Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

aliquem+pallio+ter

  • 1 apprehendo

    ap-prehendo, prehendī, prehēnsum, ere (поэт. иногда apprendo, prēndī, prēnsum, ere)
    1) хватать, ловить ( aliquem pallio Ter); поймать
    a. manum alicujus Su — схватить чью-л. руку
    a. aliquid manu Pl — схватить что-л. рукой
    2) захватывать, завладевать ( Hispanias C)
    3) отнестись, подойти
    hoc ipsum, nisi caute et judicio apprehenditur, nocet Q — это же самое окажется вредным, если мы не подойдём к нему осторожно и вдумчиво
    4) заговаривать, упоминать
    7) улавливать, постигать Tert

    Латинско-русский словарь > apprehendo

  • 2 onero

    ŏnĕro, āvi, ātum, 1, v. a. [onus].
    I.
    To load, lade, burden, freight with any thing (class.).
    A.
    Lit.:

    navim magnam multis mercibus,

    Plaut. Men. prol. 25:

    naves, ad celeritatem onerandi subductionesque, paulo facit humiliores,

    for loading expeditiously, Caes. B. G. 5, 1:

    jumenta,

    Sall. J. 75, 6:

    naves commeatu, etc.,

    id. ib. 86, 1:

    costas aselli pomis,

    Verg. G. 1, 274:

    tauri cervix oneratur aratro,

    is loaded, burdened, Ov. A. A. 1, 19:

    aures lapillis,

    id. ib. 3, 129; cf.:

    umerum pallio,

    Ter. Phorm. 5, 6, 4:

    ventrem,

    to load, fill, Sall. Or. Rep. Ord. 1:

    epulis onerari,

    to overload, gorge one's self, Ov. P. 1, 10, 31:

    vino et epulis onerati,

    Sall. J. 76, 6:

    cibus, qui in aegritudine alat neque oneret,

    without oppressing the stomach, Plin. 29, 3, 11, § 48:

    vaccas,

    to cause them to be covered, Pall. 8, 4.—
    2.
    Transf., in gen., to load, cover ( poet.):

    dapibus mensas onerare,

    to cover, Verg. G. 4, 133:

    manusque ambas jaculis oneravit acutis,

    id. A. 10, 868:

    jaculo palmas oneravit acuto,

    i. e. armed, id. ib. 11, 574 (but armavit is the better read.; v. Forbig. ad loc.): membra [p. 1266] sepulcro, id. ib. 10, 558; cf.:

    ossa aggere terrae,

    id. ib. 11, 212:

    aliquem saxis,

    to stone, Phaedr. 3, 2, 4.—
    B.
    Trop., to load, burden, weary; to oppress, overwhelm, overload (with good or evil; cf. Forbig. ad Verg. A. 10, 620), etc.:

    me amoenitate oneravit dies,

    has overwhelmed me, Plaut. Capt. 4, 1, 7.:

    laetitiā senem,

    id. ib. 4, 2, 47:

    malignitateomnis mortalis,

    id. ib. 3, 1, 5:

    diem commoditatibus,

    Ter. Phorm. 5, 6, 1:

    aliquem mendaciis,

    Cic. Fam. 3, 10, 7; cf. Plaut. Mil. 3, 3, 61:

    judicem argumentis,

    id. N. D. 3, 3, 8:

    aethera votis,

    Verg. A. 9, 24:

    verbis lassas onerantibus aures,

    Hor. S. 1, 10, 10:

    aliquem pugnis,

    Plaut. Am. 1, 1, 172:

    maledictis,

    id. Ps. 1, 3, 123; cf.

    contumeliis,

    Cic. Phil. 2, 38, 99; for which only absol. Sejanum, Tac. A. 4. 68:

    aliquem injuriis,

    Ter. And. 5, 1, 8:

    aliquem malis,

    Verg. A. 4, 549:

    aliquem laudibus,

    Liv. 4, 13:

    spe praemiorum,

    id. 35, 11:

    promissis,

    Sall. J. 12, 3:

    honoribus,

    Just. 5, 4, 13.—
    C.
    Transf., to make heavier or more burdensome, to render more oppressive, to heighten, to aggravate (only since the Aug. per.;

    esp. freq. in Tac. and the younger Plin.): injuriam alicujus invidiā,

    Liv. 38, 56 fin.:

    pericula alicujus,

    Tac. A. 16, 30:

    curas,

    id. H. 2, 52:

    delectum avaritiā et luxu,

    to aggravate, make worse, render more odious, id. ib. 4, 14:

    onerat te quaesturae tuae famā, quam ex Bithyniā optimam revexisti,

    Plin. Ep. 8, 24, 8; 1, 8, 5; id. Pan. 24, 1; 73, 6.—
    II.
    To load, stow, or heap up any thing in any thing ( poet.):

    vina cadis,

    Verg. A. 1, 195:

    canistris Dona Cereris,

    id. ib. 8, 180.— Hence, ŏnĕrātus, a, um, P. a., filled, full; with gen.: oneratus frugum et floris Liberi, Pac. ap. Non. 498, 12 (Trag. Rel. p. 95 Rib.).—
    B.
    Loaded, i. e. deceived, befooled:

    ille est oneratus recte,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 115:

    ego illum probe jam oneratum huc admovebo,

    id. Mil. 3, 3, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > onero

  • 3 reprehendo

    rĕprehendo (reprendo), prehendere (prendere), prehendi (prendi), prehensum (prensum) - tr. - [st2]1 [-] saisir pour ramener en arrière, ressaisir, rattraper, retenir, arrêter. [st2]2 [-] reprendre, réprimander, blâmer, critiquer. [st2]3 [-] réfuter.    - reprehendere aliquem pallio, Plaut.: saisir qqn par son manteau.    - res ab exitio reprehendere euntes, Lucr.: empêcher les êtres de courir à la mort.    - reprehendere praetermissum, Cic.: revenir sur un oubli.    - me reprehendi, Ter.: je me suis contenu.    - reprehendere quod: blâmer le fait que.    - te reprehendo quod... Cic.: je te reproche de...    - annotare reprehendenda, Plin.-jn.: noter les défauts (d'un ouvrage).
    * * *
    rĕprehendo (reprendo), prehendere (prendere), prehendi (prendi), prehensum (prensum) - tr. - [st2]1 [-] saisir pour ramener en arrière, ressaisir, rattraper, retenir, arrêter. [st2]2 [-] reprendre, réprimander, blâmer, critiquer. [st2]3 [-] réfuter.    - reprehendere aliquem pallio, Plaut.: saisir qqn par son manteau.    - res ab exitio reprehendere euntes, Lucr.: empêcher les êtres de courir à la mort.    - reprehendere praetermissum, Cic.: revenir sur un oubli.    - me reprehendi, Ter.: je me suis contenu.    - reprehendere quod: blâmer le fait que.    - te reprehendo quod... Cic.: je te reproche de...    - annotare reprehendenda, Plin.-jn.: noter les défauts (d'un ouvrage).
    * * *
        Reprehendo, reprehendis, reprehendi, reprehensum, reprehendere, vel per syncopam reprendere. Plaut. Prendre par derriere.
    \
        Cursum alicuius reprehendere. Propert. Le rateindre.
    \
        Reprehendere manu. Liu. Prendre à la main celuy qui s'enfuit.
    \
        Fugitiuum reprehendere. Curt. Reprendre aucun qui s'enfuyoit.
    \
        Reprehendere. Cic. Reprendre et blasmer aucun.

    Dictionarium latinogallicum > reprehendo

  • 4 coicio

    cōnĭcĭo (also conjĭcio and cōicio; cf. Munro ad Lucr. 2, 1061; Laber. ap. Gell. 16, 7, 5), jēci, jectum, 3, v. a. (arch. temp. perf. conjexi, Plaut. Trin. 3, 2, 99) [jacio].
    I.
    To throw or bring together, to unite, = cogo, colligo.
    A.
    Lit. (very rare):

    cum semina rerum coaluerint quae, conjecta repente, etc.,

    Lucr. 2, 1061; cf. id. 2, 1073 sq.:

    palliolum in collum,

    Plaut. Ep. 2, 2, 10; id. Capt. 4, 1, 12 (cf. id. ib. 4, 2, 9:

    collecto pallio): sarcinas in medium,

    Liv. 10, 36, 1 Weissenb. (MSS. in medio); ib. § 13; 31, 27, 7: tecta, quae conjectis celeriter stramentis erant inaedificata, Auct. B. G. 8, 5. —
    B.
    Trop.
    1.
    To throw together in speaking, to dispute, contend, discuss, manage judicially (ante-class.): verba inter sese, to bandy words, Afran. ap. Non. p. 267, 28;

    so without verba: noli, mea mater, me praesente cum patre, conicere,

    id. ib. p. 267, 30;

    p. 268, 3: causam conicere hodie ad te volo (conicere, agere, Non.),

    id. ib. p. 267, 32; cf. the law formula: ante meridiem causam coiciunto, Fragm. XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; and Gell. 17, 2, 10.—
    2.
    Like the Gr. sumballein (v. Lidd. and Scott in h. v. III. 2.), to put together logically, connect, unite; hence (causa pro effectu), to draw a conclusion from collected particulars, to conclude, infer, conjecture (not in Quint., who very freq. employed the synon. colligo):

    aliquid ex aliquā re,

    Lucr. 1, 751; 2, 121; Nep. Eum. 2, 2; id. Timoth. 4, 2:

    annos sexaginta natus es aut plus, ut conicio,

    Ter. Heaut. 1, 1, 11:

    quid illud mali est? nequeo satis mirari, neque conicere,

    id. Eun. 3, 4, 9:

