aliquid+me+tenet

tĕnĕo, tĕnŭi, tentum, 2 ( perf. subj. tetinerim, Pac. ap. Non. 178, 15:

tetinerit,

Att. ib. 178, 12:

tetinisse,

Pac. ib. 178, 11; fut. perf. tetinero, acc. to Fest. p. 252 Müll. Another collat. form of the perf. tenivi, acc. to Charis. p. 220 P.; Diom. pp. 363 and 369 ib.), v. a. and n. [root ten-, tan-; Gr. tanumai, teinô; Sanscr. tanomi, to stretch, spread; this root appears in many derived meanings; cf. Lat.: tendo, tenuis, tener, tenor, tenus].

Act., to hold, keep, have in the hand, in the mouth, etc.

Lit.

In gen.: Eu. Porrige bracchium, prehende: jam tenes? Cha. Teneo. Eu. Tene, Plaut. Merc. 5, 2, 42; cf.

argentum,

id. Pers. 3, 3, 9:

cum pyxidem teneret in manu,

Cic. Cael. 26, 63;

for which: aliquid manu,

Quint. 10, 7, 31; Ov. M. 11, 560; id. A. A. 1, 320; Hor. Ep. 1, 19, 34:

aliquid dextrā,

Ov. F. 1, 99:

digitis,

id. ib. 2, 102; id. M. 9, 86; 9, 522:

lacertis,

id. ib. 2, 100 al.:

radicem ore,

Cic. Div. 2, 68, 141:

cibum ore,

Phaedr. 1, 4, 6;

for which: decoctum diu in ore,

Plin. 25, 13, 105, § 166:

aliquem in sinu,

Ov. H. 3, 114;

for which: aliquem sinu,

id. ib. 13, 157:

flabellulum,

Ter. Eun. 3, 5, 50:

facem,

Verg. A. 6, 224:

telum,

Liv. 2, 19. — Prov.: manu tenere aliquid, to seize, grasp, or comprehend a thing which is palpable or evident: aliter leges, aliter philosophi tollunt astutias: leges, quātenus manu tenere possunt;

philosophi, quātenus ratione et intellegentiā,

Cic. Off. 3, 17, 68; cf.:

cum res non conjecturā, sed oculis ac manibus teneretur,

id. Clu. 7, 20. —

In partic.

With the accessory idea of possession, to hold, i. e. to be master of, have in one ' s power, possess, etc. (syn.:

possideo, habeo): multa hereditatibus, multa emptionibus, multa dotibus tenebantur sine injuriā,

Cic. Off. 2, 23, 81:

quae tenuit dives Achaemenes,

Hor. C. 2, 12, 21:

Evander qui multis ante tempestatibus tenuerat loca,

Liv. 1, 5:

provinciam a praedonibus liberam,

Cic. Imp. Pomp. 11, 32:

colles praesidiis,

Caes. B. C. 3, 43:

Formiarum moenia et Lirim,

Hor. C. 3, 17, 8:

tenente Caesare terras,

id. ib. 3, 14, 15:

rem publicam,

Cic. Mur. 39, 83; id. Sest. 19, 44:

summam imperii,

Caes. B. G. 3, 22:

equitum centurias,

Cic. Fam. 11, 16, 3:

alterum cornu,

to command, Nep. Pelop. 4, 3:

provincias aliaque omnia,

Sall. C. 39, 2: scenam, to have sole possession of. [p. 1854] rule over, Suet. Tit. 7. —

Of the possession of the object of affection: te tenet,

Tib. 1, 6, 35; 2, 6, 52; Verg. E. 1, 32; Ov. H. 2, 103 Ruhnk.; 15, 88; id. Am. 3, 7, 3; Phaedr. 2, 2, 4.—In colloq. lang., teneo te, I have you once more, of again seeing the beloved person:

teneone te, Antiphila, maxime animo exoptata meo?

Ter. Heaut. 2, 4, 27 Ruhnk.; Sen. Ben. 7, 4; Ov. H. 18, 183; cf.:

et comitem Aenean juxta natumque tenebat Ingrediens,

Verg. A. 8, 308.—Also like our I have you (fast, bound, etc.):

teneo te, inquam, nam ista Academiae est propria sententia,

Cic. Ac. 2, 48, 148; id. Quint. 20, 63.— Absol.: qui tenent (sc. rem publicam), who are in possession of the State, of public affairs:

qui tenent, qui potiuntur,

Cic. Att. 7, 12, 3; 2, 18, 1. —

With the accessory idea of firmness, persistence, to hold fast, occupy; to watch, guard, defend; to maintain, retain a thing:

legio locum non tenuit atque in proximum collem se recepit,

Caes. B. C. 1, 44:

montes teneri,

id. B. G. 3, 2:

haec noctu firmis praesidiis tenebantur,

id. ib. 7, 69:

Capitolia celsa tenebat,

Verg. A. 8, 653:

quo teneam Protea nodo?

Hor. Ep. 1, 1, 90:

te neque intra Claustra tenebo,

id. C. 3, 11, 44; cf.:

in manicis et Compedibus saevo te sub custode tenebo,

id. Ep. 1, 16, 77: laqueis (se) sensit teneri... fugam frustra tentabat;

at illam Lenta tenet radix exsultantemque coërcet,

Ov. M. 11, 74 sq.; 1, 535:

Athenae tuae sempiternam in arce oleam tenere potuerunt,

Cic. Leg. 1, 1, 2:

agri qui diu aquam tenent,

Pall. Apr. 2, 4:

classem ibi tenebat,

Liv. 31, 46, 8: secundissimo vento cursum tenere, to hold or keep one ' s course, Cic. N. D. 3, 34, 83; cf.:

vento intermisso cursum non tenuit,

Caes. B. G. 5, 8; 4, 28; so,

cursum,

Cic. Planc. 21, 52; id. Rep. 1, 2, 3 fin.; Quint. 4, 3, 13:

quo iter,

Verg. A. 1, 370; Plin. Ep. 6, 16, 10:

(lunam) fingunt cursus viam sub sole tenere,

Lucr. 5, 714:

tenuit tamen vestigia Bucar,

Liv. 29, 32, 6.—

With the accessory idea of reaching the object aimed at, to reach, attain a place:

montes effuso cursu Sabini petebant et pauci tenuere,

Liv. 1, 37, 4:

regionem,

id. 30, 25, 11:

Tenum,

id. 36, 21, 1:

terram,

id. 37, 16, 4; 37, 11, 5; 37, 13, 4;

26, 29, 4: Hesperiam,

Ov. F. 1, 498:

portus,

id. H. 18, 198; Tac. Agr. 38 fin.:

cum quibus (navibus) Cythnum insulam tenuit,

id. H. 2, 9.—

With the accessory idea of movement impeded, to hold fast, hold back, hinder, restrain, detain, check, control, stay, etc.:

naves, quae vento tenebantur,

Caes. B. G. 4, 22:

quid hic agatur, scire poteris ex eo, qui litteras attulit, quem diutius tenui, quia, etc.,

Cic. Att. 11, 3, 1:

si id te non tenet, advola,

id. Fam. 16, 19:

septimum jam diem Corcyrae tenebamur,

id. ib. 16, 7 init.:

Marcellum ab gerundis rebus valetudo adversa Nolae tenuit,

Liv. 24, 20, 7:

non tenebo te pluribus,

Cic. Fam. 11, 16, 3; cf. absol.:

ne diutius teneam,

id. Verr. 2, 1, 13, § 34: solutum (corpus) tenere, Cels. praef. med.; cf.

ventrem,

id. 4, 19 med.:

tene linguam,

Ov. F. 2, 602:

pecus omne tenendum,

Verg. G. 2, 371:

vix a te videor posse tenere manus,

Ov. Am. 1, 4, 10; so,

manus,

id. M. 13, 203; cf.:

manum stomachumque teneto,

Hor. S. 2, 7, 44:

saeva tene cum Berecyntio Cornu tympana,

id. C. 1, 18, 13:

et Phoebi tenuere viam,

i. e. impeded, closed up, Luc. 5, 136:

quo me decet usque teneri?

Verg. A. 5, 384:

lacrimas,

Caes. B. G. 1, 39; so,

lacrimas in morte miserā non tenebamus,

Cic. Verr. 2, 5, 67, § 172:

dictator exercitum in stativis tenebat,

Liv. 6, 14, 1. —

Esp.: se tenere, to keep back, remain, stay:

Sabinus castris sese tenebat,

Caes. B. G. 3, 17; 1, 40; Liv. 2, 45, 2:

nullā clade acceptā castris se pavidus tenebat,

id. 3, 26, 3:

Hasdrubal procul ab hoste intervallo tenebat se,

id. 23, 26, 2:

se domi a conventu remotum tenere,

Nep. Dion, 9, 1:

ego tamen teneo ab accusando vix me hercule: sed tamen teneo,

restrain myself, refrain, Cic. Q. Fr. 3, 2, 2:

nec se tenuit, quin, etc.,

id. Ac. 2, 4, 12; cf.

mid.: teneri non potui, quin tibi apertius illud idem his litteris declararem,

id. Att. 15, 14, 2; Just. 6, 7, 10; cf.:

se intra silentium tenuit,

Plin. Ep. 4, 17, 8:

multum me intra silentium tenui,

id. ib. 7, 6, 6.—

Trop.

In gen., to hold, contain in the mind, to conceive, comprehend, know (syn.:

percipio, intellego): nunc ego teneo, nunc scio, Quid sit hoc negotii,

Plaut. Capt. 3, 5, 39: tenes Quorsum haec tendant quae loquor, id. Ps. 1, 2, 81:

tenes, quid dicam?

Ter. Heaut. 4, 3, 22:

teneo,

I understand, id. And. 1, 1, 59:

teneo quid erret,

id. 3, 2, 18; Cic. Rep. 1, 23, 37; cf.: quibus capiatur Caesar, tenes, Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 5:

quae a Romanis auguribus ignorantur, a Cilicibus... Lyciis tenentur,

Cic. Div. 1, 15, 25:

quoniam ea, quae tenebatis ipsi, etiam ex me audire voluistis,

id. Rep. 1, 46, 70:

alicujus reconditos sensus,

id. Sest. 10, 22:

quo pacto cuncta tenerem,

Hor. S. 2, 4, 8:

et teneo melius ista,

Mart. 4, 37, 7.—With inf.:

nullus frugi esse homo potest, nisi qui et bene facere et male tenet,

Plaut. Bacch. 4, 4, 10; Lucr. 3, 647.—

In partic.

To have possession of, have the mastery of, to control any thing:

cum rem publicam opes paucorum non virtutes tenere coeperunt,

Cic. Rep. 1, 34, 51.—

To hold fast, guard, preserve, uphold, keep, insist (syn. servo):

sin consuetudinem meam, quam in re publicā semper habui, tenuero,

Cic. Phil. 1, 11, 27:

ordinem,

id. ib. 5, 13, 35:

portum,

id. Fam. 1, 9, 21:

statum,

id. Rep. 1, 28, 44:

non tenebat ornatum suum civitas,

id. ib. 1, 27, 43:

si jus suum populi teneant,

id. ib. 1, 32, 48:

nec diutius umquam tenetur idem rei publicae modus,

id. ib. 1, 44, 68:

est boni viri, haec duo tenere in amicitiā, etc.,

id. Lael. 18, 65:

morem,

id. Off. 3, 10, 44; so id. Fl. 7, 15; Verg. A. 3, 408:

foedus,

Cic. Balb. 15, 34:

tenebat non modo auctoritatem, sed etiam imperium in suos,

id. Sen. 11, 37:

silentium,

Liv. 1, 28, 8.—

To hold fast, maintain, support, defend, uphold, insist:

illud arcte tenent accurateque defendunt, voluptatem esse summum bonum,

hold fast, maintain, Cic. Par. 1, 3, 14; cf.:

illud, quod multos annos tenuisset,

id. Ac. 2, 22, 71; and:

quod idem Peripatetici non tenent,

id. Fin. 3, 13, 44:

propositum tenere,

to maintain, Caes. B. C. 3, 42, 1:

suas leges,

Cic. Verr. 1, 4, 13:

causam apud centumviros,

id. Caecin. 24, 67:

quo causae teste tenentur,

Hor. Ep. 1, 16, 43:

locum quendam cum aliquo,

Cic. Brut. 21, 81.— With ne:

plebs tenuit, ne consules in proximum annum crearentur,

Liv. 4, 30, 16:

ne quid ferretur ad populum, patres tenuere,

id. 3, 29, 8; 24, 19, 7. — With ut:

tenuere patres, ut Fabius consul crearetur,

Liv. 2, 42, 2 Weissenb. ad loc.:

scripseram tenuisse Varenum ut sibi evocare testes liceret,

Plin. Ep. 6, 5, 1.—

Of memory:

alicujus memoriam cum summā benevolentiā tenere,

to recollect, preserve a recollection of, Cic. Fam. 6, 2, 1.—Esp.:

memoriā tenere: memoriā tenetis, compluris in Capitolio res de caelo esse percussas,

you remember, Cic. Cat. 3, 8, 19; id. Fam. 1, 9, 12; Caes. B. G. 1, 14; cf.:

memoriā teneo, C. Sulpicium Gallum, etc.,

id. Rep. 1, 14, 21; v. memoria; so without memoria, to bear in mind, remember, recollect:

satin' haec meministi et tenes?

