellum); in mod. usage it is often sounded atla: [a derivative akin to Goth. ahjan = to mind, think, and aha = a mind, as also to Germ. achten, O. H. G. ahton; the Northern languages use none of these words, but only the derivative ætla; an old Germ. ahtilon would answer to Icel. ætla; Scot. ettle.]
    B. To think, mean, suppose; jarl ætlaði þat, at þær myndi blóta, Blas. 45; munu þeir ætla at vér hafim riðit austr, Nj. 206; forvitni er mér á, hvat þú ætlar mér í skapi búa, Lv. 16; hann ætlaði henni líf en sér dauða, he ettled (expected) life for her, but death for himself, Sturl. iii. 190 C; ekki er til þess at ætla, segir hann, at ek mona skipask við orð ein saman, Fms. xi. 38; ekki þarftú til þess at ætla at ek ganga við frændsemi þinni, 61; verði þér nú at ætla hvárt-tveggja, think of both things, Sks. 285; ef ek á svá mikit vald á þér sem ek ætla, Nj. 10.
    2. to intend, purpose; hann kveðsk hafa ætlað ferð sína til Róms, Fms. vii. 155; ek ætla nú ferð mína í Cesaream, 655 xvii. 1; en þat sæti eptir hans dag ætlaði sér hverr sona hans, Fms. i. 7; verðr þat hverr at vinna er ætlað er, … sem ætlað er fyrir, what is allotted him, Nj. 10, 259; ef Guð hefir svá fyrir ætlað, Fms. ix. 507; ætluðu menn Óspaki þat verk, suspected him to have done it, Band. 14; ætlar hann at görask konungr norðr þar, Eg. 71; menn ætluðu til liðs við Þórólf, 98; skautsk at ok ætlaði at höggva fót undan Kára, Nj. 262; ætla til upp-göngu, Fms. vii. 254; hann ætlaði út vindauga, Dropl. 17; ætla e-t fyrir, to purpose, intend a thing, Fms. xi. 256 (fyrir-ætlan); hann lézk þat fyrir sér ætla at ílla mundi hlýða, he was of opinion that …, vii. 141; ek ætla ok at styrkja Gunnar at nokkuru, Nj. 41: hence with mere notion of futurity, eg ætla að fara, I think to go, I shall go: in queries, hvað ætli hann ætli sér, what do you think he is thinking of doing? hvað ætli hann ætli sér (sounded hvatl-ann-atli sér? hvatl’-ann-atl’-a’-fara?); á fyrir-ætlaðri tíð, Eluc. 26.
    3. to think, guess; en þó má hverr ætla hvílíka mannraun hann hafði, Bs. i. 139: to calculate, hann tók sér bústað, ok ætlaði þar landeign til, he destined a strip of land for that use, Eg. 735; bera í burt heyit, en ætla vel til alls fjár, they carry the trusses of hay away, but leave enough for the live slock on the farm, Ísl. ii. 140; þeir skolu ætla til heys en eigi til haga, svá sem þeir ætla réttast, Grág. ii. 340; ætla sér hóf, to keep within bounds, Fms. x. 349.
    II. reflex. to intend of oneself, purpose; hann ætlask at fara til Jómsborgar, Fms. xi. 88; þá ætlaðisk flokkrinn at brenna bæinn at hringom, x. 388; spurði Brynjólfr hvat hann setlaðisk fyrir, Eg. 156.
    ☞ In the verse of Sighvat (Fms. vi. 43) ‘ætla’ is, we believe, a corruption for ‘Atla,’ pr. name of a Norse Lagman in Gula, mentioned in Fms. x. 401 (Ágrip ch. 29), and in N. G. L. i. 104; but it is now hardly possible to restore the whole verse, which had already been corrupted in tradition, so that when the compiler of Magnús Saga quoted it, he did not make out the full sense of it. The true context has been pointed out by Maurer in Abhandl. der k. Bayer. Acad. der W. 1872.

    Íslensk-ensk orðabók > ÆTLA

  • 9 hlutverk

    * * *
    n. work allotted, task.

    Íslensk-ensk orðabók > hlutverk

См. также в других словарях:

  • allotted — adjective allotted money/time/resources etc allotted money etc has been officially given to someone for a particular purpose: The department has spent its allotted budget. | in the allotted time: I didn t finish the test in the allotted time …   Longman dictionary of contemporary English

  • Allotted — Allot Al*lot , v. t. [imp. & p. p. {Allotted}; p. pr. & vb. n. {Allotting}.] [OF. aloter, F. allotir; a (L. ad) + lot lot. See {Lot}.] 1. To distribute by lot. [1913 Webster] 2. To distribute, or parcel out in parts or portions; or to distribute… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • allotted — adj. Allotted is used with these nouns: ↑span …   Collocations dictionary

  • allotted — adjective given as a task her allotted chores • Similar to: ↑assigned …   Useful english dictionary

  • allotted shares — Shares distributed by allotment to new shareholders (allottees). The shares form part of the allotted share capital. See also: issued share capital …   Accounting dictionary

  • allotted — adj. distributed, apportioned, parceled out al·lot || É™ lÉ’t v. give out, distribute; ration; set aside for a special purpose …   English contemporary dictionary

  • allotted — totalled …   Anagrams dictionary

  • allotted shares — Shares distributed by allotment to new shareholders (allottees) …   Big dictionary of business and management

  • allotted land — See allotment …   Black's law dictionary

  • allotted land — See allotment …   Black's law dictionary

  • well-allotted — adj. * * * …   Universalium

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»