    cito conjeci, Lanuvii te fuisse,

    Cic. Att. 14, 21, 1:

    de futuris,

    Nep. Them. 1, 4:

    quam multos esse oporteret, ex ipso navigio,

    Cic. Verr. 2, 5, 28, § 71:

    conicito, possisne necne, etc.,

    Plaut. Cas. 1, 1, 6:

    tu conicito cetera, Quid ego ex hac inopiā capiam,

    Ter. Phorm. 1, 3, 15.—
    b.
    In partic., t. t. of the lang. of augury, to prophesy, foretell, divine from omens, signs ( a dream, oracle, etc.); to interpret an omen, a dream, an oracle, etc.:

    somnium huic,

    Plaut. Curc. 2, 2, 3:

    qui de matre suaviandā ex oraculo Apollinis tam acute arguteque conjecerit,

    Cic. Brut. 14, 53:

    male conjecta maleque interpretata falsa sunt, etc.,

    id. Div. 1, 52, 119; cf. id. ib. 2, 31, 66:

    num igitur quae tempestas impendeat vatis melius coniciet quam gubernator? etc.,

    id. ib. 2, 5, 12:

    bene qui coniciet, vatem hunc perhibebo optumum (transl. of a Greek verse),

    id. ib. 2, 5, 12; cf. conjectura, II., conjector, and conjectrix.—
    II.
    To throw, cast, urge, drive, hurl, put, place, etc., a person or thing with force, quickly, etc., to or towards; and conicere se, to betake, cast, or throw one's self hastily or in flight somewhere (very freq. and class. in prose and poetry).
    A.
    Lit.
    (α).
    With in:

    tela in nostros,

    Caes. B. G. 1, 26; 1, 46; Nep. Dat. 9, 5:

    pila in hostes,

    Caes. B. G. 1, 52: aliquem in carcerem, Cic. Verr. 2, 5, 7, § 17; id. Tusc. 1, 40, 96; Suet. Caes. 17:

    in vincula,

    Caes. B. G. 4, 27; Sall. C. 42, 3; Nep. Milt. 7 fin.; id. Paus. 3, 5; id. Pelop. 5, 1; Liv. 29, 9, 8, and id. 19, 2, 4 et saep.:

    in catenas,

    Caes. B. G. 1, 47 fin.; Liv. 29, 21, 2:

    in compedes,

    Suet. Vit. 12:

    in custodiam,

    Nep. Phoc. 3, 4; Gai Inst. 1, 13; Suet. Aug. 27 al.: incolas vivos constrictosque in flammam, Auct. B. Afr. 87; cf.:

    te in ignem,

    Plaut. Rud. 3, 4, 64:

    in eculeum,

    Cic. Tusc. 5, 5, 13:

    hostem in fugam,

    Caes. B. G. 4, 12:

    exercitum in angustias,

    Curt. 5, 3, 21:

    navem in portum (vis tempestatis),

    Cic. Inv. 2, 32, 98:

    serpentes vivas in vasa fictilia,

    Nep. Hann. 10, 4:

    cultros in guttura velleris atri,

    to thrust into, Ov. M. 7, 245; cf.:

    ferrum in guttura,

    id. ib. 3, 90:

    se in signa manipulosque,

    Caes. B. G. 6, 40:

    se in paludem,

    Liv. 1, 12, 10:

    se in sacrarium,

    Nep. Them. 8, 4:

    se in ultimam provinciam Tarsum usque,

    Cic. Att. 5, 16, 4:

    se in fugam,

    id. Cael. 26, 63; so,

    se in pedes,

    to take to one's heels, Ter. Phorm. 1, 4, 13 (cf.: se conferre in pedes, Enn. ap. Non. p. 518, 20, and Plaut. Bacch. 3, 1, 7; and:

    quin, pedes, vos in curriculum conicitis?

    id. Merc. 5, 2, 91):

    se intro,

    Lucil. 28, 47; Ter. Heaut. 2, 3, 36.—
    (β).
    With dat. (rare):

    alii spolia... Coniciunt igni,

    Verg. A. 11, 194:

    huic dea unum anguem Conicit,

    id. ib. 7, 347:

    facem juveni conjecit,

    id. ib. 7, 456:

    conjectaque vincula collo accipit,

    thrown about the neck, Ov. Tr. 4, 1, 83.—
    (γ).
    With ad:

    animus domicilia mutet ad alias animalium formas conjectus,

    removed, transposed, Sen. Ep. 88, 29.—
    (δ).
    With acc. alone (mostly poet.):

    magnus decursus aquaï Fragmina coniciens silvarum arbustaque tota,

    bearing down, prostrating, Lucr. 1, 284:

    jaculum,

    Verg. A. 9, 698:

    tela,

    Ov. M. 5, 42:

    cultros,

    id. ib. 15, 735:

    thyrsos,

    id. ib. 11, 28:

    venabula manibus,

    id. ib. 12, 454:

    domus inflammata conjectis ignibus,

    Cic. Att. 4, 3, 2:

    telum inbelle sine ictu,

    Verg. A. 2, 544.—
    (ε).
    With inter:

    jaculum inter ilia,

    Ov. M. 8, 412.—
    B.
    Trop., to bring, direct, turn, throw, urge, drive, force something eagerly, quickly to or towards, etc.
    (α).
    With in:

    aliquem in morbum ex aegritudine,

    Plaut. Poen. prol. 69:

    aliquem in laetitiam,

    Ter. Heaut. 2, 3, 51:

    (hostes) in terrorem ac tumultum,

    Liv. 34, 28, 3:

    in metum,

    id. 39, 25, 11:

    in periculum,

    Suet. Oth. 10:

    rem publicam in perturbationes,

    Cic. Fam. 12, 1, 1:

    aliquem in nuptias,

    Ter. And. 3, 4, 23; cf. id. ib. 3, 5, 14;

    4, 1, 43: (Catilinam) ex occultis insidiis in apertum latrocinium,

    Cic. Cat. 2, 1, 1:

    aliquem in tricas,

    Plaut. Pers. 5, 2, 18; Liv. 36, 12, 4:

    se in saginam ad regem aliquem,

    Plaut. Trin. 3, 2, 99: se mirificam in latebram, to fly to (in disputing), Cic. Div. 2, 20, 46:

    se in noctem,

    to commit one's self to the night, travel by night, id. Mil. 19, 49: se mente ac voluntate in versum, to devote or apply one's self with zeal to the art of poetry, id. de Or. 3, 50, 194:

    oculos in aliquem,

    id. Clu. 19, 54; id. Lael. 2, 9; Tac. H. 1, 17:

    orationem tam improbe in clarissimos viros,

    Cic. Sest. 18, 40:

    tantam pecuniam in propylaea,

    to throw away, squander, id. Off. 2, 17, 60; cf.:

    cum sestertium milies in culinam conjecisset (Apicius),

    Sen. Cons. Helv. 10, 9:

    culpam in unum vigilem,

    Liv. 5, 47, 10:

    crimina in tuam nimiam diligentiam,

    Cic. Mur. 35, 73:

    maledicta in ejus vitam,

    id. Planc. 12, 31: causas tenues simultatum in gregem locupletium, i. e. to cause, occasion, Auct. B. Alex. 49:

    crimen in quae tempora,

    Liv. 3, 24, 5:

    omen in illam provinciam,

    Cic. Verr. 2, 2, 6, § 18.—
    (β).
    Absol.:

    oculos,

    Cic. de Or. 2, 55, 225:

    petitiones ita conjectae (the fig. taken from aiming at a thing with weapons),

    id. Cat. 1, 6, 15: in disputando conjecit illam vocem Cn. Pompeius, omnes oportere senatui dicto audientes esse, threw out or let fall, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4.—
    * (γ).
    With sub:

    id vos sub legis superbissimae vincula conicitis,

    Liv. 4, 4, 10.—
    2.
    Of a verbal bringing forward, etc., to urge, press, treat, adduce: rem ubi paciscuntur, in comitio aut in foro causam coiciunto, XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20: causam coicere ad te volo, Afran. ap. Non. p. 267, 32 (Com. Rel. v. 216 Rib.):

    verba inter se acrius,

    id. ib. p. 267, 27 (Com. Rel. v. 309 ib.): is cum filio Cojecerat nescio quid de ratiunculā, id. ap. Suet. Vit. Ner. 11 (Com. Rel. v. 191 ib.).—
    3.
    To throw, place, put into, include in, etc.: eum fasciculum, quo illam (epistulam) conjeceram, Cic. Att. 2, 13, 1:

    ex illo libello, qui in epistulam conjectus est,

    id. ib. 9, 13, 7:

    conjeci id (prooemium) in eum librum, quem tibi misi,

    id. ib. 16, 6, 4:

    pluraque praeterea in eandem epistulam conjeci,

    id. ib. 7, 16, 1; cf.:

    quod multos dies epistulam in manibus habui... ideo multa conjecta sunt aliud alio tempore,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:

    legem in decimam tabulam,

    id. Leg. 2, 25, 64; id. Caecin. 22, 63.