Plaut. Pers. 2, 2, 1:

numeros memini, si verba tenerem,

Verg. E. 9, 45:

dicta tenere,

Hor. A. P. 336; id. S. 2, 4, 8:

quem (Cyrum) omnia militum tenuisse creditum est nomina,

Quint. 11, 2, 50; 11, 2, 45.—

To reach an object striven after, to gain, acquire, obtain, attain (syn. assequor):

per cursum rectum regnum tenere,

Cic. Agr. 2, 17, 44:

Servium Tullium post hunc captivā natum, ingenio virtute regnum tenuisse,

Liv. 4, 3, 12:

teneri res aliter non potest,

Cic. Fam. 1, 1, 3:

multa tenuisse,

Liv. 42, 11, 8:

causam,

Ov. M. 13, 190.—

To hold, hold back, repress, restrain, bind, fetter, etc. (syn.:

refreno, retineo): iracundiam teneat, avaritiam coërceat,

Cic. Par. 5, 1, 33:

dolorem,

id. Att. 12, 38, 2:

cupiditates,

id. Verr. 2, 3, 1, § 3:

somnum,

id. Brut. 80, 278:

risum,

id. Vatin. 8, 20; Hor. A. P. 5:

iram,

Curt. 4, 2, 5:

ea, quae occurrant, tenere,

to hold back, keep to themselves, Cic. de Or. 2, 54, 221.—

Of laws, etc., to bind, hold, obligate, be binding on, control, etc.:

quamquam leges eum non tenent,

Cic. Phil. 11, 5, 11; cf.:

interdicto non teneri,

id. Caecin. 14, 41:

voto quodam et promisso teneri,

id. Att. 12, 18, 1:

ut plebi scita omnes Quirites tenerent,

Liv. 8, 12, 14; cf.:

olim patricii dicebant se plebi scitis non teneri,

Gai. Inst. 1, 3:

cum velut in controverso jure esset, tenerenturne patres plebi scitis, legem tulere, ut quod tributim plebis jussisset, populum teneret,

Liv. 3, 55, 3:

teneri alienis foederibus,

id. 24, 29, 11: poenā teneri, to be subject or liable to, Cic. Q. Fr. 2, 3, 5:

testibus in re perspicuā teneri,

to be convicted, id. Caecin. 2, 4; cf.: nemo ita in manifesto peccatu tenebatur, ut, etc., id. Verr. 2, 2, 78, § 191:

caedis teneri,

Quint. 5, 14, 11:

teneri repetundarum,

Tac. A. 11, 7 fin.:

furti,

Dig. 6, 1, 4:

injuriarum,

ib. 47, 10, 11:

mandati,

ib. 17, 1, 10.— Transf.:

nisi illi ipsi, qui eas (libidines) frangere deberent, cupiditatis ejusdem tenerentur,

Cic. Leg. 3, 13, 31 Mos. and Orell. N. cr. —

Of dispositions, desires, etc., to possess, occupy, control:

quae te tanta pravitas mentis tenuerit, ut, etc.,

has had possession of you, Cic. Vatin. 6, 14:

summum me eorum (librorum) studium tenet,

id. Att. 1, 11, 3:

magna me spes tenet,

id. Tusc. 1, 41, 97:

de triumpho nulla me cupiditas umquam tenuit,

id. Att. 7, 2, 6:

si consilio pulso libidines iracundiaeve tenerent omnia,

id. Rep. 1, 38, 60:

nisi forte quem inhonesta et perniciosa libido tenet,

Sall. J. 3, 4: neque irā neque gratiā teneri, to be controlled or influenced, Cic. N. D. 1, 17, 45; so,

teneri desiderio,

id. Sen. 10, 33:

studio philosophiae,

id. Ac. 1, 2, 4:

magno amore,

Verg. A. 1, 675:

pompā, ludis atque ejusmodi spectaculis teneri,

to be enchained, fascinated, Cic. Fin. 5, 18, 48; cf.:

ut oculi picturā teneantur, aures cantibus,

id. Ac. 2, 7, 20:

is qui audit, ab oratore jam obsessus est ac tenetur,

id. Or. 62, 210.—With ne, Ov. M. 7, 146. —

To take in, comprise, comprehend, include:

haec magnos formula reges, Excepto sapiente, tenet,

Hor. S. 2, 3, 46.—More freq. pass.: teneri aliquā re, to be contained, comprised, grounded, to consist in a thing:

ut homines deorum agnatione et gente teneantur,

Cic. Leg. 1, 7, 23:

id quod (genus officiorum) teneatur hominum societate,

id. Off. 1, 45, 160:

quae (causae) familiaritate et consuetudine tenentur,

id. Fam. 13, 29, 1:

dixi jam antea, ipsam rationem arandi spe magis et jucunditate quadam quam fructu atque emolumento teneri,

id. Verr. 2, 3, 98, § 227.

Neutr. (freq. after the Aug. per.; perh. not in Cic.).

Lit.

To hold a position anywhere, maintain one ' s self:

quā abscisae rupes erant, statio paucorum armatorum tenebat,

Liv. 32, 5, 12:

duo extra ordinem milia tenuere,

id. 3, 62, 7:

tenent Danai, quā deficit ignis,

Verg. A. 2, 505.—

For cursum tenere, to hold or take one ' s way, to sail, steer in any direction:

Aeneam... ab Siciliā classe ad Laurentem agrum tenuisse,

Liv. 1, 1, 4:

Cassandream petentes, primo ad Mendin tenuere,

Liv. 31, 45, 14:

ad Mendaeum,

id. 21, 49, 2:

Diam,

Ov. M. 3, 690:

Creten,

id. ib. 13, 706:

Hesperiam,

id. F. 1, 498:

Ausoniam,

id. ib. 4, 290 al.:

medio tutissimus ibis... Inter utrumque tene,

Ov. M. 2, 140.—

Trop., with the accessory idea of continuance (cf. I. A. 2. b. and B. 2. b. supra), to hold out, hold on, last, endure, continue, maintain itself, prevail, etc. (cf. obtineo):

imber per noctem totam tenuit,

Liv. 23, 44, 6; cf.:

incendium per duas noctes ac diem unum tenuit,

id. 24, 47, 15:

per aliquot dies ea consultatio tenuit,

id. 2, 3, 5; 3, 47, 6:

tenet fama, lupam, etc.,

id. 1, 4, 6:

quod nunc quoque tenet nomen,

id. 1, 17, 6:

fama tenuit, haud plus fuisse modio,

id. 23, 12, 2; 21, 46, 10:

tenuit consuetudo, quae cottidie magis invalescit, ut, etc.,

Quint. 2, 1, 1 Spald.; so,

consuetudo, ut, etc.,

id. 8, 5, 2:

nomen illud tenet,

id. 9, 4, 47 Spald.; cf. Ov. M. 1, 712.

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).

A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:

adsum apud te, genitor,

id. ib. p. 522, 32:

alteram (partem) apud me adponito,

Plaut. Trin. 4, 3, 60:

nunc hic apud te servio,

id. Capt. 2, 2, 62:

scriptorum non magnast copia apud me,

Cat. 68, 33 Mull.:

mane apud me,

Vulg. Gen. 29, 19:

Advocatum habemus apud Patrem,

ib. 1 Joan. 2, 1:

cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,

Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—

Esp.

a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:

Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,

Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:

hic apud me hortum confodere jussi,

id. Aul. 2, 2, 66:

si commodumst, apud me, sis, volo,

Ter. Heaut. 1, 1, 110:

condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?

Plaut. Trin. 1, 2, 159:

Quid sibi volunt homines isti apud te?

Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:

cenabis bene apud me,

Cat. 13, 1:

apud me habitavit,

Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:

apud te cenavit,

id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:

in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,

Vulg. Jud. 19, 9:

tenet intus apud se,

Lucil. 9, 59 Mull.:

Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,

Cic. Att. 5, 6:

apud se fecit manere,

Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:

de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,

Cic. Cat. 3, 10:

Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,

id. Phil. 1, 8:

mansit apud eum quattuor mensibus,

Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:

apud quem deversatus es,

Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):

habitasti apud Heium Messanae,

Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:

Fuisti apud Laecam illa nocte,

id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:

apud Ostorium Scapulam epulatur,

Tac. A. 14, 48:

apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,

id. H. 3, 74; 1, 14:

Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,

Vulg. Act. 9, 43:

invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,

Cic. Dom. 83:

qui apud te esset eductus,

id. Quinct. 69:

apud quem erat educatus,

id. Lael. 20, 75:

cum alter ejus filius apud matrem educaretur,

id. Clu. 27:

disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,

Tac. A. 15, 52:

se apud Q. Mucium jus civile didicisse,

id. Or. 30:

apud eosdem magistratus institutus,

Suet. Calig. 24:

servorum manus tamquam apud senem festinantes,

Tac. H. 1, 7:

in convivio apud regem,

id. A. 2, 57: Bene vale;

apud Orcum te videbo,

in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:

sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,

Tac. A. 11, 27:

frater apud Othonem militans,

in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,

nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),

id. ib. 2, 27:

quorum sint legati apud se,

in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:

Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,

id. ib. 1, 47:

dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,

at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:

Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,

at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:

duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,

Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:

a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,

Cic. Sest. 41:

domi esse apud sese archipiratas dixit duos,

id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:

quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,

Cic. Verr. 1, 50:

esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,

id. ib. 4, 16:

nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,

id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,

Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):

Sumne ego apud me?

Plaut. Mil. 4, 8, 36:

Non sum apud me,

Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:

Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,

Ter. Heaut. 5, 1, 48:

Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,

id. And. 5, 4, 34:

Num tibi videtur esse apud sese?

id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):

proin tu fac, apud te ut sies,

id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—

In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.

Of civil or military affairs, before:

cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,

Cic. Arch. 3:

apud eosdem judices reus est factus,

id. Clu. 22, 59:

vis de his judicari apud me?

Vulg. Act. 25, 9:

accusavit fratres suos apud patrem,

ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:

hoc, quod nunc apud pontifices agis,

Cic. Dom. 51; 117:

istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,

id. Lig. 12:

qui hanc causam aliquotiens apud te egit,

id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:

(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,

id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:

tutoresne defendent apud istius modi praetorem?

Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:

omnia apud praetores gererentur,

Tac. Or. 38:

causam nescio quam apud judicem defendebat,

Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:

apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,

Cic. Lig. 6:

apud judicem causam dicere,

id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:

apud aliquem dicere,

id. Lig. 6; id. Deiot. 4:

verba apud senatum fecit,

id. Verr. 2, 2, 20:

habita apud senatum oratione,

Tac. A. 12, 25; 6, 8:

haec apud patres disseruit,

id. ib. 2, 43; 4, 2;

4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,

Cic. Verr. 4, 18:

Quae est ergo apud Caesarem querella?

id. Lig. 25:

isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,

id. Caecin. 38:

petita multa est apud eum praetorem,

id. Verr. 1, 155:

causam contra aliquem apud centumviros dicere,

id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:

numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,

Cic. Verr. 3, 120:

apud eorum quem qui manumitteretur,

Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—

In extra judicial cases, before:

apud hunc confessus es et genus etc.,

Plaut. Capt. 2, 3, 52:

nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,

id. ib. 3, 4, 93:

apud erum qui (servos) vera loquitur,

id. Am. 2, 1, 43:

apud novercam querere,

id. Ps. 1, 3, 80:

ego apud parentem loquor,

Cic. Lig. 30:

plura fateri apud amicos,

Tac. A. 14, 62:

aliquid apud aliquem laudare,

Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:

aliquem apud aliquos vituperare,

Cic. Phil. 2, 11:

apud quem tu etiam nos criminari soles,

id. Vatin. 29.—

Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.

With verbs:

apud Tenedios sanctissimus deus habetur,

Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:

quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,

id. ib. 2, 126;

1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,

id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:

apud judicem grave et sanctum esse ducetur,

id. Q. Rosc. 6:

Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,

Vulg. Gal. 3, 11:

haec apud illos barbatos ridicula videbantur,

Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:

unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,

Vulg. 2 Pet. 3, 8.—

With adjj.:

fuisti apud pontifices superior,

Cic. Dom. 4:

qui honos est apud Syracusanos amplissimus,

id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:

quam clara (expugnatio) apud omnes,

id. Verr. 1, 50; 2, 50:

Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,

Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:

hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,

Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:

quod aeque apud bonos miserum est,

id. ib. 1, 29:

quae justa sunt apud nos,

Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:

tunc eritis inculpabiles apud Dominum,

ib. Num. 32, 22:

si is pretio apud istum idoneus esset,

Cic. Verr. 2, 121.—

With substt.:

est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,

Cic. Verr. 1, 46:

tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,

id. ib. 5, 150:

qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,

id. ib. 2, 111:

Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,

Curt. 6, 72:

abominatio est uterque apud Deum,

Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:

ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,

Liv. 6, 39, 11:

Sic apud animum meum statuo,

Sall. de Ord. Rep. 2:

sic statuere apud animum meum possum,

Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—

And simply before, in the presence of:

id apud vos proloquar,

Plaut. Capt. prol. 6:

nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,

Ter. Heaut. 3, 3, 14:

se jactant apud eos, quos inviti vident,

Cic. Fl. 61:

licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,

id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:

plus quam apud vos commemorari velitis,

Cic. Caecin. 77:

non apud indoctos loquor,

id. Pis. 68:

ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,

Caes. B. G. 1, 19:

quid apud magnum loquerentur Achillem,

Ov. M. 12, 163:

neque raro neque apud paucos talia jaciebat,

Tac. A. 4, 7:

loqui de se apud aliquem,

Cic. Att. 1, 3:

mentiri apud aliquem,

Plaut. Poen. 1, 1, 24:

apud aliquem profiteri,

Curt. 7, 7, 24:

Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,

Cic. Mur. 61:

Caesar apud milites contionatur,

Caes. B. C. 1, 7:

gratias agere alicui apud aliquem,

Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:

si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,

Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:

Quae fundebat apud Samson lacrimas,

Vulg. Jud. 14, 16.—

Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:

quom apud te parum stet fides,

Plaut. Ps. 1, 5, 62:

Et bene apud memores veteris stat gratia facti,

Verg. A. 4, 539:

At fides mihi apud hunc est,

Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:

ut apud me praemium esse positum pietati scias,

id. Hec. 4, 2, 8:

alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,

Vulg. Matt. 6, 1:

illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,

Cic. Imp. Pomp. 46:

(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,

Caes. B. G. 2, 14:

si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,

Cic. Sest. 12:

Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,

id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:

ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,

id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:

(servi) apud eum sunt in honore et pretio,

id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:

videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,

id. Verr. 5, 181:

quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,

id. ib. 1, 42:

domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,

id. Clu. 154; id. Mur. 38:

Dumnorigem, magna apud plebem gratia,

Caes. B. G. 1, 18:

tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,

id. ib. 1, 20:

certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,

Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:

utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,

Caes. B. G. 1, 40:

apud quem ut multum gratia valeret,

Nep. Con. 2, 1:

video apud te causas valere plus quam preces,

Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:

quod apud vos plurimum debebit valere,

Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:

qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 113:

speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,

id. Sex. Rosc. 141:

(eum) apud finitimas civitates largiter posse,

Caes. B. G. 1, 18:

quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,

Cic. Verr. 1, 19:

quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,

id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:

qui apud eum plurimum poterat,

id. ib. 3, 130:

qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,

id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:

faciles sunt preces apud eos, qui etc.,

Cic. Har. Resp. 63:

nihil me turpius apud homines fuisset,

id. Att. 2, 19:

apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,

Cels. 3, 23.—

Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:

CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,

Cic. Fl. 52:

Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,

Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:

qui (colonus) perigrinatur apud vos,

Vulg. Exod. 12, 49:

qui regnabat apud vos,

ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:

si iste apud eos quaestor non fuisset,

Cic. Div. in Caecil. 4; 65:

Apud eos fuisse regem Divitiacum,

Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:

qui (praetores) apud illos a populo creantur,

Cic. Fl. 44:

apud quos consul fuerat,

id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:

apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,

id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:

fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,

Verg. A. 6, 568;

Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,

Cic. Font. 42:

qui apud socios nominis Latini censi essent,

Liv. 41, 9:

qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,

Cic. Verr. 4, 109:

id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,

id. ib. 4, 80:

si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,

id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:

ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,

Cic. Verr. 2, 131:

si tu apud Persas deprehensus etc.,

id. ib. 5, 166:

Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,

Caes. B. G. 1, 2:

apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,

Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:

quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,

Caes. B. G. 1, 50:

aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,

Tac. G. 31:

Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),

Verg. A. 2, 71:

apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,

Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:

qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,

in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:

apud exercitum mihi fueris tot annos,

id. Mur. 45:

quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,

in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:

simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,

Tac. H. 5, 10:

quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,

with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—

In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:

Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,

id. de Or. 1, 7, 28:

quo in libro,

id. ib. 1, 11, 47):

ut scriptum apud eundem Caelium est,

Cic. Div. 1, 26, 55:

apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,

id. Sen. 22, 79:

quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,

id. Off. 1, 9, 28:

apud Agathoclem scriptum in historia est,

id. Div. 1, 24, 50:

ut est apud poetam nescio quem,

id. Phil. 2, 65:

Quod enim est apud Ennium, etc.,

id. Off. 1, 8, 26:

de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,

id. ib. 1, 25, 87:

Apud Varronem ita est, etc.,

Plin. 18, 35, 79, § 348:

ut video scriptum apud Graecos,

Cic. Scaur. 4:

invenio apud quosdam auctores,

Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:

reperio apud scriptores,

id. ib. 2, 88:

apud Solonem,

i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:

cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,

Tac. Or. 9. —Also of speakers:

apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,

Tac. Agr. 22.—

a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:

quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,

Cic. Leg. 2, 13, 33:

juris civilis magnum usum apud multos fuisse,

id. Brut. 41, 152:

cum apud eum summum esset imperium populi,

Nep. Phoc. 2, 4:

omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,

Sall. C. 20, 8:

par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,

Liv. 22, 30, 8:

apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),

Tac. A. 12, 35:

pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),

id. H. 4, 76:

minorem esse apud victos animum,

id. ib. 3, 1;

2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,

Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:

apud te est fons vitae,

Vulg. Psa. 35, 10:

apud Dominum (est) misericordia,

ib. ib. 129, 7.—

Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:

erat ei apud me pauxillulum Nummorum,

Ter. Phorm. 1, 1, 3:

negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,

Cic. Verr. 4, 29:

multa (signa) deposita apud amicos,

id. ib. 4, 36:

apud quem inventus est scyphus,

Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:

te pix atra agitet apud carnuficem,

in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:

qui (obsides) apud eum sint,

Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—

Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:

remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,

Cic. Verr. 4, 2:

si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,

Tac. H. 1, 13; 1, 20:

qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,

Cic. Div. in Caecil. 8:

neque praemia caedis apud interfectorem mansura,

Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:

fidens apud aliquem obligare,

Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:

Essetne apud te is servos acceptissimus?

Plaut. Capt. 3, 5, 56:

non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,

Cic. Verr. 2, 110:

apud publicanos gratiosus fuisti,

id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;

apud Deum autem omnia possibilia sunt,

Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.

Transf. In designations of place,

At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):

verecundari neminem apud mensam decet,

Plaut. Trin. 2, 4, 77:

Quid apud hasce aedis negotii est tibi?

id. Am. 1, 1, 194:

Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?

id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:

navem is fregit apud Andrum insulam,

Ter. And. 1, 3, 17:

apud Tenedum pugna illa navalis,

Cic. Arch. 21:

ut apud Salamina classem suam constituerent,

Nep. Them. 3, 4:

apud oppidum morati,

Caes. B. G. 2, 7:

agri in Hispania apud Karthaginem Novam,

Cic. Agr. 1, 5:

bellatum apud Actium,

Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:

Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,

Ov. R. Am. 163:

morabatur in castris apud Galgalam,

Vulg. Jos. 10, 6:

quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,

Verg. A. 11, 288:

apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,

Tac. A. 4, 25:

Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,

id. H. 3, 35:

apud vexillum tendentes,

id. A. 1, 17:

trepidatur apud naves,

id. H. 2, 15:

hostis est non apud Anienem, sed in urbe,

Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:

quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,

Verg. A. 5, 261:

apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,

Verg. A. 12, 331:

octo apud Rhenum legiones,

Tac. A. 1, 3:

apud ripam Rheni,

id. ib. 2, 83:

probavi te apud Aquam Contradictionis,

Vulg. Psa. 80, 8:

repertus apud fretum Siciliae,

Tac. A. 6, 14:

propitiata Juno apud proximum mare,

id. ib. 15, 44:

apud promunturium Miseni consedit in villa,

id. ib. 6, 50:

Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,

Cat. 63, 53 Mull.:

apud altaria deum pepigere,

before, Tac. A. 11, 9:

decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,

id. ib. 14, 12 (cf.:

unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,

Liv. 41, 9):

apud Caesaris effigiem procubuit,

Tac. A. 12, 17; 13, 23:

quartum apud lapidem substiterat,

id. ib. 15, 60:

laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),

Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;

on the other hand,

id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:

Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,

Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):

quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,

Tac. A. 2, 49.—

At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,

ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,

Tac. A. 4, 64:

apud villam est,

Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:

Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,

Plaut. Ep. 2, 2, 67:

deponere apud Solos in delubro pecuniam,

Cic. Leg. 2, 16, 40:

ut rationes apud duas civitates possim relinquere,

id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;

13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,

Liv. 28, 29:

donum apud Antium statuitur,

Tac. A. 3, 71:

bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,

id. ib. 6, 11:

Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,

Suet. Tit. 5:

quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,

id. Aug. 93:

apud Mediolanum,

Lact. Mort. Persec. 48:

eum pugionem apud Capitolium consecravit,

Tac. A. 15, 74:

Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,

id. ib. 15, 32:

quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,

id. ib. 3, 72:

qui (rei) apud aerarium pependissent,

Suet. Dom. 9 Roth:

cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,

Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:

ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,

Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:

apud Pharsaliam,

Liv. Epit. 111:

apud Palaestinam,

Eutr. 7, 13:

qui erant apud Helladam,

Vulg. 1 Macc. 8, 9. —

Of time.

With words denoting time or occasion, in, at (rare):

apud saeclum prius,

Ter. Eun. 2, 2, 15:

aliquem apud judicium persequi,

at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—

With words designating persons, with, among, in the time of:

hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,

Cic. Off. 1, 12, 36:

fecerunt hoc multi apud majores nostros,

id. Verr. 2, 118; 5, 148:

Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,

id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:

Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),

Tac. A. 2, 33.—

For ad with words implying motion (very rare):

APVT EVM PERVENIRE,

Inscr. Grut. 786, 5:

atque apud hunc eo vicinum,

Plaut. Mil. 2, 5, 70:

Bito apud aurificem,

Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:

(naves) apud insulas longius sitas ejectae,

Tac. A. 2, 24:

qui apud Romanos de societate functus est legatione,

Vulg. 2 Macc. 4, 11.

(cf. ad, I. fin. b.)

It is sometimes placed after its subst.:

quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,

Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:

Is locus est Cumas aput,

Lucr. 6, 747 Lachm.:

montem apud Erycum,

Tac. A. 4, 43:

ripam apud Euphratis,

id. ib. 6, 31:

Misenum apud et Ravennam,

id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—

It is sometimes placed between the subst. and adj.:

barbaras apud gentes,

Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:

non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,

id. ib. 14, 14.—

Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:

apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,

ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).

Lit.

In gen., with in or dat.:

illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

Ter. Eun. 2, 3, 51:

in quamcunque domus lumina partem,

Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

malis numen,

Verg. A. 4, 611:

huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—

Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

classem in portum,

Liv. 37, 9 Drak.:

terrae proras,

Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

Colchos puppim,

Ov. H. 12, 23.— Absol.:

profugi advertere coloni,

landed, Sil. 1, 288;

hence also transf. to other things: aequore cursum,

Verg. A. 7, 196:

pedem ripae,

id. ib. 6, 386:

urbi agmen,

id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

Scythicas advertitur oras,

Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).

Fig.

Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

Plaut. Mil. 1, 1, 39:

nunc huc animum advortite ambo,

id. ib. 3, 1, 169:

advertunt animos ad religionem,

Lucr. 3, 54:

monitis animos advertite nostris,

Ov. M. 15, 140:

animum etiam levissimis rebus adverterent,

Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

ut animum advertant, ne quos offendant,

Cic. Off. 2, 19, 68:

adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

Liv. 4, 45.—

Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

et hoc animum advorte,

Plaut. Ps. 1, 3, 43:

hanc edictionem,

id. ib. 1, 2, 10:

haec animum te advertere par est,

Lucr. 2, 125:

animum adverti columellam e dumis eminentem,

Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

Postquam id animum advertit,

Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

ut etiam possumus hinc animum advertere,

as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

Ter. Phorm. 5, 8, 16:

animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

donec advertit Tiberius,

Tac. A. 4, 54:

Zenobiam advertere pastores,

id. ib. 12, 51:

advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

id. ib. 13, 54:

quotiens novum aliquid adverterat,

id. ib. 15, 30 al.:

hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

Plin. 8, 10, 10, § 29:

ut multos adverto credidisse,

id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

animis advertite vestris,

Verg. A. 2, 712:

hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—

To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

Tac. A. 1, 41:

octo aquilae imperatorem advertere,

id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—

To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

non docet admonitio, sed advertit,

i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

Tac. H. 3, 48.—

Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

in P. Marcium consules more prisco advertere,

Tac. A. 2, 32:

ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,

adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).

In gen.:

solem adversum intueri,

Cic. Somn. Scip. 5:

Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

adversis vulneribus,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

judicibus cicatrices adversas ostendere,

Cic. de Or. 2, 28:

cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

id. Verr. 5, 3:

impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

ascend the hill in front, Sall. J. 52:

adversa signa,

Liv. 30, 8:

legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

armenta egit Hannibal in adversos montes,

Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

qui timet his adversa,

the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

in adversum flumen contendere,

Lucr. 4, 423:

adverso feruntur flumine,

id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

adverso amne,

Plin. 18, 6, 7, § 33;

adverso Tiberi subvehi,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

rate in secundam aquam labente,

Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

portus ex adverso urbi positus,

Liv. 45, 10.—With gen.:

Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

cum ex adverso starent classes,

Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

et duo in adversum immissi per moenia currus,

against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

in adversum Romani subiere,

Liv. 1, 12; 7, 23.—

In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

Plaut. Men. 5, 5, 1:

advorsus nemini,

Ter. And. 1, 1, 37:

mentes improborum mihi infensae et adversae,

Cic. Sull. 10:

acclamatio,

id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

adversis auspiciis,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

adversum omen,

Suet. Vit. 8:

adversissima auspicia,

id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

Cic. Off. 1, 26; cf.:

adversi casus,

Nep. Dat. 5:

adversae rerum undae,

a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

Liv. 6, 40:

adversus annus frugibus,

id. 4, 12:

valetudo adversa,

i. e. sickness, id. 10, 32:

adversum proelium,

an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

8, 31: adverso rumore esse,

to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

adversa subsellia,

on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

quīs omnia regna advorsa sint,

Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

neque est aliud adversius,

Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

advorsa ejus per te tecta sient,

Ter. Hec. 3, 3, 28:

nihil adversi,

Cic. Brut. 1, 4:

si quid adversi accidisset,

Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

secunda felices, adversa magnos probant,

Plin. Pan. 31;

esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—

In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.

adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).

Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

ibo advorsum,

Plaut. As. 2, 2, 29:

facito, ut venias advorsum mihi,

id. Men. 2, 3, 82:

obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

Plaut. Men. 3, 2, 22:

adversus resistere,

Nep. Pelop. 1, 3:

nemo adversus ibat,

Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

Plaut. Most. 4, 1, 23:

ei advorsum venimus,

id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—

Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.

In a friendly sense.

Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

adversus advocatos,

Liv. 45, 7, 5:

medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

opposite to the patient, Cels. 3, 6:

adversus Scyllam vergens in Italiam,

Plin. 3, 8, 14, § 87:

Lerina, adversum Antipolim,

id. 3, 5, 11, § 79.—

In the presence of any one, before:

egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

Titin. ib. 232, 21:

utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

adversus ea consul... respondit,

Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—

In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

id. 7, 32, 8.—

Of demeanor toward one, to, toward:

quonam modo me gererem adversus Caesarem,

Cic. Fam. 11, 27, 11:

te adversus me omnia audere gratum est,

i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

lentae adversum imperia aures,

Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

id. ib. 1, 28, 99 Beier:

sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

id. ib. 1, 11, 33:

adversus merita ingratissimus,

Vell. 2, 69, 5:

summa adversus alios aequitas erat,

Liv. 3, 33, 8:

ob egregiam fidem adversus Romanos,

id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

beneficentiā adversus supplices utendum,

Tac. A. 11, 17.— More rarely

of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

quasi adversus eos acquieverit sententiae,

in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—

In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

Plaut. Truc. 4, 2, 48:

advorsum te fabulare illud,

against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

Ter. Hec. 4, 1, 19:

adversum leges, adversum rem publicam,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

id. ib. 2, 3, 28, §

69: me adversus populum Romanum possem defendere,

id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

Caes. B. C. 1, 46:

adversus se non esse missos exercitus,

Liv. 3, 66:

bellum adversum Xerxem moret,

Aur. Vict. Caes. 24, 3:

copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

Liv. 8, 2, 5:

adversus vim atque injuriam pugnantes,

id. 26, 25, 10 al.:

T. Quintius adversus Gallos missus est,

Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

adversus profusionem in his auxilium est,

Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64.— Trop.:

egregium adversus tempestates receptaculum,

Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

advorsum divitias animum invictum gerebat,

Sall. J. 43, 5:

invictus adversum gratiam animus,

Tac. A. 15, 21:

adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

Suet. Tib. 28:

Adversus omnes fortis feras canis,

Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

Curt. 4, 14:

infirmus adversum pecuniam,

Aur. Vict. Caes. 9, 6:

inferior adversus laborem,

id. Epit. 40, 20.

Adversus is rarely put after the word which it governs:

egone ut te advorsum mentiar,

Plaut. Aul. 4, 7, 9:

hunc adversus,

Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

quos advorsum ierat,

Sall. J. 101, 8.—

It sometimes suffers tmesis:

Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

Caes. B. G. 6, 33:

animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

Sall. J. 58:

animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

in Galliam vorsus castra movere,

Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).

Lit.

In gen., with in or dat.:

illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

Ter. Eun. 2, 3, 51:

in quamcunque domus lumina partem,

Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

malis numen,

Verg. A. 4, 611:

huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—

Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

classem in portum,

Liv. 37, 9 Drak.:

terrae proras,

Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

Colchos puppim,

Ov. H. 12, 23.— Absol.:

profugi advertere coloni,

landed, Sil. 1, 288;

hence also transf. to other things: aequore cursum,

Verg. A. 7, 196:

pedem ripae,

id. ib. 6, 386:

urbi agmen,

id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

Scythicas advertitur oras,

Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).

Fig.

Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

Plaut. Mil. 1, 1, 39:

nunc huc animum advortite ambo,

id. ib. 3, 1, 169:

advertunt animos ad religionem,

Lucr. 3, 54:

monitis animos advertite nostris,

Ov. M. 15, 140:

animum etiam levissimis rebus adverterent,

Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

ut animum advertant, ne quos offendant,

Cic. Off. 2, 19, 68:

adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

Liv. 4, 45.—

Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

et hoc animum advorte,

Plaut. Ps. 1, 3, 43:

hanc edictionem,

id. ib. 1, 2, 10:

haec animum te advertere par est,

Lucr. 2, 125:

animum adverti columellam e dumis eminentem,

Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

Postquam id animum advertit,

Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

ut etiam possumus hinc animum advertere,

as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

Ter. Phorm. 5, 8, 16:

animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

donec advertit Tiberius,

Tac. A. 4, 54:

Zenobiam advertere pastores,

id. ib. 12, 51:

advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

id. ib. 13, 54:

quotiens novum aliquid adverterat,

id. ib. 15, 30 al.:

hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

Plin. 8, 10, 10, § 29:

ut multos adverto credidisse,

id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

animis advertite vestris,

Verg. A. 2, 712:

hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—

To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

Tac. A. 1, 41:

octo aquilae imperatorem advertere,

id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—

To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

non docet admonitio, sed advertit,

i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

Tac. H. 3, 48.—

Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

in P. Marcium consules more prisco advertere,

Tac. A. 2, 32:

ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,

adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).