    Lewis & Short latin dictionary > coicio

  • 5 conicio

    cōnĭcĭo (also conjĭcio and cōicio; cf. Munro ad Lucr. 2, 1061; Laber. ap. Gell. 16, 7, 5), jēci, jectum, 3, v. a. (arch. temp. perf. conjexi, Plaut. Trin. 3, 2, 99) [jacio].
    I.
    To throw or bring together, to unite, = cogo, colligo.
    A.
    Lit. (very rare):

    cum semina rerum coaluerint quae, conjecta repente, etc.,

    Lucr. 2, 1061; cf. id. 2, 1073 sq.:

    palliolum in collum,

    Plaut. Ep. 2, 2, 10; id. Capt. 4, 1, 12 (cf. id. ib. 4, 2, 9:

    collecto pallio): sarcinas in medium,

    Liv. 10, 36, 1 Weissenb. (MSS. in medio); ib. § 13; 31, 27, 7: tecta, quae conjectis celeriter stramentis erant inaedificata, Auct. B. G. 8, 5. —
    B.
    Trop.
    1.
    To throw together in speaking, to dispute, contend, discuss, manage judicially (ante-class.): verba inter sese, to bandy words, Afran. ap. Non. p. 267, 28;

    so without verba: noli, mea mater, me praesente cum patre, conicere,

    id. ib. p. 267, 30;

    p. 268, 3: causam conicere hodie ad te volo (conicere, agere, Non.),

    id. ib. p. 267, 32; cf. the law formula: ante meridiem causam coiciunto, Fragm. XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20; and Gell. 17, 2, 10.—
    2.
    Like the Gr. sumballein (v. Lidd. and Scott in h. v. III. 2.), to put together logically, connect, unite; hence (causa pro effectu), to draw a conclusion from collected particulars, to conclude, infer, conjecture (not in Quint., who very freq. employed the synon. colligo):

    aliquid ex aliquā re,

    Lucr. 1, 751; 2, 121; Nep. Eum. 2, 2; id. Timoth. 4, 2:

    annos sexaginta natus es aut plus, ut conicio,

    Ter. Heaut. 1, 1, 11:

    quid illud mali est? nequeo satis mirari, neque conicere,

    id. Eun. 3, 4, 9:

    cito conjeci, Lanuvii te fuisse,

    Cic. Att. 14, 21, 1:

    de futuris,

    Nep. Them. 1, 4:

    quam multos esse oporteret, ex ipso navigio,

    Cic. Verr. 2, 5, 28, § 71:

    conicito, possisne necne, etc.,

    Plaut. Cas. 1, 1, 6:

    tu conicito cetera, Quid ego ex hac inopiā capiam,

    Ter. Phorm. 1, 3, 15.—
    b.
    In partic., t. t. of the lang. of augury, to prophesy, foretell, divine from omens, signs ( a dream, oracle, etc.); to interpret an omen, a dream, an oracle, etc.:

    somnium huic,

    Plaut. Curc. 2, 2, 3:

    qui de matre suaviandā ex oraculo Apollinis tam acute arguteque conjecerit,

    Cic. Brut. 14, 53:

    male conjecta maleque interpretata falsa sunt, etc.,

    id. Div. 1, 52, 119; cf. id. ib. 2, 31, 66:

    num igitur quae tempestas impendeat vatis melius coniciet quam gubernator? etc.,

    id. ib. 2, 5, 12:

    bene qui coniciet, vatem hunc perhibebo optumum (transl. of a Greek verse),

    id. ib. 2, 5, 12; cf. conjectura, II., conjector, and conjectrix.—
    II.
    To throw, cast, urge, drive, hurl, put, place, etc., a person or thing with force, quickly, etc., to or towards; and conicere se, to betake, cast, or throw one's self hastily or in flight somewhere (very freq. and class. in prose and poetry).
    A.
    Lit.
    (α).
    With in:

    tela in nostros,

    Caes. B. G. 1, 26; 1, 46; Nep. Dat. 9, 5:

    pila in hostes,

    Caes. B. G. 1, 52: aliquem in carcerem, Cic. Verr. 2, 5, 7, § 17; id. Tusc. 1, 40, 96; Suet. Caes. 17:

    in vincula,

    Caes. B. G. 4, 27; Sall. C. 42, 3; Nep. Milt. 7 fin.; id. Paus. 3, 5; id. Pelop. 5, 1; Liv. 29, 9, 8, and id. 19, 2, 4 et saep.:

    in catenas,

    Caes. B. G. 1, 47 fin.; Liv. 29, 21, 2:

    in compedes,

    Suet. Vit. 12:

    in custodiam,

    Nep. Phoc. 3, 4; Gai Inst. 1, 13; Suet. Aug. 27 al.: incolas vivos constrictosque in flammam, Auct. B. Afr. 87; cf.:

    te in ignem,

    Plaut. Rud. 3, 4, 64:

    in eculeum,

    Cic. Tusc. 5, 5, 13:

    hostem in fugam,

    Caes. B. G. 4, 12:

    exercitum in angustias,

    Curt. 5, 3, 21:

    navem in portum (vis tempestatis),

    Cic. Inv. 2, 32, 98:

    serpentes vivas in vasa fictilia,

    Nep. Hann. 10, 4:

    cultros in guttura velleris atri,

    to thrust into, Ov. M. 7, 245; cf.:

    ferrum in guttura,

    id. ib. 3, 90:

    se in signa manipulosque,

    Caes. B. G. 6, 40:

    se in paludem,

    Liv. 1, 12, 10:

    se in sacrarium,

    Nep. Them. 8, 4:

    se in ultimam provinciam Tarsum usque,

    Cic. Att. 5, 16, 4:

    se in fugam,

    id. Cael. 26, 63; so,

    se in pedes,

    to take to one's heels, Ter. Phorm. 1, 4, 13 (cf.: se conferre in pedes, Enn. ap. Non. p. 518, 20, and Plaut. Bacch. 3, 1, 7; and:

    quin, pedes, vos in curriculum conicitis?

    id. Merc. 5, 2, 91):

    se intro,

    Lucil. 28, 47; Ter. Heaut. 2, 3, 36.—
    (β).
    With dat. (rare):

    alii spolia... Coniciunt igni,

    Verg. A. 11, 194:

    huic dea unum anguem Conicit,

    id. ib. 7, 347:

    facem juveni conjecit,

    id. ib. 7, 456:

    conjectaque vincula collo accipit,

    thrown about the neck, Ov. Tr. 4, 1, 83.—
    (γ).
    With ad:

    animus domicilia mutet ad alias animalium formas conjectus,

    removed, transposed, Sen. Ep. 88, 29.—
    (δ).
    With acc. alone (mostly poet.):

    magnus decursus aquaï Fragmina coniciens silvarum arbustaque tota,

    bearing down, prostrating, Lucr. 1, 284:

    jaculum,

    Verg. A. 9, 698:

    tela,

    Ov. M. 5, 42:

    cultros,

    id. ib. 15, 735:

    thyrsos,

    id. ib. 11, 28:

    venabula manibus,

    id. ib. 12, 454:

    domus inflammata conjectis ignibus,

    Cic. Att. 4, 3, 2:

    telum inbelle sine ictu,

    Verg. A. 2, 544.—
    (ε).
    With inter:

    jaculum inter ilia,

    Ov. M. 8, 412.—
    B.
    Trop., to bring, direct, turn, throw, urge, drive, force something eagerly, quickly to or towards, etc.
    (α).
    With in:

    aliquem in morbum ex aegritudine,

    Plaut. Poen. prol. 69:

    aliquem in laetitiam,

    Ter. Heaut. 2, 3, 51:

    (hostes) in terrorem ac tumultum,

    Liv. 34, 28, 3:

    in metum,

    id. 39, 25, 11:

    in periculum,

    Suet. Oth. 10:

    rem publicam in perturbationes,

    Cic. Fam. 12, 1, 1:

    aliquem in nuptias,

    Ter. And. 3, 4, 23; cf. id. ib. 3, 5, 14;

    4, 1, 43: (Catilinam) ex occultis insidiis in apertum latrocinium,

    Cic. Cat. 2, 1, 1:

    aliquem in tricas,

    Plaut. Pers. 5, 2, 18; Liv. 36, 12, 4:

    se in saginam ad regem aliquem,

    Plaut. Trin. 3, 2, 99: se mirificam in latebram, to fly to (in disputing), Cic. Div. 2, 20, 46:

    se in noctem,

    to commit one's self to the night, travel by night, id. Mil. 19, 49: se mente ac voluntate in versum, to devote or apply one's self with zeal to the art of poetry, id. de Or. 3, 50, 194:

    oculos in aliquem,

    id. Clu. 19, 54; id. Lael. 2, 9; Tac. H. 1, 17:

    orationem tam improbe in clarissimos viros,

    Cic. Sest. 18, 40:

    tantam pecuniam in propylaea,

    to throw away, squander, id. Off. 2, 17, 60; cf.:

    cum sestertium milies in culinam conjecisset (Apicius),

    Sen. Cons. Helv. 10, 9:

    culpam in unum vigilem,

    Liv. 5, 47, 10:

    crimina in tuam nimiam diligentiam,

    Cic. Mur. 35, 73:

    maledicta in ejus vitam,

    id. Planc. 12, 31: causas tenues simultatum in gregem locupletium, i. e. to cause, occasion, Auct. B. Alex. 49:

    crimen in quae tempora,

    Liv. 3, 24, 5:

    omen in illam provinciam,

    Cic. Verr. 2, 2, 6, § 18.—
    (β).
    Absol.:

    oculos,

    Cic. de Or. 2, 55, 225:

    petitiones ita conjectae (the fig. taken from aiming at a thing with weapons),

    id. Cat. 1, 6, 15: in disputando conjecit illam vocem Cn. Pompeius, omnes oportere senatui dicto audientes esse, threw out or let fall, etc., Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 4.—
    * (γ).
    With sub:

    id vos sub legis superbissimae vincula conicitis,

    Liv. 4, 4, 10.—
    2.
    Of a verbal bringing forward, etc., to urge, press, treat, adduce: rem ubi paciscuntur, in comitio aut in foro causam coiciunto, XII. Tab. ap. Auct. Her. 2, 13, 20: causam coicere ad te volo, Afran. ap. Non. p. 267, 32 (Com. Rel. v. 216 Rib.):

    verba inter se acrius,

    id. ib. p. 267, 27 (Com. Rel. v. 309 ib.): is cum filio Cojecerat nescio quid de ratiunculā, id. ap. Suet. Vit. Ner. 11 (Com. Rel. v. 191 ib.).—
    3.
    To throw, place, put into, include in, etc.: eum fasciculum, quo illam (epistulam) conjeceram, Cic. Att. 2, 13, 1:

    ex illo libello, qui in epistulam conjectus est,

    id. ib. 9, 13, 7:

    conjeci id (prooemium) in eum librum, quem tibi misi,

    id. ib. 16, 6, 4:

    pluraque praeterea in eandem epistulam conjeci,

    id. ib. 7, 16, 1; cf.:

    quod multos dies epistulam in manibus habui... ideo multa conjecta sunt aliud alio tempore,

    id. Q. Fr. 3, 1, 7, § 23:

    legem in decimam tabulam,

    id. Leg. 2, 25, 64; id. Caecin. 22, 63.

    Lewis & Short latin dictionary > conicio

  • 6 excludo

    ex-clūdo, si, sum, 3 ( perf. sync. exclusti for exclusisti, Ter. Eun. 1, 2, 18) [cludo, claudo], to shut out, exclude; to cut off, remove, separate from any thing (class.).
    I.
    Lit.
    1.
    In gen.: aliquem a portu et perfugio, Cic. Fam. 5, 15, 3:

    aliquem ab re frumentaria,

    Caes. B. G. 7, 55, 9:

    aliquem ab acie,

    id. B. C. 2, 41, 6:

    Gaditani Poenos moenibus excluserunt,

    Cic. Balb. 17, 39:

    nulla exclusura dolentes Janua,

    Tib. 2, 3, 73.—With inanimate objects:

    spissa ramis laurea fervidos Excludet ictus (solis),

    Hor. C. 2, 15, 10:

    aquam quae exundante palude in agrum refluere solet,

    Dig. 39, 3, 1:

    exclusere diem telis,

    shut out, obscured, Stat. Th. 8, 412:

    Euphrates Armeniae regiones a Cappadocia excludens,

    separating, Plin. 5, 24, 20, § 83.—
    2.
    Esp., to shut out, refuse to receive a visitor:

    quo pacto excludi, quaeso, potis est planius, quam exclusus nunc sum,

    Plaut. Truc. 2, 8, 5:

    ego excludor, ille recipitur,

    Ter. Eun. 1, 2, 79; id. ib. 1, 1, 4:

    aliquem foras,

    Plaut. Mil. 4, 1, 30; Ter. Eun. 1, 2, 18:

    quae me non excludet ab se, sed apud se occludet domi,

    Plaut. Men. 4, 2, 108; cf.:

    ut ab illa excludar, huc concludar,

    Ter. And. 2, 3, 12; Hor. S. 2, 3, 260; Ov. Am. 1, 8, 78; cf.: priusquam Caesar me abs te excludere posset, Pomp. ap. Cic. Att. 8, 12 B. 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    To drive out, to put, press, thrust, or take out:

    excludito mihi hercle oculum, si dedero,

    i. e. to knock out, Plaut. Ps. 1, 5, 95:

    vel oculum exclude,

    Ter. Phorm. 5, 7, 96:

    gemmam,

    Dig. 10, 4, 6:

    liquorem,

    Scrib. Comp. 84:

    pallio caput,

    Petr. 32, 2.—
    b.
    In partic. of birds, to hatch their young:

    volucres Ova relinquebant, exclusae tempore verno,

    Lucr. 5, 802; cf.:

    gallinae avesque reliquae, cum ex ovis pullos excluserint, etc.,

    Cic. N. D. 2, 52, 129:

    pullos,

    id. ib. 2, 48, 124; Col. 8, 5, 7; 8, 14, 11; Suet. Tib. 14 al.—And transf., by way of pun, to the pupils of the rhetorician Corax (raven):

    Coracem istum patiamur pullos suos excludere in nido, qui evolent, clamatores odiosi ac molesti,

    Cic. de Or. 3, 21, 81.—
    2.
    To make prominent (eccl. Lat.), = eminere, Aug. in Psa. 67, § 39; Vulg. Psa. 67, 31; cf. Aug. Spir. et Litt. § 17.—
    * 3.
    To close, complete:

    volumen,

    Stat. S. 2 praef. fin.
    II.
    Trop., to exclude, except, remove, hinder, prevent:

    Crassus tres legatos decernit, nec excludit Pompeium,

    Cic. Fam. 1, 1, 3:

    excludi ab omni doctrina,

    id. de Or. 1, 11, 46; cf.:

    exclusit illum a re publica,

    id. Phil. 5, 11, 29:

    ab hereditate fraterna excludi,

    id. Clu. 11, 31; cf.

    also: ne anni tempore a navigatione excluderetur,

    Caes. B. G. 5, 23, 5:

    ut reditu in Asiam excluderetur,

    Nep. Them. 5, 1:

    exceptione excludi,

    Cic. de Or. 1, 37, 168:

    multas actiones praetoriis exceptionibus,

    id. Inv. 1, 19, 57:

    angustiis temporis excluduntur omnes,

    id. Verr. 2, 1, 56, § 148:

    tempore exclusus,

    hindered, prevented, Caes. B. G. 6, 31, 1:

    diei tempore exclusus,

    id. ib. 7, 11, 5:

    si qui se in hoc judicium forte projecerint, excluditote eorum cupiditatem,

    Cic. Cael. 9, 22: servitutem, Lucil. ap. Non. 301, 14:

    consuetudinem libere dicendi,

    Cic. Phil. 5, 7, 19.—Hence, * exclūsus, a, um, P. a., shut out, locked out:

    nunc ego sum exclusissimus,

    Plaut. Men. 4, 3, 24.

    Lewis & Short latin dictionary > excludo

  • 7 onero

    avī, ātum, āre [ onus ]
    1) нагружать ( navem Cs); грузить (на корабль), погружать ( vinum Pt); навьючивать ( jumenta Sl); переполнять, класть (лить) в изобилии ( dona canistris — dat. V; vina cadis V)
    2) обременять, перегружать, отягощать ( ventrem Sl)
    o. aliquem mălis V — причинить кому-л. много зла
    o. se или pass. onerari cibo (vino) QC, Slслишком много есть (пить)
    o. membra sepulcro Vхоронить мертвеца
    3) обматывать, окутывать ( oneratae veste cervīces Pt)
    4) осыпать упрёками, обвинять ( aliquem T); осыпать (aliquem honoribus Just; laudibus L)
    5) утомлять, докучать ( aliquem votis V)
    o. contumeliis C — позорить, бесчестить
    o. pudorem или verecundiam Dig, CJоскорблять чувство стыда
    6) отягощать, усиливать, усугублять, увеличивать (periculum T; inopiam L; curas T; injuriam invidiā L)
    7) с.-х. случать ( vaccas Pall)

    Латинско-русский словарь > onero

  • 8 repraehendo

    rĕ-prĕhendo ( rĕpraehendo, rĕprendo, or rĕpraendo; cf. prehendo. Examples of the contracted form among the poets are, Lucil. ap. Non. 427, 31; Ov. H. 11, 53; Hor. Ep. 1, 18, 39; id. S. 1, 10, 55 al.), di, sum, 3, v. a., to hold back, hold fast, take hold of, seize, catch.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic. or Cæs.): ille reprehendit hunc priorem pallio,

    Plaut. Trin. 3, 1, 23:

    me pallio,

    id. Mil. 1, 1, 60:

    hominem,

    id. Ps. 1, 3, 19:

    quosdam manu,

    Liv. 34, 14; Phaedr. 5, 8, 4:

    servi fugiunt, sed si reprehensi sunt,

    Plaut. Most. 4, 1, 6:

    veluti profugos et reprensos in catenis reducere,

    Suet. Calig. 45; cf.:

    reprehensi ex fugā Persae,

    Curt. 4, 14, 2:

    membra rapi partim, partim reprensa relinqui,

    caught fast, sticking behind, Ov. M. 15, 526.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen, to hold fast, take or lay hold of, restrain; to recover (rare, but found in Cic.):

    revocat virtus, vel potius reprehendit manu,

    Cic. Ac. 2, 45, 139:

    res ab exitio reprehendere euntes,

    Lucr. 6, 569:

    omnes extremum cupiunt vitae reprehendere vinclum,

    to hold fast, retain, id. 3, 599; cf.:

    id memori mente,

    id. 3, 858:

    sese (sensus),

    id. 4, 497; Prop. 3, 19 (4, 18), 9:

    sed reprendi me tamen, Nequid de fratre garrulae illi dicerem,

    have restrained myself, Ter. Ad. 4, 4, 16: pernoscite, locum Reprehendere, to recover or restore what had been left out or omitted, id. ib. prol. 14:

    quod erat praetermissum, id reprehendisti,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 51.—
    B.
    In partic., to check, restrain an erring person or (more freq.) the error itself; hence, by meton., to blame, censure, find fault with, reprove, rebuke, reprehend (freq. and class.; cf.:

    vituperor, criminor, increpo): cum in eodem genere, in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    quem qui reprehendit, in eo reprehendit, quod gratum praeter modum dicat esse,

    id. Planc. 33, 82; cf. id. ib. 26, 63;