In gen.:

solem adversum intueri,

Cic. Somn. Scip. 5:

Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

adversis vulneribus,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

judicibus cicatrices adversas ostendere,

Cic. de Or. 2, 28:

cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

id. Verr. 5, 3:

impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

ascend the hill in front, Sall. J. 52:

adversa signa,

Liv. 30, 8:

legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

armenta egit Hannibal in adversos montes,

Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

qui timet his adversa,

the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

in adversum flumen contendere,

Lucr. 4, 423:

adverso feruntur flumine,

id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

adverso amne,

Plin. 18, 6, 7, § 33;

adverso Tiberi subvehi,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

rate in secundam aquam labente,

Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

portus ex adverso urbi positus,

Liv. 45, 10.—With gen.:

Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

cum ex adverso starent classes,

Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

et duo in adversum immissi per moenia currus,

against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

in adversum Romani subiere,

Liv. 1, 12; 7, 23.—

In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

Plaut. Men. 5, 5, 1:

advorsus nemini,

Ter. And. 1, 1, 37:

mentes improborum mihi infensae et adversae,

Cic. Sull. 10:

acclamatio,

id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

adversis auspiciis,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

adversum omen,

Suet. Vit. 8:

adversissima auspicia,

id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

Cic. Off. 1, 26; cf.:

adversi casus,

Nep. Dat. 5:

adversae rerum undae,

a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

Liv. 6, 40:

adversus annus frugibus,

id. 4, 12:

valetudo adversa,

i. e. sickness, id. 10, 32:

adversum proelium,

an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

8, 31: adverso rumore esse,

to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

adversa subsellia,

on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

quīs omnia regna advorsa sint,

Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

neque est aliud adversius,

Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

advorsa ejus per te tecta sient,

Ter. Hec. 3, 3, 28:

nihil adversi,

Cic. Brut. 1, 4:

si quid adversi accidisset,

Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

secunda felices, adversa magnos probant,

Plin. Pan. 31;

esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—

In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.

adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).

Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

ibo advorsum,

Plaut. As. 2, 2, 29:

facito, ut venias advorsum mihi,

id. Men. 2, 3, 82:

obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

Plaut. Men. 3, 2, 22:

adversus resistere,

Nep. Pelop. 1, 3:

nemo adversus ibat,

Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

Plaut. Most. 4, 1, 23:

ei advorsum venimus,

id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—

Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.

In a friendly sense.

Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

adversus advocatos,

Liv. 45, 7, 5:

medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

opposite to the patient, Cels. 3, 6:

adversus Scyllam vergens in Italiam,

Plin. 3, 8, 14, § 87:

Lerina, adversum Antipolim,

id. 3, 5, 11, § 79.—

In the presence of any one, before:

egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

Titin. ib. 232, 21:

utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

adversus ea consul... respondit,

Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—

In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

id. 7, 32, 8.—

Of demeanor toward one, to, toward:

quonam modo me gererem adversus Caesarem,

Cic. Fam. 11, 27, 11:

te adversus me omnia audere gratum est,

i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

lentae adversum imperia aures,

Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

id. ib. 1, 28, 99 Beier:

sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

id. ib. 1, 11, 33:

adversus merita ingratissimus,

Vell. 2, 69, 5:

summa adversus alios aequitas erat,

Liv. 3, 33, 8:

ob egregiam fidem adversus Romanos,

id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

beneficentiā adversus supplices utendum,

Tac. A. 11, 17.— More rarely

of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

quasi adversus eos acquieverit sententiae,

in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—

In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

Plaut. Truc. 4, 2, 48:

advorsum te fabulare illud,

against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

Ter. Hec. 4, 1, 19:

adversum leges, adversum rem publicam,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

id. ib. 2, 3, 28, §

69: me adversus populum Romanum possem defendere,

id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

Caes. B. C. 1, 46:

adversus se non esse missos exercitus,

Liv. 3, 66:

bellum adversum Xerxem moret,

Aur. Vict. Caes. 24, 3:

copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

Liv. 8, 2, 5:

adversus vim atque injuriam pugnantes,

id. 26, 25, 10 al.:

T. Quintius adversus Gallos missus est,

Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

adversus profusionem in his auxilium est,

Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64.— Trop.:

egregium adversus tempestates receptaculum,

Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

advorsum divitias animum invictum gerebat,

Sall. J. 43, 5:

invictus adversum gratiam animus,

Tac. A. 15, 21:

adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

Suet. Tib. 28:

Adversus omnes fortis feras canis,

Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

Curt. 4, 14:

infirmus adversum pecuniam,

Aur. Vict. Caes. 9, 6:

inferior adversus laborem,

id. Epit. 40, 20.

Adversus is rarely put after the word which it governs:

egone ut te advorsum mentiar,

Plaut. Aul. 4, 7, 9:

hunc adversus,

Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

quos advorsum ierat,

Sall. J. 101, 8.—

It sometimes suffers tmesis:

Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

Caes. B. G. 6, 33:

animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

Sall. J. 58:

animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

in Galliam vorsus castra movere,

Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

ad-verto (archaic advor-), ti, sum, 3, v. a., to turn a thing to or toward a place (in this signif., without animus; mostly poet.; syn.: observare, animadvertere, videre, cognoscere).

Lit.

In gen., with in or dat.:

illa sese huc advorterat in hanc nostram plateam,

Ter. Eun. 2, 3, 51:

in quamcunque domus lumina partem,

Ov. M. 6, 180; cf. id. ib. 8, 482:

malis numen,

Verg. A. 4, 611:

huc aures, huc, quaeso, advertite sensus,

Sil. 16, 213; cf. id. 6, 105.—

Esp., a naut. t. t., to turn, direct, steer a ship to a place:

classem in portum,

Liv. 37, 9 Drak.:

terrae proras,

Verg. A. 7, 35; id. G. 4, 117 al.:

Colchos puppim,

Ov. H. 12, 23.— Absol.:

profugi advertere coloni,

landed, Sil. 1, 288;

hence also transf. to other things: aequore cursum,

Verg. A. 7, 196:

pedem ripae,

id. ib. 6, 386:

urbi agmen,

id. ib. 12, 555: adverti with acc. poet. for verti ad:

Scythicas advertitur oras,

Ov. M. 5, 649 (cf. adducor litora remis, id. ib. 3, 598, and Rudd. II. p. 327).

Fig.

Animum (in the poets and Livy also animos, rarely mentem) advertere; absol., or with adv. or ad aliquid, or alicui rei, to direct the mind, thoughts, or attention to a thing, to advert to, give attention to, attend to, to heed, observe, remark:

si voles advortere animum, Enn. ap. Var. L. L. 7, § 89 Müll. (Trag. v. 386 Vahl.): facete advortis animum tuum ad animum meum,

Plaut. Mil. 1, 1, 39:

nunc huc animum advortite ambo,

id. ib. 3, 1, 169:

advertunt animos ad religionem,

Lucr. 3, 54:

monitis animos advertite nostris,

Ov. M. 15, 140:

animum etiam levissimis rebus adverterent,

Tac. A. 13, 49.—With ne, when the object of attention is expressed:

ut animum advertant, ne quos offendant,

Cic. Off. 2, 19, 68:

adverterent animos, ne quid novi tumultūs oriretur,

Liv. 4, 45.—

Animum advertere, to observe a thing by directing the mind to it, to observe, to notice, to remark, to perceive (in the class. period contracted to animadvertere, q. v.).—Constr. with two accusatives, animum advertere aliquid (where aliquid may be regarded as depending on the prep. in comp., Roby, § 1118, or on animum advertere, considered as one idea, to observe), with acc. and inf., or rel. clause (the first mode of construction, most frequent with the pronouns id, hoc, illud, etc., is for the most part ante-class., and appears in Caes., Cic., and Sall. as an archaism):

et hoc animum advorte,

Plaut. Ps. 1, 3, 43:

hanc edictionem,

id. ib. 1, 2, 10:

haec animum te advertere par est,

Lucr. 2, 125:

animum adverti columellam e dumis eminentem,

Cic. Tusc. 5, 23, 65; id. Inv. 2, 51, 153:

Postquam id animum advertit,

Caes. B. G. 1, 24; 4, 12:

quidam Ligus animum advortit inter saxa repentīs cocleas,

Sall. J. 93, 2. In Vitruv. once with hinc:

ut etiam possumus hinc animum advertere,

as we can hence perceive, Vitr. 10, 22, 262.—With the acc. and inf.:

postquam tantopere id vos velle animum advorteram,

Ter. Phorm. 5, 8, 16:

animum advertit magnas esse copiashostium instructas,

Caes. B. G. 5, 18: cum animum adverteret locum relictum esse, Auct. B. Alex. 31; ib. 46.—With the rel. clause: nunc quam rem vitio dent, quaeso, animum advortite, Ter. And. prol. 8: quid ille sperare possit, animum adverte, Dolab. ap. Cic. Fam. 9, 9:

quam multarum rerum ipse ignarus esset... animum advertit,

Liv. 24, 48. Sometimes advertere alone = animum advertere; so once in Cicero's letters: nam advertebatur Pompeii familiares assentiri Volcatio, Fam. 1, 1 (although here, as well as almost everywhere, the readings fluctuate between advertere and animadvertere; cf. Orell. ad h. l.; animadvertebatur, B. and K.). So Verg. in the imp.:

qua ratione quod instat, Confieri possit, paucis, adverte, docebo,

attend! Verg. A. 4, 115.—In the histt., esp. Tac. and Pliny, more frequently:

donec advertit Tiberius,

Tac. A. 4, 54:

Zenobiam advertere pastores,

id. ib. 12, 51:

advertere quosdam cultu externo in sedibus senatorum,

id. ib. 13, 54:

quotiens novum aliquid adverterat,

id. ib. 15, 30 al.:

hirudo quam sanguisugam appellari adverto,

Plin. 8, 10, 10, § 29:

ut multos adverto credidisse,

id. 2, 67, 67, § 168. Still more rarely, advertere animo:

animis advertite vestris,

Verg. A. 2, 712:

hanc scientiam ad nostros pervenisse animo adverto,

Plin. 25, 2, 3, § 5; cf. Drak. ad Liv. 4, 27, 8.—

To draw or turn something, esp. the attention of another, to or upon one's self (in the histt.):

gemitus ac planctus militum aures oraque advertere,

Tac. A. 1, 41:

octo aquilae imperatorem advertere,

id. ib. 2, 17: recentia veteraque odia advertit, drew them on himself, id. ib. 4, 21 al.—

To call the attention of one to a definite act, i. e. to admonish of it, to urge to it (cf. II. A.):

non docet admonitio, sed advertit,

i. e. directs attention, Sen. Ep. 94:

advertit ea res Vespasiani animum, ut, etc.,

Tac. H. 3, 48.—

Advertere in aliquem, for the more usual animadvertere in aliquem, to attend to one, i. e. to punish one (only in Tac.):

in P. Marcium consules more prisco advertere,

Tac. A. 2, 32:

ut in reliquos Sejani liberos adverteretur,

id. ib. 5, 9 (cf. id. Germ. 7, 3: animadvertere).—Hence,

adversus (archaic advor-), a, um, P. a., turned to or toward a thing, with the face or front toward, standing over against, opposite, before, in front of (opp. aversus).

In gen.:

solem adversum intueri,

Cic. Somn. Scip. 5:

Iris... Mille trahens varios adverso sole colores,

Verg. A. 4, 701; id. G. 1, 218:

antipodes adversis vestigiis stant contra nostra vestigia,

Cic. Ac. 2, 39: dentes adversi acuti ( the sharp front teeth) morsu dividunt escas, Cic. N. D. 2, 54:

quod is collis, tantum adversus in latitudinem patebat, quantum etc.,

Caes. B. G. 2, 8 Herz. So, hostes adversi, who make front against one advancing or retreating, id. ib. 2, 24:

L. Cotta legatus in adversum os fundā vulneratur,

in front, Caes. B. G. 5, 35; cf. Cic. Verr. 2, 5, 1; Liv. 21, 7 fin. al.; hence, vulnus adversum, a wound in front (on the contr., vulnus aversum, a wound in the back), Cic. Har. Resp. 19:

adversis vulneribus,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 35, 4:

judicibus cicatrices adversas ostendere,

Cic. de Or. 2, 28:

cicatrices populus Romanus aspiceret adverso corpore exceptas,

id. Verr. 5, 3:

impetus hostium adversos, Auct. B. Alex. 8: Romani advorso colle evadunt,

ascend the hill in front, Sall. J. 52:

adversa signa,

Liv. 30, 8:

legiones quas Visellius et C. Silius adversis itineribus objecerant,

i. e. marches in which they went to meet the enemy, Tac. A. 3, 42: sed adverso fulgure ( by a flash of lightning falling directly before him) pavefactus est Nero, Suet. Ner. 48:

armenta egit Hannibal in adversos montes,

Quint. 2, 17, 19; cf. Lucr. 3, 1013; so Hor. S. 1, 1, 103; 2, 3, 205:

qui timet his adversa,

the opposite of this, id. Ep. 1, 6, 9 al. —Hence, of rivers: flumine adverso, up the stream, against the stream:

in adversum flumen contendere,

Lucr. 4, 423:

adverso feruntur flumine,

id. 6, 720; so Verg. G. 1, 201:

adverso amne,

Plin. 18, 6, 7, § 33;

adverso Tiberi subvehi,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 22, 3 (opp. to secundā aquā, down stream, with the stream:

rate in secundam aquam labente,

Liv. 21, 47, 3); and of winds, opposed to a vessel's course, head winds, contrary winds, consequently unfavorable, adverse:

navigationes adversis ventis praecluduntur, Auct. B. Alex. 8: adversissimi navigantibus venti,

Caes. B. C. 3, 107.— Subst.: adversum, i, the opposite: hic ventus a septentrionibus oriens adversum tenet Athenis proficiscentibus, [p. 50] holds the opposite to those sailing from Athens, i. e. blows against them, Nep. Milt. 1 (so Nipperdey; but v. Hand, Turs. I. p. 183). — Adv.: ex adverso, also written exadverso and exadversum, opposite to, over against, ek tou enantiou:

portus ex adverso urbi positus,

Liv. 45, 10.—With gen.:

Patrae ex adverso Aetoliae et fluminis Eveni,

Plin. 4, 4, 5, § 11.—Without case:

cum ex adverso starent classes,

Just. 2, 14; so Suet. Caes. 39; Tib. 33.—In adversum, to the opposite side, against:

et duo in adversum immissi per moenia currus,

against each other, Prop. 3, 9, 23; so Gell. 2, 30; cf. Verg. A. 8, 237;

in adversum Romani subiere,

Liv. 1, 12; 7, 23.—

In hostile opposition to, adverse to, unfavorable, unpropitious (opp. secundus; frequent and class.): conqueri fortunam adversam, Pac. ap. Cic. Tusc. 2, 21, 50:

hic dies pervorsus atque advorsus mihi obtigit,

Plaut. Men. 5, 5, 1:

advorsus nemini,

Ter. And. 1, 1, 37:

mentes improborum mihi infensae et adversae,

Cic. Sull. 10:

acclamatio,

id. de Or. 2, 83: adversā avi aliquid facere, vet. poët. ap. Cic. Div. 1, 16:

adversis auspiciis,

Aur. Vict. Vir. Illustr. 64, 6:

adversum omen,

Suet. Vit. 8:

adversissima auspicia,

id. Oth. 8: adversae res, misfortune, calamity, adverse fortune:

ut adversas res, sic secundas immoderate ferre levitatis est,

Cic. Off. 1, 26; cf.:

adversi casus,

Nep. Dat. 5:

adversae rerum undae,

a sea of troubles, Hor. Ep. 1, 2, 22: omnia secundissima nobis, adversissima illis accidisse, Caes. ap. Cic. Att. 10, 9 (the sup. is found also in Cæs. B. C. 3, 107):

quae magistratus ille dicet, secundis auribus, quae ab nostrum quo dicentur, adversis accipietis?

Liv. 6, 40:

adversus annus frugibus,

id. 4, 12:

valetudo adversa,

i. e. sickness, id. 10, 32:

adversum proelium,

an unsuccessful engagement, id. 7, 29; cf.