    34, 84: si quos (aculeos) habuisti in me reprehendendo,

    id. ib. 24, 58:

    non modo non sum reprehendendus, sed etiam, etc.,

    id. ib. 38, 91; Quint. 12, 10, 43; Ter. Ad. 5, 9, 37:

    meum discessum reprehendere et subaccusare,

    Cic. Planc. 35, 86:

    quod reprehendit Lauranius, Messala defendit,

    Quint. 9, 4, 38:

    aliquem communi vituperatione,

    Cic. Verr. 2, 5, 18, § 46:

    nihil haberem quod reprehenderem, si, etc.,

    id. Fin. 2, 8, 23:

    ea res omnium judicio reprehendebatur,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    consilium,

    id. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 51:

    temeritatem cupiditatemque militum, licentiam, arrogantiam,

    id. B. G. 7, 52:

    delicta,

    Sall. C. 3, 2:

    studia aliena,

    Hor. Ep. 1, 18, 39:

    versus inertes,

    id. A. P. 445:

    carmen,

    id. ib. 292: cum de se loquitur, non ut majore reprensis, id. S. 1, 10, 55:

    si inspersos egregio reprendas corpore naevos,

    id. ib. 1, 6, 67:

    in hoc ipso (Demosthene) reprehendit Aeschines quaedam et exagitat,

    Cic. Or. 8, 26:

    tu id in me reprehendis, quod Q. Metello laudi datum est,

    id. Planc. 36, 89:

    omnes istius modi artes in iis,

    id. ib. 25, 62:

    quae in eo,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    dentes albos in iis,

    Quint. 8, 6, 40:

    nihil in magno Homero,

    Hor. S. 1, 10, 52 et saep.:

    verum ea ne quis credat eo reprehendenda, quod multos cognovimus qui, etc.,

    Quint. 12, 3, 11:

    sunt inevitabiles soni, quibus nonnumquam nationes reprendimus,

    id. 1, 5, 33.— Absol.:

    visum te aiunt in regiā: nec reprehendo, quippe cum ipse istam reprehensionem non fugerim,

    Cic. Att. 10, 3, a, 1:

    quo plures det sibi tamquam ansas ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    irridentis magis est quam reprehendentis,

    id. Planc. 31, 75.—
    2.
    Esp., of public and formal condemnation, to convict, pass judgment on:

    quam multa vero injuste fleri possunt, quae nemo possit reprehendere,

    Cic. Fin. 2, 18, 57:

    si senatores judicent, hoc unum genus pecuniae per injuriam cogendae nullo modo posse reprehendi,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    neque id ullo modo senatoriis judiciis, reprehendi posse,

    id. ib. 2, 3, 96, § 224.—
    3.
    In rhet., to refute:

    expone nunc de reprehendendo,

    Cic. Part. Or. 12, 44:

    omnis argumentatio reprehenditur, si aut ex eis, quae sumpta sunt, non conceditur aliquid, etc.,

    id. Inv. 1, 42, 79; cf. reprehensio, II. B. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > repraehendo

  • 9 repraendo

    rĕ-prĕhendo ( rĕpraehendo, rĕprendo, or rĕpraendo; cf. prehendo. Examples of the contracted form among the poets are, Lucil. ap. Non. 427, 31; Ov. H. 11, 53; Hor. Ep. 1, 18, 39; id. S. 1, 10, 55 al.), di, sum, 3, v. a., to hold back, hold fast, take hold of, seize, catch.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic. or Cæs.): ille reprehendit hunc priorem pallio,

    Plaut. Trin. 3, 1, 23:

    me pallio,

    id. Mil. 1, 1, 60:

    hominem,

    id. Ps. 1, 3, 19:

    quosdam manu,

    Liv. 34, 14; Phaedr. 5, 8, 4:

    servi fugiunt, sed si reprehensi sunt,

    Plaut. Most. 4, 1, 6:

    veluti profugos et reprensos in catenis reducere,

    Suet. Calig. 45; cf.:

    reprehensi ex fugā Persae,

    Curt. 4, 14, 2:

    membra rapi partim, partim reprensa relinqui,

    caught fast, sticking behind, Ov. M. 15, 526.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen, to hold fast, take or lay hold of, restrain; to recover (rare, but found in Cic.):

    revocat virtus, vel potius reprehendit manu,

    Cic. Ac. 2, 45, 139:

    res ab exitio reprehendere euntes,

    Lucr. 6, 569:

    omnes extremum cupiunt vitae reprehendere vinclum,

    to hold fast, retain, id. 3, 599; cf.:

    id memori mente,

    id. 3, 858:

    sese (sensus),

    id. 4, 497; Prop. 3, 19 (4, 18), 9:

    sed reprendi me tamen, Nequid de fratre garrulae illi dicerem,

    have restrained myself, Ter. Ad. 4, 4, 16: pernoscite, locum Reprehendere, to recover or restore what had been left out or omitted, id. ib. prol. 14:

    quod erat praetermissum, id reprehendisti,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 51.—
    B.
    In partic., to check, restrain an erring person or (more freq.) the error itself; hence, by meton., to blame, censure, find fault with, reprove, rebuke, reprehend (freq. and class.; cf.:

    vituperor, criminor, increpo): cum in eodem genere, in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    quem qui reprehendit, in eo reprehendit, quod gratum praeter modum dicat esse,

    id. Planc. 33, 82; cf. id. ib. 26, 63;

    34, 84: si quos (aculeos) habuisti in me reprehendendo,

    id. ib. 24, 58:

    non modo non sum reprehendendus, sed etiam, etc.,

    id. ib. 38, 91; Quint. 12, 10, 43; Ter. Ad. 5, 9, 37:

    meum discessum reprehendere et subaccusare,

    Cic. Planc. 35, 86:

    quod reprehendit Lauranius, Messala defendit,

    Quint. 9, 4, 38:

    aliquem communi vituperatione,

    Cic. Verr. 2, 5, 18, § 46:

    nihil haberem quod reprehenderem, si, etc.,

    id. Fin. 2, 8, 23:

    ea res omnium judicio reprehendebatur,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    consilium,

    id. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 51:

    temeritatem cupiditatemque militum, licentiam, arrogantiam,

    id. B. G. 7, 52:

    delicta,

    Sall. C. 3, 2:

    studia aliena,

    Hor. Ep. 1, 18, 39:

    versus inertes,

    id. A. P. 445:

    carmen,

    id. ib. 292: cum de se loquitur, non ut majore reprensis, id. S. 1, 10, 55:

    si inspersos egregio reprendas corpore naevos,

    id. ib. 1, 6, 67:

    in hoc ipso (Demosthene) reprehendit Aeschines quaedam et exagitat,

    Cic. Or. 8, 26:

    tu id in me reprehendis, quod Q. Metello laudi datum est,

    id. Planc. 36, 89:

    omnes istius modi artes in iis,

    id. ib. 25, 62:

    quae in eo,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    dentes albos in iis,

    Quint. 8, 6, 40:

    nihil in magno Homero,

    Hor. S. 1, 10, 52 et saep.:

    verum ea ne quis credat eo reprehendenda, quod multos cognovimus qui, etc.,

    Quint. 12, 3, 11:

    sunt inevitabiles soni, quibus nonnumquam nationes reprendimus,

    id. 1, 5, 33.— Absol.:

    visum te aiunt in regiā: nec reprehendo, quippe cum ipse istam reprehensionem non fugerim,

    Cic. Att. 10, 3, a, 1:

    quo plures det sibi tamquam ansas ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    irridentis magis est quam reprehendentis,

    id. Planc. 31, 75.—
    2.
    Esp., of public and formal condemnation, to convict, pass judgment on:

    quam multa vero injuste fleri possunt, quae nemo possit reprehendere,

    Cic. Fin. 2, 18, 57:

    si senatores judicent, hoc unum genus pecuniae per injuriam cogendae nullo modo posse reprehendi,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    neque id ullo modo senatoriis judiciis, reprehendi posse,

    id. ib. 2, 3, 96, § 224.—
    3.
    In rhet., to refute:

    expone nunc de reprehendendo,

    Cic. Part. Or. 12, 44:

    omnis argumentatio reprehenditur, si aut ex eis, quae sumpta sunt, non conceditur aliquid, etc.,

    id. Inv. 1, 42, 79; cf. reprehensio, II. B. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > repraendo

  • 10 reprehendo

    rĕ-prĕhendo ( rĕpraehendo, rĕprendo, or rĕpraendo; cf. prehendo. Examples of the contracted form among the poets are, Lucil. ap. Non. 427, 31; Ov. H. 11, 53; Hor. Ep. 1, 18, 39; id. S. 1, 10, 55 al.), di, sum, 3, v. a., to hold back, hold fast, take hold of, seize, catch.
    I.
    Lit. (rare;

    not in Cic. or Cæs.): ille reprehendit hunc priorem pallio,

    Plaut. Trin. 3, 1, 23:

    me pallio,

    id. Mil. 1, 1, 60:

    hominem,

    id. Ps. 1, 3, 19:

    quosdam manu,

    Liv. 34, 14; Phaedr. 5, 8, 4:

    servi fugiunt, sed si reprehensi sunt,

    Plaut. Most. 4, 1, 6:

    veluti profugos et reprensos in catenis reducere,

    Suet. Calig. 45; cf.:

    reprehensi ex fugā Persae,

    Curt. 4, 14, 2:

    membra rapi partim, partim reprensa relinqui,

    caught fast, sticking behind, Ov. M. 15, 526.—
    II.
    Trop.
    A.
    In gen, to hold fast, take or lay hold of, restrain; to recover (rare, but found in Cic.):

    revocat virtus, vel potius reprehendit manu,

    Cic. Ac. 2, 45, 139:

    res ab exitio reprehendere euntes,

    Lucr. 6, 569:

    omnes extremum cupiunt vitae reprehendere vinclum,

    to hold fast, retain, id. 3, 599; cf.:

    id memori mente,

    id. 3, 858:

    sese (sensus),

    id. 4, 497; Prop. 3, 19 (4, 18), 9:

    sed reprendi me tamen, Nequid de fratre garrulae illi dicerem,

    have restrained myself, Ter. Ad. 4, 4, 16: pernoscite, locum Reprehendere, to recover or restore what had been left out or omitted, id. ib. prol. 14:

    quod erat praetermissum, id reprehendisti,

    Cic. Verr. 2, 3, 20, § 51.—
    B.
    In partic., to check, restrain an erring person or (more freq.) the error itself; hence, by meton., to blame, censure, find fault with, reprove, rebuke, reprehend (freq. and class.; cf.:

    vituperor, criminor, increpo): cum in eodem genere, in quo ipsi offendissent, alios reprehendissent,