8, 31: adverso rumore esse,

to be in bad repute, to have a bad reputation, Tac. Ann. 14, 11:

adversa subsellia,

on which the opposition sit, Quint. 6, 1, 39.—Sometimes met. of feeling, contrary to, hated, hateful, odious:

quīs omnia regna advorsa sint,

Sall. J. 83; cf. Luc. 2, 229 Bentl.— Comp.:

neque est aliud adversius,

Plin. 32, 4, 14, § 35.—

* Adv.: adver-sē, self-contradictorily, Gell. 3, 16.— ad-versum, i, subst., esp. in the plur. adversa, misfortune, calamity, disaster, adversity, evil, mischief:

advorsa ejus per te tecta sient,

Ter. Hec. 3, 3, 28:

nihil adversi,

Cic. Brut. 1, 4:

si quid adversi accidisset,

Nep. Alc. 8; cf. Liv. 22, 40; 35, 13:

secunda felices, adversa magnos probant,

Plin. Pan. 31;

esp. freq. in Tac.: prospera et adversa pop. Rom., Ann. 1, 1: adversa tempestatum et fluctuum,

id. Agr. 25; so id. A. 3, 24; 45; 2, 69; 4, 13 al.— Subst.: adversus, i, m., an opponent, adversary (rare):

multosque mortalīs ea causa advorsos habeo,

Sall. C. 52, 7.—In Quint. also once ad-versa, ae, f., subst., a female opponent or adversary: natura noverca fuerit, si facultatem dicendi sociam scelerum, adversam innocentiae, invenit, 12, 1, 2.—

In rhet., opposed to another of the same genus, e. g. sapientia and stultitia: “Haec quae ex eodem genere contraria sunt, appellantur adversa,” Cic. Top. 11.

adversus or adversum (archaic advor-) (like rursus and rursum, prorsus and prorsum, quorsus and quorsum), adv. and prep., denoting direction to or toward an object (syn.: contra, in with acc., ad, erga).

Adv.: opposite to, against, to, or toward a thing, in a friendly or hostile sense:

ibo advorsum,

Plaut. As. 2, 2, 29:

facito, ut venias advorsum mihi,

id. Men. 2, 3, 82:

obsecro te, matri ne quid tuae advorsus fuas, Liv. And. ap. Non. s. v. fuam, 111, 12 (Trag. Rel. p. 3 Rib.): quis hic est, qui advorsus it mihi?

Plaut. Men. 3, 2, 22:

adversus resistere,

Nep. Pelop. 1, 3:

nemo adversus ibat,

Liv. 37, 13, 8 al. In Plaut. and Ter. advorsum ire, or venire, to go to meet; also of a slave, to go to meet his master and bring him from a place (hence adversitor, q. v.):

solus nunc eo advorsum hero ex plurimis servis,

Plaut. Most. 4, 1, 23:

ei advorsum venimus,

id. ib. 4, 2, 32; Ter. Ad. 1, 1, 2 Ruhnk.—

Prep. with acc., toward or against, in a friendly or a hostile sense.

In a friendly sense.

Of place, turned to or toward, opposite to, before, facing, over against: qui cotidie unguentatus adversum speculum ornetur, before the mirror, Scipio ap. Gell. 7, 12:

adversus advocatos,

Liv. 45, 7, 5:

medicus debet residere illustri loco adversus aegrum,

opposite to the patient, Cels. 3, 6:

adversus Scyllam vergens in Italiam,

Plin. 3, 8, 14, § 87:

Lerina, adversum Antipolim,

id. 3, 5, 11, § 79.—

In the presence of any one, before:

egone ut te advorsum mentiar, mater mea?

Plaut. Aul. 4, 7, 9: idque gratum fuisse advorsum te habeo gratiam, I am thankful that this is acceptable before ( to) thee, Ter. And. 1, 1, 15: paululum adversus praesentem fortitudinem mollitus, somewhat softened at such firmness (of his wife), Tac. A. 15, 63.—Hence very often with verbs of speaking, answering, complaining, etc., to declare or express one's self to any one, to excuse one's self or apologize, and the like: te oportet hoc proloqui advorsum illam mihi, Enn. ap. Non. 232, 24 (Trag. v. 385 Vahl.):

immo si audias, quae dicta dixit me advorsum tibi,

what he told me of you, Plaut. Bacch. 4, 4, 47: de vita ac morte domini fabulavere advorsum fratrem illius, Afran. ap. Non. 232, 25:

mulier, credo, advorsum illum res suas conqueritur,

Titin. ib. 232, 21:

utendum est excusatione etiam adversus eos, quos invitus offendas,

Cic. Off. 2, 19, 68; Tac. A. 3, 71.— With that to which a reply is made, to (= ad):

adversus ea consul... respondit,

Liv. 4, 10, 12; 22, 40, 1; cf. Drak. ad 3, 57, 1.—

In comparison, as if one thing were held toward, set against, or before another (v. ad, I. D. 4.); against, in comparison with, compared to:

repente lectus adversus veterem imperatorem comparabitur,

will be compared with, Liv. 24, 8, 8:

quid autem esse duo prospera bella Samnitium adversus tot decora populi Rom.,

id. 7, 32, 8.—

Of demeanor toward one, to, toward:

quonam modo me gererem adversus Caesarem,

Cic. Fam. 11, 27, 11:

te adversus me omnia audere gratum est,

i. e. on my account, on my behalf, for my advantage, id. ib. 9, 22, 15:

lentae adversum imperia aures,

Tac. A. 1, 65.—Esp. often of friendly feeling, love, esteem, respect toward or for one (cf. Ruhnk. ad Ter. And. 4, 1, 15; Manut. ad Cic. Fam. 9, 22; Heusing. ad Cic. Off. 1, 11, 1;

Hab. Syn. 49): est enim pietas justitia adversus deos,

Cic. N. D. 1, 41, 116; id. Off. 3, 6, 28:

adhibenda est igitur quaedam reverentia adversus homines,

id. ib. 1, 28, 99 Beier:

sunt quaedam officia adversus eos servanda, a quibus injuriam acceperis,

id. ib. 1, 11, 33:

adversus merita ingratissimus,

Vell. 2, 69, 5:

summa adversus alios aequitas erat,

Liv. 3, 33, 8:

ob egregiam fidem adversus Romanos,

id. 29, 8, 2; so id. 45, 8, 4 al.:

beneficentiā adversus supplices utendum,

Tac. A. 11, 17.— More rarely

of the general relation of an object or act to a person or thing (v. ad, I. D. 1.), in relation, in respect, or in regard to a thing:

epistula, ut adversus magistrum morum, modestior,

as addressed to a censor of manners, Cic. Fam. 3, 13, 8:

quasi adversus eos acquieverit sententiae,

in regard to the same, Dig. 49, 1; 3, 1.—

In a hostile sense, against (the most usual class. signif. of this word): “Contra et adversus ita differunt, quod contra, ad locum, ut: contra basilicam; adversus, ad animi motum, ut: adversus illum facio; interdum autem promiscue accipitur,” Charis. p. 207 P.; cf. Cort. ad Sall. J. 101, 8:

advorsum legem accepisti a plurimis pecuniam,

Plaut. Truc. 4, 2, 48:

advorsum te fabulare illud,

against thy interest, to thy disadvantage, id. Stich. 4, 2, 11:

stultus est advorsus aetatem et capitis canitudinem, id. ap. Fest. s. v. canitudinem, p. 47: advorsum animi tui libidinem,

Ter. Hec. 4, 1, 19:

adversum leges, adversum rem publicam,

Cic. Verr. 2, 3, 84, § 195:

respondebat, SI PARET, ADVERSUM EDICTUM FECISSE,

id. ib. 2, 3, 28, §

69: me adversus populum Romanum possem defendere,

id. Phil. 1, 13 al. —In the histt., of a hostile attack, approach, etc.:

gladiis districtis impetum adversus montem in cohortes faciunt,

Caes. B. C. 1, 46:

adversus se non esse missos exercitus,

Liv. 3, 66:

bellum adversum Xerxem moret,

Aur. Vict. Caes. 24, 3:

copiis quibus usi adversus Romanum bellum,

Liv. 8, 2, 5:

adversus vim atque injuriam pugnantes,

id. 26, 25, 10 al.:

T. Quintius adversus Gallos missus est,

Eutr. 2, 2: Athenienses adversus tantam tempestatem belli duos duces deligunt, Just. 3, 6, 12 al.—Among physicians, of preventives against sickness, against (v. ad, I. A. 2.):

adversus profusionem in his auxilium est,

Cels. 5, 26; 6, 27 al.:

frigidus jam artus et cluso corpore adversum vim veneni,

Tac. A. 15, 64.— Trop.:

egregium adversus tempestates receptaculum,

Plin. Ep. 2, 17, 4; so id. ib. 2, 15, 36.—Hence: firmus, invictus, fortis adversus aliquid (like contra), protected against a thing, firm, fixed, secure:

advorsum divitias animum invictum gerebat,

Sall. J. 43, 5:

invictus adversum gratiam animus,

Tac. A. 15, 21:

adversus convicia malosque rumores firmus ac patiens,

Suet. Tib. 28:

Adversus omnes fortis feras canis,

Phaedr. 5, 10, 1; and in opp. sense: infirmus, inferior adversus aliquid, powerless against, unequal to:

fama, infirmissimum adversus vivos fortes telum,

Curt. 4, 14:

infirmus adversum pecuniam,

Aur. Vict. Caes. 9, 6:

inferior adversus laborem,

id. Epit. 40, 20.

Adversus is rarely put after the word which it governs:

egone ut te advorsum mentiar,

Plaut. Aul. 4, 7, 9:

hunc adversus,

Nep. Con. 2, 2; id. Tim. 4, 3:

quos advorsum ierat,

Sall. J. 101, 8.—

It sometimes suffers tmesis:

Labienum ad Oceanum versus proficisci jubet,

Caes. B. G. 6, 33:

animadvortit fugam ad se vorsum fieri,

Sall. J. 58:

animum advortere ad se vorsum exercitum pergere,

id. ib. 69: ad Cordubam versus iter facere coepit, Auct. B. Hisp. 10 and 11; cf. in-versus:

in Galliam vorsus castra movere,

Sall. C. 56; Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 12; Traj. ap. Plin. Ep. 10, 78; the Eng. to-ward: to us ward, Psa. 40, 5; and the Gr. eis-de: eis halade, Hom. Od. 10, 351.

aut, conj. [aut, Osc. auti, Umbr. ote, ute, may be a modification of autem, as at of et, the suffix -t being a relic of the demonstrative -tem, which appears in item, and is the same as -dem in quidem, and -dam in quondam, and of which the demonstrative adverbs, tam and tum, are absolute forms; the first part of these words may be compared with the Gr. au (cf. aute and autar), and with the Sanscr. vā = or, with which again may be compared ve and vel; v. Corss. Ausspr. II. p. 595, and also pp. 130, 223, 411], or; and repeated: aut... aut, either... or; so in Sanscr. vā... vā.

In gen. it puts in the place of a previous assertion another, objectively and absolutely antithetical to it, while vel indicates that the contrast rests upon subjective opinion or choice; i. e. aut is objective, vel subjective, or aut excludes one term, vel makes the two indifferent.

Used singly, or:

omnia bene sunt ei dicenda, qui hoc se posse profitetur aut eloquentiae nomen relinquendum est,

Cic. de Or. 2, 2, 5:

quibusnam manibus aut quibus viribus,

Caes. B. G. 2, 30:

Vinceris aut vincis,

Prop. 2, 8, 10:

cita mors venit aut victoria laeta,

Hor. S. 1, 1, 8:

ruminat herbas aut aliquam in magno sequitur grege,

Verg. E. 6, 55 et persaep. (cf. on the contrary, Tac. G. 8: quae neque confirmare argumentis, neque refellere in animo est: ex ingenio suo quisque demat vel addat fidem).—

Repeated, aut... aut, either... or:

Ubi enim potest illa aetas aut calescere vel apricatione melius vel igni, aut vicissim umbris aquisve refrigerari salubrius?

Cic. Sen. 16, 57:

Nam ejus per unam, ut audio, aut vivam aut moriar sententiam,

Ter. Phorm. 3, 1, 19; id. Heaut. 3,1,11 sq.:

aut, quicquid igitur eodem modo concluditur, probabitis, aut ars ista nulla est,

Cic. Ac. 2, 30, 96:

partem planitiae aut Jovis templum aut oppidum tenet,

Liv. 44, 6, 15:

terra in universum aut silvis horrida aut paludibus foeda,

Tac. G. 5:

hoc bellum quis umquam arbitraretur aut ab omnibus imperatoribus uno anno aut omnibus annis ab uno imperatore confici posse?

Cic. Imp. Pomp. 11,31.—

More than twice repeated:

aut equos Alere aut canes ad venandum, aut ad philosophos, Ter And. 1, 1, 29: Uxor, si cesses, aut te amare cogitat Aut tete amare aut potare atque animo obsequi,

id. Ad. 1, 1, 7 sq.; so four times in Lucr. 4, 935 sq.; five times in Cic. Off. 1, 9, 28; id. N. D. 3, 12, 30; and Prop. 4, 21, 26 sqq.; and six times in Plin. 17, 10, 9, § 58.—

Sometimes double disjunctive phrases with aut... aut are placed together:

Adsentior Crasso, ne aut de C. Laelii soceri mei aut de hujus generi aut arte aut gloriā detraham,

Cic. de Or. 1, 9, 35:

res ipsa et rei publicae tempus aut me ipsum, quod nolim, aut alium quempiam aut invitabit aut dehortabitur,

id. Pis. 39, 94.—

Repeated after negatives:

ne aut ille alserit Aut ceciderit atque aliquid praefregerit,

Ter. Ad. 1, 1, 11:

ne tanti facinoris immanitas aut exstitisse aut non vindicata esse videatur,

Cic. Cat. 1, 6, 14; id. Sull. 43; id. Sest. 37; 39:

neque enim sunt aut obscura aut non multa post commissa,

id. Cat. 1, 6, 15; id. Off. 1, 20, 66; 1, 11, 36; 1, 20, 68; id. de Or. 2, 45, 189:

nec milites ad scelus missos aut numero validos aut animo promptos,

Tac. A. 14, 58; id. H. 1, 18; id. Or. 12:

nec erit mirabilis illic Aut Stratocles aut cum molli Demetrius Haemo,

Juv. 3, 98 sq.:

neque aut quis esset ante detexit aut gubernatorem cedere adversae tempestati passus est,

Suet. Caes. 58; id. Ner. 34:

Nec aut Persae aut Macedones dubitavere,

Curt. 4, 15, 28: Non sum aut tam inhumanus aut tam alienus a Sardis. Cic. Scaur. 39; id. Cat. 1, 13:

Nihil est tam aut fragile aut flexibile quam etc.,

id. Mil. 36 al. —

In interrogations:

quo modo aut geometres cernere ea potest, quae aut nulla sunt aut internosci a falsis non possunt aut is, qui fidibus utitur, explere numeros et conficere versus?

Cic. Ac. 2, 7, 22; so id. de Or. 1, 9, 37; id. Rosc. Am. 40, 118; id. N. D. 1, 43, 121.—

In comparative clauses:

talis autem simulatio vanitati est conjunctior quam aut liberalitati aut honestati,

Cic. Off. 1, 15, 44.—

Esp.

Placed singly, to connect to something more important that which is less so, or at least.

Absol.:

Incute vim ventis submersasque obrue puppes, Aut age diversos et dissice corpora ponto,

Verg. A. 1, 69 sq. Rib. (furens Juno et irata, quod gravissimum credebat, optavit, deinde quod secundum intulit, Diom. p. 411 P.):

quaero, num injuste aut improbe fecerit,

or at least unfairly, Cic. Off. 3, 13, 54:

a se postulari aut exspectari aliquid suspicantur,

id. ib. 2, 20, 69:

quā re vi aut clam agendum est,

or at least by stealth, id. Att. 10, 12:

profecto cuncti aut magna pars Siccensium fidem mutavissent,

Sall. J. 56, 6:

Audendum est aliquid universis aut omnia singulis patienda,

Liv. 6, 18, 7:

pars a centurionibus aut praetoriarum cohortium militibus caesi,

Tac. A. 1, 30:

potentiā suā numquam aut raro ad impotentiam usus,

Vell. 2, 29.—

With certe, etc., v. infra, F. 2.—

To connect something which must take place, if that which is previously stated does not, or, otherwise, or else, in the contrary case, = alioqui:

Redduc uxorem, aut quam obrem non opus sit cedo,

Ter. Hec. 4, 4, 76:

id (principium) nec nasci potest nec mori, aut concidat omne caelum etc.,

Cic. Tusc. 1, 23, 54 (Seyffert ad h. l., but preferring ut non; B. and K. and Kühner, vel):

nunc manet insontem gravis exitus: aut ego veri Vana feror,

Verg. A. 10, 630:

effodiuntur bulbi ante ver: aut deteriores fiunt,

Plin. 19, 5, 30, § 96:

Mutatione recreabitur sicut in cibis... Aut dicant iste mihi, quae sit alia ratio discendi,

Quint. 1, 12, 6; 2, 17, 9.—

To restrict or correct an expression which is too general or inaccurate, or, or rather, or more accurately.

Absol.:

de hominum genere, aut omnino de animalium loquor,

Cic. Fin. 5, 11, 33; 5, 20, 57; id. Ac. 2, 8, 23:

Aut scilicet tua libertas disserendi amissa est, aut tu is es, qui in disputando non tuum judicium sequare,

id. Leg. 1, 13, 36: cenaene causā, aut tuae mercedis gratiā Nos nostras aedīs postulas comburere? or rather, etc., Plaut. Aul. 2, 6, 11.—In this signification aut sometimes begins a new clause: Potestne igitur quisquam dicere, inter eum, qui doleat, et inter eum, qui in voluptate sit, nihil interesse? Aut, ita qui sentiet, non apertissime insaniat? or is not rather, etc., Cic. Ac. 2, 7, 20:

Quid est enim temeritate turpius? Aut quid tam temerarium tamque indignum sapientis gravitate atque constantiā, quam, etc.,

id. N. D. 1, 1, 1; id. Fin. 4, 26, 72; Plin. Ep. 1, 10, 3.—

With potius (v. infra, F. 4.).—

Neque... aut sometimes, but chiefly in the poets, takes the place of neque... neque: Neque ego hanc abscondere furto Speravi, ne finge, fugam;

nec conjugis umquam Praetendi taedas aut haec in foedera veni,

Verg. A. 4, 339:

Si neque avaritiam neque sordes aut mala lustra Obiciet vere quisquam mihi,

Hor. S. 1, 6, 68 Bentl., but ac, K. and H.:

Nunc neque te longi remeantem pompa triumphi Excipit aut sacras poscunt Capitolia lauros,

Luc. 1, 287:

Nam neque plebeiam aut dextro sine numine cretam Servo animam,

Stat. S. 1, 4, 66:

Neque enim Tyriis Cynosura carinis Certior aut Grais Helice servanda magistris,

Val. Fl. 1, 17; so also Tacitus: nec litore tenus adcrescere aut resorberi, Agr. 10; G. 7 ter; H. 1, 32; so after non:

Non eo dico, quo mihi veniat in dubium tua fides, aut quo etc.,

Cic. Quinct. 5:

non jure aut legibus cognoscunt,

Tac. Or. 19; id. Agr. 41; id. G. 24; after haud:

Haud alias populus plus occultae vocis aut suspicacis silentii permisit,

id. A. 3, 11; after nihil:

nihil caedis aut praedae,

id. A. 15, 6; 13, 4; id. H. 1, 30.—

The poets connect by aut... vel, vel... aut, instead of aut... aut, or vel... vel: Quotiens te votui Argu [p. 211] rippum Conpellare aut contrectare conloquive aut contui? Plaut. As. 3, 1, 19:

aut appone dapes, Vare, vel aufer opes,

Mart. 4, 78, 6 (this epigram is rejected by Schneid.):

Non ars aut astus belli vel dextera deerat,

Sil. 16, 32.—

In connection with other particles.

Aut etiam, to complete or strengthen an assertion, or also, or even:

quid ergo aut hunc prohibet, aut etiam Xenocratem, etc.,

Cic. Tusc. 5, 18, 51:

conjectura in multas aut diversas, aut etiam in contrarias partes,

id. Div. 2, 26, 55; id. Off. 1, 9, 28:

si aut ambigue aut inconstanter aut incredibiliter dicta sunt, aut etiam aliter ab alio dicta,

id. Part. Or. 14, 51:

etsi omnia aut scripta esse a tuis arbitror, aut etiam nuntiis ac rumore perlata,

id. Att. 4, 1.—So with one aut:

quod de illo acceperant, aut etiam suspicabantur,

Cic. Fam. 1, 19, 36; Cels. 4, 18:

si modo sim (orator), aut etiam quicumque sim,

Cic. Or. 3, 12; id. de Or. 1, 17, 76.—

Aut certe, aut modo, aut quidem, or aut sane, to restrict a declaration, or at least (cf. II. A.).

Aut certe:

ac video hanc primam ingressionem meam aut reprehensionis aliquid, aut certe admirationis habituram,

Cic. Or. 3, 11; id. Top. 17, 64:

quo enim uno vincebamur a victā Graeciā, id aut ereptum illis est, aut certe nobis cum illis communicatum,

id. Brut. 73, 254; so Dolabella ap. Cic. Fam. 9, 9, 1; Liv. 2, 1, 4; 40, 46, 2; Cels. 1, 2; 5, 26; Prop. 4, 21, 29.—

Aut modo:

Si umquam posthac aut amasso Casinam, aut obcepso modo,

Plaut. Cas. 5, 4, 22.—

Aut quidem:

Proinde desinant quidam quaerere ultra aut opinari... aut quidem vetustissimā nave impositos jubebo avehi,

Suet. Caes. 66.—

Aut sane:

Afer aut Sardus sane,

Cic. Scaur. 15.—

Aut vero, to connect a more important thought, or indeed, or truly:

Quem tibi aut hominem, aut vero deum, auxilio futurum putas?

Cic. Verr. 2, 4, 78:

Quis enim tibi hoc concesserit, aut initio genus hominum se oppidis moenibusque saepsisse? Aut vero etc.,

id. de Or. 1, 9, 36.—

Aut potius, for correction or greater definiteness, or rather (cf. II. C.):

Erravit, aut potius insanivit Apronius?

Cic. Verr. 2, 3, 119:

proditores aut potius apertos hostes,

id. Sest. 35:

nemo est injustus, aut incauti potius habendi sunt improbi,

id. Leg. 1, 14, 40:

Quae est ergo ista ratio, aut quae potius ista amentia?

id. Verr. 3, 173.—

Aut ne... quidem:

ego jam aut rem aut ne spem quidem exspecto,

Cic. Att. 3, 22 fin.

1, 3, 18 Lachm.:

justos aut reperire pedes,

id. 2, 5, 112:

Persequar aut studium linguae etc.,

Prop. 4, 21, 27:

Fer pater, inquit, opem! Tellus aut hisce, vel istam, etc.,

Ov. M. 1, 545 (Merk., ait):

Balteus aut fluxos gemmis adstrinxit amictus,

Luc. 2, 362, where some read haud. See more upon this word in Hand, Turs. I. pp. 525-558.

ăvĭdus, a, um, adj. [1. aveo], longing eagerly for something (either lawful or unlawful), desirous, eager, earnest, greedy (diff. from avarus, q. v.).

In gen., constr. with gen., in with acc., dat., or absol.

With gen.:

cibi,

Ter. Eun. 5, 4, 16:

Romani semper appetentes gloriae praeter ceteras gentes atque avidi laudis,

Cic. Imp. Pomp. 3, 7:

festinatio victoriae avida,

id. Phil. 3, 1; so,

potentiae, honoris, divitiarum,

Sall. J. 15, 4:

avidissimus privatae gratiae, id. H. Fr. (Orat. Cottae ad Popul. p. 245 Gerl.): turba avida novarum rerum,

Liv. 1, 8, 6:

avidus poenae (sc. sumendae),

id. 8, 30, 13:

libidinum,

Hor. C. 1, 18, 11:

futuri,

id. A. P. 172 et saep.:

belli gerundi,

Sall. J. 35, 3: malefaciundi, id. H. Fr. ap. Serv. ad Verg. A. 9, 343 (p. 251, n. 116 Gerl.):

avidior properandi,

id. H. Fr. 4, 30 Gerl.:

videndi,

Ov. M. 10, 56 et saep.— Poet. with inf. (inst. of gen. of gerund.):

avidi committere pugnam,

Ov. M. 5, 75:

cognoscere amantem,

id. ib. 10, 472:

Chaos innumeros avidum confundere mundos,

Luc. 6, 696 al. —A. more remote gen. relation is found in Lucr.:

Humanum genus est avidum nimis auricularum,

in respect of, Lucr. 4, 594.—

With in with acc.:

avida in novas res ingenia,

Liv. 22, 21, 2:

avidae in direptiones manus,

id. 5, 20, 6.—

With dat.:

servorum manus subitis avidae,

Tac. H. 1, 7.—

Absol. and transf. to inanimate things:

ita sunt avidae (aures meae), etc.,

Cic. Or. 29, 104:

avidi cursus frena retentat equi,

Ov. P. 3, 9, 26:

avidae libidines,

Cic. Sen. 12, 39:

amor,

Cat. 68, 83:

cor,

Ov. Tr. 3, 11, 58:

pectus,

id. H. 9, 161:

amplexus,

id. M. 7, 143.—

Esp

Eager for gain, avaricious, covetous, greedy of money, = avarus:

me dices avidum esse hominem,

Plaut. Ps. 5, 2, 34; id. Aul. prol. 9; 3, 5, 12; id. Bacch. 2, 3, 43:

Sed habet patrem quendam avidum, miserum atque aridum,

Ter. Heaut, 3, 2, 15:

divitiasque Conduplicant avidi,

Lucr. 3, 71:

aliquantum ad rem avidior,

Ter. Eun. 1, 2, 51:

grati animi, non appetentis, non avidi signa proferri perutile est,

Cic. de Or. 2, 43, 182; id. Rosc. Com. 7 fin.:

avidae manus heredis,

Hor. C. 4, 7, 19 al. —

Eager for food, hungry, greedy, voracious, gluttonous:

Avidos vicinum funus et aegros Exanimat,

Hor. S. 1, 4, 126:

convivae,

id. ib. 1, 5, 75: Noli avidus esse in omni epulatione, * Vulg. Eccli. 37, 32.— Poet.:

Efficit ut largis avidum mare fluminis undis,

insatiable, Lucr. 1, 1031:

Exitio est avidum mare nautis,

Hor. C. 1, 28, 18:

morbus,

Lucr. 6, 1236:

manus Mortis,

Tib. 1, 3, 4:

ignis,

Ov. M. 9, 234; 12, 280:

flammae,

id. ib. 9, 172:

morsus,

id. ib. 4, 724 et saep.—

In Lucr. of space as swallowing up objects, wide, large, vast:

Inde avidei partem montes silvaeque ferarum Possedere,

Lucr. 5, 202: avido complexu quem tenet aether id. 2, 1066; so id. 5, 470.— Adv., eagerly, greedily, etc.

Anteclass. form ăvĭdĭter: invadere pocula, Val. Antias ap. Arn. 5, p. 155; so App.: merum ventri ingurgitare, Met. 4, p. 145, 27.—

Class. form ăvĭdē: ab ludis animus atque aures avent avide exspectantes mentium, Enn. ap. Varr. L. L. 6, § 83 Müll. (Trag. v. 71 Vahl.); Lucr. 4, 1108:

adripere Graecas litteras,

Cic. Sen. 8, 26:

adpetere aliquid,

id. ib. 20, 72:

exspectare aliquid,

id. Att. 12, 40; 16, 10:

jam bibit avide,

Suet. Tib. 59:

pransus,

Hor. S. 1, 6, 127 al. — Comp.:

avidius se in voluptates mergere,

Liv. 23, 18, 11:

procurrere,

id. 34, 15, 4:

avidius vino ciboque corpora onerant,

id. 41, 2, 13:

vesci,

Suet. Calig. 18.— Sup.:

avidissime exspectare aliquid,

Cic. Phil. 14, 1:

credere aliquid,

Plin. 5, 1, 1, § 4:

adprehendere palmam,

id. 14, 22, 28, § 147.

lēgo, āvi, ātum (archaic perf. legassit for legaverit, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148), 1, v. a. [lex; and therefore qs. lege creare], a publicist's and jurid. t. t.

A publicist's t. t.

To send with a commission or charge, to send on an embassy, send as ambassador; to depute, despatch:

ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus ordinis auctoritate legarentur,

Cic. Vatin. 15, 35:

hominem honestum ac nobilem legarunt ad Apronium,

id. Verr. 2, 3, 48, § 114: eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4:

juste pieque legatus venio,

Liv. 1, 32:

tres adulescentes in Africam legantur, qui reges adeant, etc.,

Sall. J. 21, 4:

quos Athenienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc.,

Gell. 7, 14, 8.—

Transf. to the commission itself (ante- and post-class.):

quae verba legaverint Rhodii ad hostium ducem,

what they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm. —

Beyond the official sphere:

quin potius, quod legatum est tibi negotium, Id curas?

committed, intrusted, Plaut. Cas. 1, 12.—

To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a general or governor):

eum (Messium) Caesari legarat Appius,

Cic. Att. 4, 15, 9:

ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc.,

id. ib. 4, 2, 6:

istum legatum iri non arbitror,

id. ib. 10, 1, 4:

ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti,

id. de Imp. Pomp. 19, 57:

Dolabella me sibi legavit,

chose me for his lieutenant, id. Att. 15, 11, 4:

Calpurnius parato exercitu legat sibi homines nobiles, etc.,

Sall. J. 28.—

A jurid. t. t.: aliquid, to appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (class.):

Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat,

Liv. 1, 3: legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3:

usumfructum omnium bonorum Caesenniae legat,

Cic. Caecin. 4, 11:

Fabiae pecunia legata est a viro,

id. Top. 3, 14:

cui argentum omne legatum est,

Quint. 5, 10, 62:

in argento legato,

id. 7, 2, 11.—

Aliquid alicui ab aliquo, to leave one a legacy to be paid by the principal heir:

uxori testamento legat grandem pecuniam a filio, si qui natus esset: ab secundo herede nihil legat,

Cic. Clu. 12, 33:

si paterfamilias uxori ancillarum usum fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit,

id. Top. 4, 21; Quint. 7, 9, 5.—Hence,

lēgātus, i, m.

(Acc. to lego, I. A.) An ambassador, legate, Cic. Vatin. 15, 35:

legatos mittere,

id. de Imp. Pomp. 12, 35:

ad senatum legatos de aliqua re mittere,

id. de Or. 2, 37, 155; cf.:

missi magnis de rebus uterque Legati,

Hor. S. 1, 5, 29:

legatos mittere ad indicendum bellum,

Liv. 31, 8; Ov. M. 14, 527.—

(Acc. to lego, I. B.).

An official assistant given to a general or the governor of a province, a deputy, lieutenant, lieutenant-general:

quos legatos tute tibi legasti?

Cic. Pis. 14, 33:

qui M. Aemilio legati fuerunt,

id. Clu. 36, 99:

Quintus frater meus legatus est Caesaris,

id. Fam. 1, 9, 21; id. Off. 3, 20, 79; cf.:

Murena summo imperatori legatus L. Lucullo fuit, qua in legatione duxit exercitum, etc.,

id. Mur. 9, 20; 14, 32:

neque se ei legatum defuturum,

id. Phil. 11, 7, 17; Val. Max. 5, 5, 1:

hiberna cum legato praefectoque tradidisses,

Cic. Pis. 35, 86:

(Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat,

id. Phil. 3, 10 fin.:

quaestorius,

id. Verr. 2, 1, 21, § 56; Caes. B. G. 2, 5 fin.:

L. Caesar, cujus pater Caesaris erat legatus,

id. B. C. 1, 8, 2:

magnitudo et splendor legati,

Liv. 38, 58, 9:

in magna legatum quaere popina,

Juv. 8, 172.—

Under the emperors, a governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40; id. Agr. 33; Suet. Vesp. 4; Spart. Hadr. 3 et saep.; cf. legatio, I. B. 2., and Orell. ad Tac. Agr. 9.—

Legati legionum, commanders, Suet. Tib. 19; id. Vesp. 4; cf.:

Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit,

Caes. B. G. 1, 52; Tac. A. 2, 36; id. H. 1, 7.—Also called;

legatus praetorius,

Tac. Agr. 7.—

lēgātum, i, n. (acc. to lego, II.), a bequest, legacy:

legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit,

Dig. 30, 116:

Hortensii legata cognovi,

Cic. Att. 7, 3, 9:

reliqua legata varie dedit,

Suet. Aug. 101; id. Tib. 48:

legatum peto ex testamento,

Quint. 4, 2, 6:

jus capiendi legata alicui adimere,

Suet. Dom. 8:

cymbala pulsantis legatum amici,

Juv. 9, 62:

legatorum genera sunt quattuor,

Gai. Inst. 2, 192; cf. sqq.

lĕgo, lēgi, lectum ( gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. [Gr. legô, logos, logas, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen], to bring together, to gather, collect.

Lit.

In gen.:

oleam,

Cato, R. R. 144:

nuces,

Cic. de Or. 2, 66, 265:

herbas collibus,

Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, [p. 1048] Verg. E. 3, 92; cf.:

roscida mala,

id. ib. 8, 38:

flores in calathos,

Ov. F. 5, 218:

spolia caesorum,

Liv. 5, 39:

quos (montanos asparagos),

Juv. 11, 69.—Of the dead who have been burned:

ossa,

Ov. H. 10, 150:

homini mortuo ossa,

Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11:

reliquias legerunt primores equestris ordinis,

Suet. Aug. 100. —

Esp.

To take out, pick out, extract, remove:

quibusdam et radi ossa et legi... quae sine totius pernicie corporis haerere non poterant,

Sen. Prov. 1, 3, 2:

ossa vivis,

id. ad Marc. 22, 3:

ossa in capite lecta,

id. Ben. 5, 24, 3:

ossa e vulneribus,

Quint. 6, 1, 30.—

To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.):

oleam qui legerit,

Cato, R. R. 144, 1:

ficus non erat apta legi,

Ov. F. 2, 254.—

Poet.: legere fila, to wind up:

extrema Lauso Parcae fila legunt,

i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.:

quae dedit ingrato fila legenda viro,

Ov. F. 3, 462:

stamen,

Prop. 4 (5), 4, 40 (42).—

Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl:

omnis navita ponto umida vela legit,

Verg. G. 1, 373:

vela legunt socii,

id. A. 3, 532:

ipse dabit tenera vela, legetque manu,

Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13:

prora funem legit Argus ab alta,

draws in, takes in, id. 1, 312:

ancoras classis legit,

is weighing anchor, Sen. Troad. 759.—

To take to one's self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4:

majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere,

Auct. Her. 2, 30 fin.:

sacra divum,

Hor. S. 1, 3, 117:

soceros legere et gremiis abducere pactas,

Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).—

Of places, to go, pass, or wander through ( poet.):

nec me studiosius altera saltus Legit,

Ov. M. 5, 579:

pars cetera pontum Pone legit,

sails through, Verg. A. 2, 207:

vada dura lego,

id. ib. 3, 706:

freta,

id. ib. 3, 127:

aequora Afra,

Ov. F. 4, 289:

Ioniumque rapax Icariumque legit,

id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him:

subsequitur pressoque legit vestigia gressu,

id. M. 3, 17; cf.:

et vestigia retro Observata legit,

Verg. A. 9, 392:

tortos orbes,

to wander through, id. ib. 12, 481.—

To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.):

Inarimen Prochytenque legit,

Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7:

navibus oram Italiae,

Liv. 21, 51 fin.:

oram Campaniae,

Suet. Tib. 11; cf.

terram,

id. Aug. 16. —

Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.):

alia esse oportet forma quem tu pugno legeris,

pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160:

judices,

Cic. Phil. 5, 6, 16:

omnia, quae leget quaeque reiciet,

id. Fin. 4, 15, 40:

scribam,

to elect, appoint, id. Clu. 45, 126:

condiciones nubendi,

id. Cael. 15:

cives in patres,

Liv. 23, 22:

viros ad bella,

Ov. M. 7, 669:

geminasque legit de classe biremes,

Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632:

senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit,

Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.—

With inf.:

fidissima custos Lecta sacrum justae veneri occultare pudorem,

Stat. Th. 1, 530.

Trop.

To catch up, i. e. overhear a conversation:

nunc huc concedam, ut horum sermonem legam,

Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).—

To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see.

In gen.:

tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere,

Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.—

In partic., to read or peruse a writing:

ut eos libros per te ipse legeres,

Cic. Top. 1:

defensionem causae,

id. Verr. 2, 5, 43, § 112:

legi apud Clitomachum, A. Albium jocantem dixisse, etc.,

id. Ac. 2, 45, 137:

aliquid studiose intenteque,

Plin. Ep. 9, 13, 1:

significas legisse te in quadam epistula mea, jussisse Verginium, etc.,

id. ib. 9, 19, 1: philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17:

liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter,

Cic. Fam. 6, 5, 1:

orationem,

Quint. 1, 1, 6:

aiunt multum legendum esse non multa,

Plin. Ep. 7, 9, 15.—With a pers. obj.:

antiquos et novos,

Quint. 2, 5, 23:

antiquos studiosius,

id. 3, 6, 62:

poëtas,

id. 1, 4, 4. —In pass.:

Horatius fere solus legi dignus,

Quint. 10, 1, 96:

si cum judicio legatur Cassius Severus,

id. 10, 1, 116:

dumque legar, mecum pariter tua fama legetur,

Ov. Tr. 5, 14, 5:

sepulcra legens,

when reading epitaphs, Cic. de Sen. 7, 21:

legentium plerisque,

Liv. 1 praef. §

4: opus nescio an minimae legentibus futurum voluptati,

to my readers, Quint. 3, 1, 2; cf. id. 9, 4, 2; 2, 5, 3:

nec Cynicos nec Stoica dogmata,

Juv. 13, 121.— Absol.:

legendi usus,

Lact. 3, 25, 9:

memoriam continuus legendi usus instruit,

Macr. S. 1, 5, 1.—

In partic.

To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors):

convocatis auditoribus volumen legere, etc.,

Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8:

audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius,

Plin. Ep. 9, 34:

obturem impune legentibus aures,

Hor. Ep. 2, 2, 105:

quem vero arripuit tenet occiditque legendo,

with recitation, id. A. P. 475:

quis dabit historico quantum daret acta legenti,

to read him the news, Juv. 7, 104.—

To find in an author or a writing:

ut scriptum legimus,

Cic. Deiot. 7, 19:

legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc.,

id. N. D. 2. 49 init.:

ego vero haec scripta legi,

id. Planc. 39, 94:

praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas,

Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.— Pass.:

in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur,

Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.—

A publicist's t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors;

v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt,

Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.—Hence, lĕgens, entis, Part. as subst. m., a reader ( poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.— Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.—Also, lectus, a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so,

argentum,

Ter. Phorm. 1, 2, 3:

ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit,

Cic. Inv. 1, 31, 52:

lectissimi viri atque ornatissimi,

id. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29:

uxor lectissima,

id. Inv. 1, 31, 52:

(verbis) lectis atque illustribus uti,

id. de Or. 3, 37, 150:

nihil est aliud... pulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere,

id. Or. 68, 227:

juvenum lectissime,

Stat. S. 5, 1, 247; cf.:

viginti lectis equitum comitatus,

Verg. A. 9, 48.—Hence, adv.: lectē, choicely, selectly (very rare):

ab lego lecte ac lectissime,

Varr. L. L. 6, § 36 Müll.— Comp.:

lectius,

Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta).

lēgo, āvi, ātum (archaic perf. legassit for legaverit, Fragm. XII. Tab. ap. Cic. Inv. 2, 50, 148), 1, v. a. [lex; and therefore qs. lege creare], a publicist's and jurid. t. t.

A publicist's t. t.

To send with a commission or charge, to send on an embassy, send as ambassador; to depute, despatch:

ne hoc quidem senatui relinquebas, ut legati ex ejus ordinis auctoritate legarentur,

Cic. Vatin. 15, 35:

hominem honestum ac nobilem legarunt ad Apronium,

id. Verr. 2, 3, 48, § 114: eos privatae rei causa legari, id. Fam. 3, 8, 4:

juste pieque legatus venio,

Liv. 1, 32:

tres adulescentes in Africam legantur, qui reges adeant, etc.,

Sall. J. 21, 4:

quos Athenienses Romam ad senatum legaverant impetratum, etc.,

Gell. 7, 14, 8.—

Transf. to the commission itself (ante- and post-class.):

quae verba legaverint Rhodii ad hostium ducem,

what they told him through their deputies, Gell. 15, 31 in lemm. —

Beyond the official sphere:

quin potius, quod legatum est tibi negotium, Id curas?

committed, intrusted, Plaut. Cas. 1, 12.—

To appoint or choose as deputy (as the official assistant, lieutenant, of a general or governor):

eum (Messium) Caesari legarat Appius,

Cic. Att. 4, 15, 9:

ego me a Pompeio legari ita sum passus, ut, etc.,

id. ib. 4, 2, 6:

istum legatum iri non arbitror,

id. ib. 10, 1, 4:

ne legaretur Gabinius Pompeio expetenti,

id. de Imp. Pomp. 19, 57:

Dolabella me sibi legavit,

chose me for his lieutenant, id. Att. 15, 11, 4:

Calpurnius parato exercitu legat sibi homines nobiles, etc.,

Sall. J. 28.—

A jurid. t. t.: aliquid, to appoint by a last will or testament, to leave or bequeath as a legacy (class.):

Numitori, qui stirpis maximus erat, regnum vetustum Silviae gentis legat,

Liv. 1, 3: legavit quidam uxori mundum omne penumque, Lucil. ap. Gell. 4, 1, 3:

usumfructum omnium bonorum Caesenniae legat,

Cic. Caecin. 4, 11:

Fabiae pecunia legata est a viro,

id. Top. 3, 14:

cui argentum omne legatum est,

Quint. 5, 10, 62:

in argento legato,

id. 7, 2, 11.—

Aliquid alicui ab aliquo, to leave one a legacy to be paid by the principal heir:

uxori testamento legat grandem pecuniam a filio, si qui natus esset: ab secundo herede nihil legat,

Cic. Clu. 12, 33:

si paterfamilias uxori ancillarum usum fructum legavit a filio, neque a secundo herede legavit,

id. Top. 4, 21; Quint. 7, 9, 5.—Hence,

lēgātus, i, m.

(Acc. to lego, I. A.) An ambassador, legate, Cic. Vatin. 15, 35:

legatos mittere,

id. de Imp. Pomp. 12, 35:

ad senatum legatos de aliqua re mittere,

id. de Or. 2, 37, 155; cf.:

missi magnis de rebus uterque Legati,

Hor. S. 1, 5, 29:

legatos mittere ad indicendum bellum,

Liv. 31, 8; Ov. M. 14, 527.—

(Acc. to lego, I. B.).

An official assistant given to a general or the governor of a province, a deputy, lieutenant, lieutenant-general:

quos legatos tute tibi legasti?

Cic. Pis. 14, 33:

qui M. Aemilio legati fuerunt,

id. Clu. 36, 99:

Quintus frater meus legatus est Caesaris,

id. Fam. 1, 9, 21; id. Off. 3, 20, 79; cf.:

Murena summo imperatori legatus L. Lucullo fuit, qua in legatione duxit exercitum, etc.,

id. Mur. 9, 20; 14, 32:

neque se ei legatum defuturum,

id. Phil. 11, 7, 17; Val. Max. 5, 5, 1:

hiberna cum legato praefectoque tradidisses,

Cic. Pis. 35, 86:

(Calvisius) duos legatos Uticae reliquerat,

id. Phil. 3, 10 fin.:

quaestorius,

id. Verr. 2, 1, 21, § 56; Caes. B. G. 2, 5 fin.:

L. Caesar, cujus pater Caesaris erat legatus,

id. B. C. 1, 8, 2:

magnitudo et splendor legati,

Liv. 38, 58, 9:

in magna legatum quaere popina,

Juv. 8, 172.—

Under the emperors, a governor sent to a province by the emperor, Tac. A. 12, 40; id. Agr. 33; Suet. Vesp. 4; Spart. Hadr. 3 et saep.; cf. legatio, I. B. 2., and Orell. ad Tac. Agr. 9.—

Legati legionum, commanders, Suet. Tib. 19; id. Vesp. 4; cf.:

Caesar singulis legionibus singulos legatos et quaestorem praefecit,

Caes. B. G. 1, 52; Tac. A. 2, 36; id. H. 1, 7.—Also called;

legatus praetorius,

Tac. Agr. 7.—

lēgātum, i, n. (acc. to lego, II.), a bequest, legacy:

legatum est delibatio hereditatis, qua testator ex eo, quod universum heredis foret, alicui quid collatum velit,

Dig. 30, 116:

Hortensii legata cognovi,

Cic. Att. 7, 3, 9:

reliqua legata varie dedit,

Suet. Aug. 101; id. Tib. 48:

legatum peto ex testamento,

Quint. 4, 2, 6:

jus capiendi legata alicui adimere,

Suet. Dom. 8:

cymbala pulsantis legatum amici,

Juv. 9, 62:

legatorum genera sunt quattuor,

Gai. Inst. 2, 192; cf. sqq.

lĕgo, lēgi, lectum ( gen. plur. part. legentum, Ov. Tr. 1. 7, 25), 3, v. a. [Gr. legô, logos, logas, etc.; Lat. legumen, di-leg-ens, neg-leg-o, etc.; cf. Germ. lesen], to bring together, to gather, collect.

Lit.

In gen.:

oleam,

Cato, R. R. 144:

nuces,

Cic. de Or. 2, 66, 265:

herbas collibus,

Ov. M. 14, 347: flores et humi nascentia fraga, [p. 1048] Verg. E. 3, 92; cf.:

roscida mala,

id. ib. 8, 38:

flores in calathos,

Ov. F. 5, 218:

spolia caesorum,

Liv. 5, 39:

quos (montanos asparagos),

Juv. 11, 69.—Of the dead who have been burned:

ossa,

Ov. H. 10, 150:

homini mortuo ossa,

Cic. Leg. 2, 24, 60: ossa filii, Sen. de Ira, 2, 33, 6; cf. Quint. 8, 5, 21; Lact. de Mort. Persec. 21, 11:

reliquias legerunt primores equestris ordinis,

Suet. Aug. 100. —

Esp.

To take out, pick out, extract, remove:

quibusdam et radi ossa et legi... quae sine totius pernicie corporis haerere non poterant,

Sen. Prov. 1, 3, 2:

ossa vivis,

id. ad Marc. 22, 3:

ossa in capite lecta,

id. Ben. 5, 24, 3:

ossa e vulneribus,

Quint. 6, 1, 30.—

To pluck, strip, gather fruit from (a tree, etc.):

oleam qui legerit,

Cato, R. R. 144, 1:

ficus non erat apta legi,

Ov. F. 2, 254.—

Poet.: legere fila, to wind up:

extrema Lauso Parcae fila legunt,

i. e. spin the last thread of life, Verg. A. 10, 815; cf.:

quae dedit ingrato fila legenda viro,

Ov. F. 3, 462:

stamen,

Prop. 4 (5), 4, 40 (42).—

Naut. t. t.: vela legere, to draw together, furl:

omnis navita ponto umida vela legit,

Verg. G. 1, 373:

vela legunt socii,

id. A. 3, 532:

ipse dabit tenera vela, legetque manu,

Ov. H. 15, 215; Val. Fl. 2, 13:

prora funem legit Argus ab alta,

draws in, takes in, id. 1, 312:

ancoras classis legit,

is weighing anchor, Sen. Troad. 759.—

To take to one's self unjustly, to carry off, steal, purloin, plunder, abstract (not in Cic.): omnia viscatis manibus leget, omnia sumet: crede mihi, auferet omnia, Lucil. ap. Non. 332 and 396, 4:

majus esse maleficium stuprare ingenuam quam sacrum legere,

Auct. Her. 2, 30 fin.:

sacra divum,

Hor. S. 1, 3, 117:

soceros legere et gremiis abducere pactas,

Verg. A. 10, 79 Serv. ad loc. (but Forbig. renders legere here as = eligere, sumere; cf. 8. infra).—

Of places, to go, pass, or wander through ( poet.):

nec me studiosius altera saltus Legit,

Ov. M. 5, 579:

pars cetera pontum Pone legit,

sails through, Verg. A. 2, 207:

vada dura lego,

id. ib. 3, 706:

freta,

id. ib. 3, 127:

aequora Afra,

Ov. F. 4, 289:

Ioniumque rapax Icariumque legit,

id. ib. 4, 566: vestigia alicujus, to follow one's footsteps, to track or pursue him:

subsequitur pressoque legit vestigia gressu,

id. M. 3, 17; cf.:

et vestigia retro Observata legit,

Verg. A. 9, 392:

tortos orbes,

to wander through, id. ib. 12, 481.—

To pass or sail by, to skirt, to coast along a shore, land, or place (mostly poet.):

Inarimen Prochytenque legit,

Ov. M. 14, 89; 15, 705; 709: primi litoris oram, coast along, i. e. not enter into details, Verg. G. 2, 44; id. E. 8, 7:

navibus oram Italiae,

Liv. 21, 51 fin.:

oram Campaniae,

Suet. Tib. 11; cf.

terram,

id. Aug. 16. —

Pregn., to choose from a number, to pick out, single out, select, elect (class.):

alia esse oportet forma quem tu pugno legeris,

pick out to fight with, Plaut. Am. 1, 1, 160:

judices,

Cic. Phil. 5, 6, 16:

omnia, quae leget quaeque reiciet,

id. Fin. 4, 15, 40:

scribam,

to elect, appoint, id. Clu. 45, 126:

condiciones nubendi,

id. Cael. 15:

cives in patres,

Liv. 23, 22:

viros ad bella,

Ov. M. 7, 669:

geminasque legit de classe biremes,

Verg. A. 8, 79: legit virum vir, each one singles out his man (of the combatants in a battle), id. ib. 11, 632:

senatum ad modum pristinum redegit duabus lectionibus: prima ipsorum arbitratu, quo vir virum legit,

Suet. Aug. 35; Tac. H. 1, 18: neque ejus legendam filiam (sc. virginem Vestalem) qui domicilium in Italia non haberet, At. Cap. ap. Gell. 1, 12, 8.—

With inf.:

fidissima custos Lecta sacrum justae veneri occultare pudorem,

Stat. Th. 1, 530.

Trop.

To catch up, i. e. overhear a conversation:

nunc huc concedam, ut horum sermonem legam,

Plaut. Ps. 1, 4, 21 (cf. sublegere, id. Mil. 4, 2. 98).—

To catch with the eye, to view, observe, behold, survey, see.

In gen.:

tumulum capit, unde omnes longo ordine posset Adversos legere,

Verg. A. 6, 755 Heyne ad loc.; and cf. Verg. A. 6, 34.—

In partic., to read or peruse a writing:

ut eos libros per te ipse legeres,

Cic. Top. 1:

defensionem causae,

id. Verr. 2, 5, 43, § 112:

legi apud Clitomachum, A. Albium jocantem dixisse, etc.,

id. Ac. 2, 45, 137:

aliquid studiose intenteque,

Plin. Ep. 9, 13, 1:

significas legisse te in quadam epistula mea, jussisse Verginium, etc.,

id. ib. 9, 19, 1: philosophorum consultorumque opiniones, Quint. 12, 11, 17:

liber tuus et lectus est et legitur a me diligenter,

Cic. Fam. 6, 5, 1:

orationem,

Quint. 1, 1, 6:

aiunt multum legendum esse non multa,

Plin. Ep. 7, 9, 15.—With a pers. obj.:

antiquos et novos,

Quint. 2, 5, 23:

antiquos studiosius,

id. 3, 6, 62:

poëtas,

id. 1, 4, 4. —In pass.:

Horatius fere solus legi dignus,

Quint. 10, 1, 96:

si cum judicio legatur Cassius Severus,

id. 10, 1, 116:

dumque legar, mecum pariter tua fama legetur,

Ov. Tr. 5, 14, 5:

sepulcra legens,

when reading epitaphs, Cic. de Sen. 7, 21:

legentium plerisque,

Liv. 1 praef. §

4: opus nescio an minimae legentibus futurum voluptati,

to my readers, Quint. 3, 1, 2; cf. id. 9, 4, 2; 2, 5, 3:

nec Cynicos nec Stoica dogmata,

Juv. 13, 121.— Absol.:

legendi usus,

Lact. 3, 25, 9:

memoriam continuus legendi usus instruit,

Macr. S. 1, 5, 1.—

In partic.

To read out, read aloud, recite (esp. freq. in post-Aug. authors):

convocatis auditoribus volumen legere, etc.,

Cic. Brut. 51, 191: codicem pro contione, id. Fragm. ap. Quint. 4, 4, 8:

audio me male legere, dumtaxat versus, orationes enim commodius,

Plin. Ep. 9, 34:

obturem impune legentibus aures,

Hor. Ep. 2, 2, 105:

quem vero arripuit tenet occiditque legendo,

with recitation, id. A. P. 475:

quis dabit historico quantum daret acta legenti,

to read him the news, Juv. 7, 104.—

To find in an author or a writing:

ut scriptum legimus,

Cic. Deiot. 7, 19:

legi etiam scriptum, esse avem quandam, etc.,

id. N. D. 2. 49 init.:

ego vero haec scripta legi,

id. Planc. 39, 94:

praeterea scriptum legimus, Gallos in venatibus tinguere sagittas,

Gell. 17, 15, 7. relatum legere, Nep. praef. 1.— Pass.:

in aliis codicibus non peccato sed peccatis legitur,

Aug. Cont. Jul. Rel. 1, 22; id. Don. Persev. 6 init. al.—

A publicist's t. t.: legere senatum, to read over or call off the names of senators (which was done by the censors;

v. lectio, II. A. 2.): censores fideli concordia senatum legerunt,

Liv. 40, 51; 9, 29; 9, 30; 9, 46; 43, 15 al.—Hence, lĕgens, entis, Part. as subst. m., a reader ( poet. and in post-Aug. prose for lector), Ov. Tr. 1, 7, 25.— Plur., Liv. praef. 4; Quint. 3, 1, 2; Plin. 8, 16, 17, § 44; Tac. A. 4, 33.—Also, lectus, a, um, P. a., chosen, picked out, selected; choice, excellent (class.): argenti lectae numeratae minae, good, i. e. of full weight, Plaut. Ps. 4, 7, 50; so,

argentum,

Ter. Phorm. 1, 2, 3:

ut neque vir melior neque lectior femina in terris sit,

Cic. Inv. 1, 31, 52:

lectissimi viri atque ornatissimi,

id. Verr. 2, 1, 6, § 15; cf. id. Div. in Caecil. 9, 29:

uxor lectissima,

id. Inv. 1, 31, 52:

(verbis) lectis atque illustribus uti,

id. de Or. 3, 37, 150:

nihil est aliud... pulcre et oratorie dicere nisi optimis sententiis verbisque lectissimis dicere,

id. Or. 68, 227:

juvenum lectissime,

Stat. S. 5, 1, 247; cf.:

viginti lectis equitum comitatus,

Verg. A. 9, 48.—Hence, adv.: lectē, choicely, selectly (very rare):

ab lego lecte ac lectissime,

Varr. L. L. 6, § 36 Müll.— Comp.:

lectius,

Varr. R. R. 1, 54, 2 (al. lecta).

ut or ŭtī (old form ŭtei, C. I. L. 1, 196, 4 sq.; 1, 198, 8 et saep.), adv. and conj. [for quoti or cuti, from pronom. stem ka-, Lat. quo-, whence qui, etc., and locat. ending -ti of stem to-, whence tum, etc.].

As adv. of manner.

Interrog. = quomodo, how, in what way or manner.

In independent questions (colloq.; rare in class. prose; not in Cic.): De. Quid? ut videtur mulier? Ch. Non, edepol, mala. De. Ut morata'st? Ch. Nullam vidi melius mea sententia, Plaut. Merc. 2, 3, 56 sq.:

salve! ut valuisti? quid parentes mei? Valent?

id. ib. 5, 2, 107; id. Pers. 2, 5, 8:

ut vales?

id. Most. 2, 19, 29; 3, 2, 28; Ter. Heaut. 2, 4, 26:

ut sese in Samnio res habent?

Liv. 10, 18, 11:

ut valet? ut meminit nostri?

Hor. Ep. 1, 3, 12; id. S. 2, 8, 1.—

In exclamatory sentences (in all periods of the language): ut omnia in me conglomerat mala! Enn. ap. Non. p. 90, 14 (Trag. Rel. v. 408 Vahl.):

ut corripuit se repente atque abiit! Hei misero mihi!

Plaut. Merc. 3, 4, 76:

ut dissimulat malus!

id. ib. 5, 4, 13:

ut volupe est homini si cluet victoria!

id. Poen. 5, 5, 15: ut multa verba feci;

ut lenta materies fuit!

id. Mil. 4, 5, 4:

ut scelestus nunc iste te ludos facit!

id. Capt. 3, 4, 47:

ut saepe summa ingenia in occulto latent,

id. ib. 1, 2, 61; id. Rud. 1, 2, 75; 2, 3, 33 sq.:

ut falsus animi est!

Ter. Eun. 2, 2, 42:

heia! ut elegans est!

id. Heaut. 5, 5, 19:

fortuna ut numquam perpetua est bona!

id. Hec. 3, 3, 46; cf. id. Phorm. 5, 8, 52:

Gnaeus autem noster... ut totus jacet,

Cic. Att. 7, 21, 1:

quae ut sustinuit! ut contempsit, ac pro nihilo putavit!

id. Mil. 24, 64:

qui tum dicit testimonium ex nostris hominibus, ut se ipse sustentat! ut omnia verba moderatur, ut timet ne quid cupide... dicat!

id. Fl. 5, 12:

quod cum facis, ut ego tuum amorem et dolorem desidero!

id. Att. 3, 11, 2:

quanta studia decertantium sunt! ut illi efferuntur laetitia cum vicerint! ut pudet victos! ut se accusari nolunt! etc.,

id. Fin. 5, 22, 61:

ut vidi, ut perii! ut me malus abstulit error!

Verg. E. 8, 41:

ut melius quidquid erit pati!

Hor. C. 1, 11, 3:

ut tu Semper eris derisor!

id. S. 2, 6, 53:

o superbia magnae fortunae! ut a te nihil accipere juvat! ut omne beneficium in injuriam convertis! ut te omnia nimia delectant! ut to omnia dedecent!

Sen. Ben. 2, 13, 1:

ut me in supremis consolatus est!

Quint. 6, prooem. 11.—

In dependent questions.

With indic. (ante-class. and poet.): divi hoc audite parumper ut pro Romano populo... animam de corpore mitto, Enn. ap. Non. p. 150, 6 (Ann. v. 215 Vahl.): edoce eum uti res se habet, Plaut. [p. 1940] Trin. 3, 3, 21:

hoc sis vide ut avariter merum in se ingurgitat,

id. Curc. 1, 2, 33:

hoc vide ut dormiunt pessuli,

id. ib. 1, 2, 66:

illud vide os ut sibi distorsit carnufex,

Ter. Eun. 4, 4, 3:

vide ut otiosus it, si dis placet,

id. ib. 5, 3, 10:

illud vide, Ut in ipso articulo oppressit,

id. Ad. 2, 2, 21; 3, 5, 3:

viden ut faces Splendidas quatiunt comas?

Cat. 61, 77:

viden ut perniciter exiluere?

id. 62, 8:

adspicite, innuptae secum ut meditata requirunt,

id. 62, 12:

aspice, venturo laetantur ut omnia saeclo! (= omnia laetantia),

Verg. E. 4, 52 Forbig. ad loc.:

nonne vides, croceos ut Tmolus odores, India mittit ebur,

id. G. 1, 56; id. E. 5, 6; id. A. 6, 779. —

With subj. (class.):

nescis ut res sit, Phoenicium,

Plaut. Ps. 4, 4, 1:

oppido Mihi illud videri mirum, ut una illaec capra Uxoris dotem simiae ambadederit,

id. Merc. 2, 1, 16:

nam ego vos novisse credo jam ut sit meus pater,

id. Am. prol. 104:

narratque ut virgo ab se integra etiam tum siet,

Ter. Hec. 1, 2, 70:

tute scis quam intimum Habeam te, et mea consilia ut tibi credam omnia,

id. Eun. 1, 2, 48:

videtis ut omnes despiciat, ut hominem prae se neminem putet, ut se solum beatum se solum potentem putet?

Cic. Rosc. Am. 46, 135:

videtisne ut Nestor de virtutibus suis praedicet?

id. Sen. 10, 31; id. Rosc. Am. 24, 66:

credo te audisse ut me circumsteterint, ut aperte jugula sua pro meo capite P. Clodio ostentarint,

id. Att. 1, 16, 4:

videte ut hoc iste correxerit,

id. Verr. 2, 1, 45, § 115:

docebat ut omni tempore totius Galliae principatum Aedui tenuissent,

Caes. B. G. 1, 43:

veniat in mentem, ut trepidos quondam majores vestros... defenderimus,

Liv. 23, 5, 8:

aspice quo submittat humus formosa colores,

Prop. 1, 2, 9:

infinitum est enumerare ut Cottae detraxerit auctoritatem, ut pro Ligario se opposuerit,

Quint. 6, 5, 10:

vides ut alta stet nive candidum Soracte,

Hor. C. 1, 9, 1:

nonne vides, ut... latus et malus Antennaeque gemant,

id. ib. 1, 14, 3 Orell. ad loc.:

audis... positas ut glaciet nives Puro numine Juppiter,

id. ib. 3, 10, 7; id. S. 1, 8, 42; 2, 3, 315; Verg. A. 2, 4; Tib. 2, 1, 26; Prop. 2, 34 (3, 32), 57:

mirum est ut animus agitatione motuque corporis excitetur,

Plin. Ep. 1, 6, 2.—