    Cic. Clu. 36, 98:

    quem qui reprehendit, in eo reprehendit, quod gratum praeter modum dicat esse,

    id. Planc. 33, 82; cf. id. ib. 26, 63;

    34, 84: si quos (aculeos) habuisti in me reprehendendo,

    id. ib. 24, 58:

    non modo non sum reprehendendus, sed etiam, etc.,

    id. ib. 38, 91; Quint. 12, 10, 43; Ter. Ad. 5, 9, 37:

    meum discessum reprehendere et subaccusare,

    Cic. Planc. 35, 86:

    quod reprehendit Lauranius, Messala defendit,

    Quint. 9, 4, 38:

    aliquem communi vituperatione,

    Cic. Verr. 2, 5, 18, § 46:

    nihil haberem quod reprehenderem, si, etc.,

    id. Fin. 2, 8, 23:

    ea res omnium judicio reprehendebatur,

    Caes. B. C. 1, 14 fin.:

    consilium,

    id. B. G. 5, 33; id. B. C. 3, 51:

    temeritatem cupiditatemque militum, licentiam, arrogantiam,

    id. B. G. 7, 52:

    delicta,

    Sall. C. 3, 2:

    studia aliena,

    Hor. Ep. 1, 18, 39:

    versus inertes,

    id. A. P. 445:

    carmen,

    id. ib. 292: cum de se loquitur, non ut majore reprensis, id. S. 1, 10, 55:

    si inspersos egregio reprendas corpore naevos,

    id. ib. 1, 6, 67:

    in hoc ipso (Demosthene) reprehendit Aeschines quaedam et exagitat,

    Cic. Or. 8, 26:

    tu id in me reprehendis, quod Q. Metello laudi datum est,

    id. Planc. 36, 89:

    omnes istius modi artes in iis,

    id. ib. 25, 62:

    quae in eo,

    Caes. B. G. 1, 20 fin.:

    dentes albos in iis,

    Quint. 8, 6, 40:

    nihil in magno Homero,

    Hor. S. 1, 10, 52 et saep.:

    verum ea ne quis credat eo reprehendenda, quod multos cognovimus qui, etc.,

    Quint. 12, 3, 11:

    sunt inevitabiles soni, quibus nonnumquam nationes reprendimus,

    id. 1, 5, 33.— Absol.:

    visum te aiunt in regiā: nec reprehendo, quippe cum ipse istam reprehensionem non fugerim,

    Cic. Att. 10, 3, a, 1:

    quo plures det sibi tamquam ansas ad reprehendendum,

    id. Lael. 16, 59:

    irridentis magis est quam reprehendentis,

    id. Planc. 31, 75.—
    2.
    Esp., of public and formal condemnation, to convict, pass judgment on:

    quam multa vero injuste fleri possunt, quae nemo possit reprehendere,

    Cic. Fin. 2, 18, 57:

    si senatores judicent, hoc unum genus pecuniae per injuriam cogendae nullo modo posse reprehendi,

    id. Verr. 2, 3, 96, § 223:

    neque id ullo modo senatoriis judiciis, reprehendi posse,

    id. ib. 2, 3, 96, § 224.—
    3.
    In rhet., to refute:

    expone nunc de reprehendendo,

    Cic. Part. Or. 12, 44:

    omnis argumentatio reprehenditur, si aut ex eis, quae sumpta sunt, non conceditur aliquid, etc.,

    id. Inv. 1, 42, 79; cf. reprehensio, II. B. 2.

    Lewis & Short latin dictionary > reprehendo

  • 11 tecto

    tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,

    Cic. Div 2, 69, 143:

    capite se totum tegit,

    Plaut. Trin. 4, 2, 9:

    (tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,

    id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:

    bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,

    Cic. N. D. 2, 47, 121:

    ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,

    id. ib. 2, 69, 150:

    corpora veste villosā,

    Tib. 2, 3, 76:

    caput galea,

    Prop. 4 (5), 3, 44:

    Mars tunicā adamantinā tectus,

    Hor. C. 1, 6, 13:

    ensis Vaginā tectus,

    id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:

    primā tectus lanugine malas,

    Ov. M. 12, 291:

    cucullo caput tectus,

    Mart. 5, 14, 6:

    quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,

    Caes. B. G. 5, 43:

    tectas casas testudinum superficie,

    Plin. 6, 24, 28, § 109:

    musculum,

    Caes. B. C. 2, 10:

    domum,

    Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);

    31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,

    Caes. B. C. 3, 100:

    incepto tegeret cum lumina somno,

    Verg. G. 4, 414:

    utne tegam spurco Damae latus?

    i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,

    latus alicui,

    Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:

    omnis eum stipata tegebat Turba ducum,

    Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —
    B.
    In partic.
    1.
    To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;

    syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,

    Caes. B. G. 7, 45:

    fugientem silvae texerunt,

    id. ib. 6, 30:

    oves (silva),

    Ov. M. 13, 822:

    quas (tabellas) tegat in tepido sinu,

    id. A. A. 3, 622:

    ferae latibulis se tegunt,

    Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:

    nebula matutina texerat inceptum,

    Liv. 41, 2, 4:

    Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,

    Vop. prol. 2. —
    2.
    To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:

    qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,

    Caes. B. C. 3, 26:

    ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,

    Hirt. B. G. 8, 9:

    aliquem conservare et tegere,

    id. ib. 1, 85:

    tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,

    Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:

    triumpho, si licet me latere tecto abscedere,

    i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:

    tegi magis Romani quam pugnare,

    Liv. 4, 37, 11.—
    3.
    To cover over, bury, enclose ( poet.):

    te modo terra tegat,

    Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):

    sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,

    Mart. 9, 29, 11:

    ossa tegebat humus,

    Ov. M. 15, 56:

    ossa tegit tumulus,

    id. Am. 2, 6, 59:

    Sicanio tegitur sepulcro,

    Luc. 2, 548. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to cover (very rare):

    tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,

    Plaut. Most. 1, 3, 7. —
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):

    triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,

    Cic. Pis. 24, 56:

    multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,

    id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    id. Rab. Perd. 7, 21:

    animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,

    id. Sest. 9, 22:

    summam prudentiam simulatione stultitiae,

    id. Brut. 14, 53:

    honestā praescriptione rem turpissimam,

    Caes. B. C. 3, 32; cf.:

    turpia facta oratione,

    Sall. J. 85, 31:

    aliquid mendacio,

    Cic. Quint. 26, 81:

    nomen tyranni humanitate,

    Nep. Dion, 1:

    commissum,

    Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:

    non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,

    Caes. B. C. 2, 31:

    nostram sententiam,

    Cic. Tusc. 5, 4, 11:

    dira supplicia,

    Verg. A. 6, 498:

    causam doloris,

    Ov. M. 13, 748:

    pectoribus dabas multa tegenda meis,

    id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:

    aliquid excusatione amicitiae,

    Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:

    quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,

    id. Planc. 1, 1:

    nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,

    id. de Or. 1, 59, 253:

    pericula facile innocentiā tecti repellemus,

    id. Imp. Pomp. 24, 70:

    qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,

    Liv. 1, 53, 8:

    aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,

    Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:

    legationisque jure satis tectum se arbitraretur,

    Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.
    A.
    Lit.:

    cuniculi,

    Hirt. B. G. 8, 41. —
    B.
    Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:

    sermo verbis tectus,

    covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.

    verba (opp. apertissima),

    id. ib. 9, 22, 5:

    occultior atque tectior cupiditas,

    id. Rosc. Am. 36, 104:

    amor,

    Ov. R. Am. 619. —

    Of persons: occultus et tectus,

    Cic. Fin. 2, 17, 54:

    tecti esse ad alienos possumus,

    id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:

    tectior,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    te in dicendo mihi videri tectissimum,

    id. de Or. 2, 73, 296:

    silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,

    Verg. A. 2, 126; cf.:

    quis consideratior illo? Quis tectior?

    Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:

    et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:

    tectius,

    Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > tecto

  • 12 tego

    tĕgo, xi, ctum, 3, v. a. [Gr. stegô, to cover; tegos, stegos, roof; Sanscr. sthag-, to hide; Germ. decken; Engl thatch], to cover (syn. operio).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    amica corpus ejus (Alcibiadis) texit suo pallio,

    Cic. Div 2, 69, 143:

    capite se totum tegit,

    Plaut. Trin. 4, 2, 9:

    (tegillo) tectus esse soleo, si pluvit,

    id. Rud. 2, 7, 19: fere res omnes aut corio sunt Aut etiam conchis [p. 1846] aut callo aut cortice tectae, covered, clothed, Lucr. 4, 936; cf.:

    bestiae aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae,

    Cic. N. D. 2, 47, 121:

    ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus,

    id. ib. 2, 69, 150:

    corpora veste villosā,

    Tib. 2, 3, 76:

    caput galea,

    Prop. 4 (5), 3, 44:

    Mars tunicā adamantinā tectus,

    Hor. C. 1, 6, 13:

    ensis Vaginā tectus,

    id. S. 2, 1, 4. —In Greek constr.:

    primā tectus lanugine malas,

    Ov. M. 12, 291:

    cucullo caput tectus,

    Mart. 5, 14, 6:

    quae (casae) more Gallorum stramentis erant tectae,

    Caes. B. G. 5, 43:

    tectas casas testudinum superficie,

    Plin. 6, 24, 28, § 109:

    musculum,

    Caes. B. C. 2, 10:

    domum,

    Dig. 19, 1, 18: naves tectae, covered with decks, decked ( = constratae), Caes. B. C. 1, 56; Liv. 36, 43, 13 (opp. apertae);

    31, 46, 6: tectae instrataeque scaphae,

    Caes. B. C. 3, 100:

    incepto tegeret cum lumina somno,

    Verg. G. 4, 414:

    utne tegam spurco Damae latus?

    i. e. to go by the side of, walk cheek by jowl with, Hor. S. 2, 5, 18; so,

    latus alicui,

    Suet. Claud. 24; cf. aliquem, to surround, attend, accompany:

    omnis eum stipata tegebat Turba ducum,

    Verg. A. 11, 12; Stat. S. 5, 1, 26: sarta tecta; v. sartus. —
    B.
    In partic.
    1.
    To cover, hide, conceal (rare in lit. sense;

    syn.: abscondo, occulto): Caesar tectis insignibus suorum occultatisque signis militaribus, etc.,

    Caes. B. G. 7, 45:

    fugientem silvae texerunt,

    id. ib. 6, 30:

    oves (silva),

    Ov. M. 13, 822:

    quas (tabellas) tegat in tepido sinu,

    id. A. A. 3, 622:

    ferae latibulis se tegunt,

    Cic. Rab. Post. 15, 42; cf.:

    nebula matutina texerat inceptum,

    Liv. 41, 2, 4:

    Scipionem nebulae possiderent ac tegerent,

    Vop. prol. 2. —
    2.
    To shelter, protect, defend (rare in lit. sense); constr., in analogy with defendere and tueri, aliquid ab aliquo or ab aliquā re:

    qui portus ab Africo tegebatur, ab Austro non erat tutus,

    Caes. B. C. 3, 26:

    ut alter (ordo propugnatorum) ponte ab incidentibus telis tegeretur,

    Hirt. B. G. 8, 9:

    aliquem conservare et tegere,

    id. ib. 1, 85:

    tempestas et nostros texit et naves Rhodias afflixit,

    Caes. B. C. 3, 27; Hirt. B. G. 8, 5; Sall. J. 101, 4:

    triumpho, si licet me latere tecto abscedere,

    i. e. with a whole skin, safe, unhurt, Ter. Heaut. 4, 2, 5.— Pass. in mid. force:

    tegi magis Romani quam pugnare,

    Liv. 4, 37, 11.—
    3.
    To cover over, bury, enclose ( poet.):

    te modo terra tegat,

    Prop. 2, 26, 44 (3, 22, 24):

    sit tibi terra levis mollique tegaris harenā,

    Mart. 9, 29, 11:

    ossa tegebat humus,

    Ov. M. 15, 56:

    ossa tegit tumulus,

    id. Am. 2, 6, 59:

    Sicanio tegitur sepulcro,

    Luc. 2, 548. —
    II.
    Trop.
    A.
    In gen., to cover (very rare):

    tempestas, mihi quae modestiam omnem, Detexit tectus quā fui,

    Plaut. Most. 1, 3, 7. —
    B.
    In partic.
    1.
    (Acc. to I. B. 1.) To cloak, hide, veil, conceal, keep secret (freq. and class.):

    triumphi nomine tegere atque velare cupiditatem suam,

    Cic. Pis. 24, 56:

    multis simulationum involucris tegitur et quasi velis quibusdam obtenditur unius cujusque natura,

    id. Q. Fr. 1, 1, 5, § 15:

    ignaviam suam tenebrarum ac parietum custodiis tegere,

    id. Rab. Perd. 7, 21:

    animus ejus vultu, flagitia parietibus tegebantur,

    id. Sest. 9, 22:

    summam prudentiam simulatione stultitiae,

    id. Brut. 14, 53:

    honestā praescriptione rem turpissimam,

    Caes. B. C. 3, 32; cf.:

    turpia facta oratione,

    Sall. J. 85, 31:

    aliquid mendacio,

    Cic. Quint. 26, 81:

    nomen tyranni humanitate,

    Nep. Dion, 1:

    commissum,

    Hor. Ep. 1, 18, 38; id. A. P. 200:

    non uti corporis vulnera, ita exercitus incommoda sunt tegenda,

    Caes. B. C. 2, 31:

    nostram sententiam,

    Cic. Tusc. 5, 4, 11:

    dira supplicia,

    Verg. A. 6, 498:

    causam doloris,

    Ov. M. 13, 748:

    pectoribus dabas multa tegenda meis,

    id. Tr. 3, 6, 10: ignobilitatis tegendae causā, Cap. Max. 8. —
    2.
    (Acc. to I. B. 2.) To defend, protect, guard:

    aliquid excusatione amicitiae,

    Cic. Lael. 12, 43; id. Clu. 11:

    quod is meam salutem atque vitam suā benevolentiā, praesidio custodiāque texisset,

    id. Planc. 1, 1:

    nostri clarissimorum hominum auctoritate leges et jura tecta esse voluerunt,

    id. de Or. 1, 59, 253:

    pericula facile innocentiā tecti repellemus,

    id. Imp. Pomp. 24, 70:

    qui a patrum crudelibus suppliciis tegere liberos sciant,

    Liv. 1, 53, 8:

    aliquem tegere ac tueri, Cic Fam. 13, 66, 2: libertatem, patriam, parentisque armis tegere,

    Sall. C. 6, 5: ut legatos cura magistratuum magis quam jus gentium ab irā impetuque hominum tegeret, Liv. 8, 6, 7:

    legationisque jure satis tectum se arbitraretur,

    Nep. Pelop. 5, 1.—Hence, tec-tus, a, um, P. a., covered, i. e. hidden, concealed.
    A.
    Lit.:

    cuniculi,

    Hirt. B. G. 8, 41. —
    B.
    Trop., hidden, not frank, open, or plain; secret, concealed, disguised; close, reserved, cautious:

    sermo verbis tectus,

    covered, enveloped, Cic. Fam. 9, 22, 1; cf.

    verba (opp. apertissima),

    id. ib. 9, 22, 5:

    occultior atque tectior cupiditas,

    id. Rosc. Am. 36, 104:

    amor,

    Ov. R. Am. 619. —

    Of persons: occultus et tectus,

    Cic. Fin. 2, 17, 54:

    tecti esse ad alienos possumus,

    id. Rosc. Am. 40, 116; cf. in comp.:

    tectior,

    id. Phil. 13, 3, 6:

    te in dicendo mihi videri tectissimum,

    id. de Or. 2, 73, 296:

    silet ille, tectusque recusat Prodere quemquam,

    Verg. A. 2, 126; cf.:

    quis consideratior illo? Quis tectior?

    Cic. Deiot. 6, 16. — Hence, adv.: tectō, covertly, privily, cautiously:

    et tamen ab illo aperte, tecte quicquid est datum, libenter accepi,

    Cic. Att. 1, 14, 4. — Comp.:

    tectius,

    Cic. Fam. 9, 22, 2; id. Planc. 10, 8, 5; Ov. A. A. 1, 276.

    Lewis & Short latin dictionary > tego

  • 13 propior

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > propior

  • 14 propiora

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > propiora

  • 15 proximi

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > proximi

  • 16 proximum

    prŏpĭor, ĭus, gen. ōris, adj. comp., and proxĭmus, a, um, adj. sup. (v. below, II.) [from the obsol. propis; whence prope].
    I.
    Comp., nearer, nigher.
    A.
    Lit., of place:

    portus propior,

    Verg. A. 3, 530:

    tumulus,

    Liv. 22, 24:

    ut propior patriae sit fuga nostra,

    Ov. P. 1, 2, 130:

    domus,

    Sall. H. 2, 40 Dietsch:

    cum propior caliginis aër Ater init oculos,

    Lucr. 4, 338 (314).—With acc.:

    propior montem suos collocat,

    Sall. J. 49, 1:

    propior hostem,

    Hirt. B. G. 8, 9.—With ab:

    quisquis ab igne propior stetit,

    Sen. Ep. 74, 4.—With inf.:

    propior timeri,

    Stat. Th. 12, 223.— Neutr. plur, subst.: prŏpĭōra, um, places lying near:

    propiora fluminis,

    Tac. H. 5, 16:

    tenere,

    Verg. A. 5, 168.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, nearer, later, more recent:

    veniunt inde ad propiora,

    Cic. Tusc. 1, 48, 116:

    venio ad propiorem (epistulam),

    id. Att. 15, 3, 2:

    propior puero quam juveni,

    Vell. 2, 53, 1:

    septimus octavo jam propior annus,

    Hor. S. 2, 6, 40; id. C. 3, 15, 4:

    mors,

    Tib. 2, 3, 42:

    propiore aut longiore tempore aliquid facere,

    Dig. 23, 4, 17.—
    2.
    Of relationship, nearer, more nearly related; with dat.:

    quibus propior P. Quintio nemo est,

    Cic. Quint. 31, 97:

    ille gradu propior sanguinis,

    Ov. H. 3, 28; 16, 326; 20, 158:

    amicus,

    Hor. Ep. 1, 9, 5.—
    3.
    Of resemblance, more nearly resembling, more like (class.); with dat.:

    quae sceleri propiora sunt, quam religioni,

    Cic. Verr. 2, 4, 50, § 112:

    tauro,

    Verg. G. 3, 57:

    vero est propius,

    more probable, Liv. 4, 37; Ov. F. 4, 801; Tac. A. 13, 34; id. G. 45:

    scribere Sermoni propiora,

    Hor. S. 1, 4, 42.—With acc. (not in Cic.):

    propius est fidem,

    is more credible, Liv. 4, 17:

    quod tamen vitium propius virtutem erat,

    Sall. C. 11, 1.—
    4.
    Of relation or connection, nearer, more nearly related, affecting or concerning more nearly, of greater import, closer, more intimate:

    hunc priorem aequom'st me habere: tunica propior pallio est, proverbially,

    my shirt is nearer than my coat, Plaut. Trin. 5, 2, 30:

    propior societas eorum, qui ejusdem civitatis,

    Cic. Off. 3, 17, 69:

    sua sibi propiora pericula esse, quam mea,

    id. Sest. 18, 40:

    alium portum propiorem huic aetati videbamus,

    id. Att. 14, 19, 1:

    damnum propius medullis,

    Hor. Ep. 1, 10, 28:

    cura propior luctusque domesticus,

    Ov. M. 13, 578; id. P. 4, 9, 71:

    supplemento vel Latium propius esse,

    Liv. 8, 11:

    irae quam timori propiorem cernens,

    more inclined to anger than to fear, Tac. A. 16, 9: oderat Aenean propior Saturnia Turno, more inclined or attached to, Ov. Tr. 1, 2, 7.—Hence, adv.: prŏpĭus, more nearly, nearer, closer (class.).
    A.
    Lit.
    1.
    Absol.:

    propius accedamus,

    Ter. Ad. 3, 2, 11; Ov. M. 2, 41:

    res adspicere,

    Verg. A. 1, 526:

    propius spectare aliquid,

    Hor. Ep. 1, 1, 67;

    stare,

    id. A. P. 361.—
    2.
    With dat., nearer to: propius grammatico accessi, Cic. ap. Diom. p. 405 P. (not elsewhere in Cic.):

    propius Tiberi quam Thermopylis,

    Nep. Hann. 8, 3:

    propius stabulis armenta tenerent,

    Verg. G. 1, 355.—
    3.
    With acc.:

    ne propius se castra moveret,

    Caes. B. G. 4, 9:

    pars insulae, quae est propius solis occasum,

    id. ib. 4, 28: propius aliquem accedere, id. ib. 5, 36:

    propius urbem,

    Cic. Phil. 7, 9, 26:

    mare,

    Sall. J. 18, 9.—
    4.
    With ab:

    propius a terris,

    Cic. N. D. 1, 31, 87:

    antiquitas quo propius aberat ab ortu et divinā progenie, hoc melius ea cernebat,

    id. Tusc. 1, 12, 26:

    ab Urbe,

    Plin. 17, 25, 38, § 243.—
    B.
    Trop.:

    ut propius ad ea accedam, quae a te dicta sunt,

    Cic. Fin. 4, 10, 24; Sen. Ira, 3, 42, 4; Cic. Part. 36, 124:

    propius accedo: nego esse illa testimonia,

    id. Fl. 10, 23:

    a contumeliā quam a laude propius fuerit post Vitellium eligi,

    Tac. H. 2, 76:

    nec quicquam propius est factum, quam ut illum persequeretur,

    he was within an ace of following him, Cic. Clu. 21, 59; so,

    propius nihil est factum, quam ut occideretur,

    id. Q. Fr. 1, 2, 5, § 15.
    II.
    Sup.: proxĭmus (PROXVMVS and PROXSVMEIS, Tab. Bant.; late comp. proximior, Sen. Ep. 108, 16; Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.; v. below, B. 2. and 3.; cf. in adv. 2. c.), a, um, adj., the nearest, next (class.).
    A.
    Lit., of place:

    proxima oppida,

    Caes. B. G. 3, 12:

    via,

    Lucr. 5, 103; cf.:

    via ad gloriam proxima et quasi compendiaria,

    Cic. Off. 2, 12, 43:

    ad proximum mare, dein Romam pergerent,

    Sall. J. 23, 2:

    in proximos collis discedunt,

    id. ib. 54, 10:

    proximum iter in Galliam,

    Caes. B. G. 1, 10:

    paries cum proximus ardet,

    Hor. Ep. 1, 18, 84:

    agri termini,

    id. C. 2, 18, 23:

    proximus vicinus,

    one's nearest neighbor, Plaut. Most. 3, 1, 138; Ter. Hec. 1, 2, 49; Cic. Att. 2, 14, 2; Dig. 50, 15, 4.—With dat.:

    Belgae proximi sunt Germanis,

    Caes. B. G. 1, 1: huic proximum inferiorem orbem tenet puroeis, Cic. N. D. 2, 20, 53:

    proxima Campano ponti villula,

    Hor. S. 1, 5, 45.—With acc. (not in Cic.):

    qui te proximus est,

    Plaut. Poen. 5, 3, 1:

    ager proximus finem Megalopolitarum,

    Liv. 35, 27:

    Crassus proximus mare Oceanum hiemarat,

    Caes. B. G. 3, 7, 2:

    qui proximi forte tribunal steterant,

    Liv. 8, 32, 12.—With ab, nearest to, next to:

    dactylus proximus a postremo,

    next before, Cic. Or. 64, 217:

    ut quisque proximus ab oppresso sit,

    Liv. 37, 25:

    proximus a dominā,

    Ov. A. A. 1, 139:

    proxima regio ab eā (urbe),

    Curt. 10, 5, 18. —Hence, as subst.,
    1.
    proxĭmus, i, m., a neighbor, a fellow-man, Val. Max. 6, 9 init.; Quint. Decl. 259.—As subst.,
    2.
    proxĭmum, i, n., the neighborhood, vicinity:

    vicinus e proximo,

    hard by, Plaut. Aul. 2, 4, 11:

    aquam hinc de proximo rogabo,

    from the house next door, id. Rud. 2, 3, 73:

    cum in proximo hic sit aegra,

    close by, next door, Ter. Hec. 3, 2, 6:

    huic locum in proximum conduxi,

    Cic. Fil. Fam. 16, 21, 4:

    per impluvium huc despexi in proximum,

    into our neighbor's, Plaut. Mil. 2, 3, 16.— Plur.:

    traicit in proxima continentis,

    Liv. 31, 46, 12.—
    B.
    Trop.
    1.
    Of time, the next preceding or following, the previous, last, the next, the following, ensuing:

    quid proximā, quid superiore nocte egeris,

    Cic. Cat. 1, 1, 1:

    his proximis Nonis, cum in hortos Bruti venissemus,

    id. Lael. 2, 7:

    Gabinius quem proximis superioribus diebus acerrime oppugnasset,

    id. Fam. 1, 9, 20: se proximā nocte castra moturum, on the next, i.e. the following night, Caes. B. G. 1, 40 fin.; 2, 12; 3, 18; Liv. 2, 7, 1:

    proximo anno,

    Sall. J. 35, 2; Plin. 17, 23, 35, § 208:

    in proxumum annum (se) transtulit,

    Cic. Mil. 9, 24:

    proximo, altero, tertio, denique reliquis consecutis diebus,

    id. Phil. 1, 13, 32:

    bello tanto majore quam proximo conatu apparatum est,

    Liv. 4, 23, 6 Weissenb. ad loc.: IN DIEBVS V. PROXSVMEIS QVIBVS QVISQVE EORVM MAG (istratum) INIERIT, Tab. Bantin. lin. 14; so ib. lin. 12; Cic. Fam. 10, 26, 2; id. Att. 11, 11, 1:

    censor qui proximus ante me fuerat,

    id. Sen. 12, 42: die proximi, old abl. form for proximo, Cato ap. Gell. 10, 24, 10, and ap. Non. 153, 11; cf.:

    crastinus, pristinus, etc., but proximo a. d. VI. Kal. Octobr.,

    recently, last of all, Cic. Att. 18, 5.—
    2.
    In order of succession, rank, estimation, worth, etc., the next:

    summa necessitudo videtur esse honestatis: huic proxima incolumitatis: tertia ac levissima commoditatis,

    Cic. Inv. 2, 58, 173:

    observat L. Domitium maxime, me habet proximum,

    id. Att. 1, 1, 3:

    proximos dentes eiciunt,

    Varr. R. R. 2, 7, 2:

    prima vulnera... Proxima,

    Ov. M. 3, 233:

    proximos illi tamen occupavit Pallas honores,

    Hor. C. 1, 12, 19: proximum est, ut, it follows that, remains that, the next point is: proximum est ergo, ut, opus fuerit classe necne quaeramus, we must next inquire, Cic. Fl. 12, 27:

    proximum est, ut doceam, deorum providentiā mundum administrari,

    id. N. D. 2, 29, 73.—Of value or quality, the next, most nearly approaching, most like or similar:

    id habendum est antiquissimum et deo proximum, quod est optimum,

    Cic. Leg. 2, 16, 40:

    ficta voluptatis causā sint proxima veris,

    Hor. A. P. 338:

    proxima Phoebi Versibus ille facit,

    Verg. E. 7, 22.— Comp.:

    ut quorum abstinentiam interrupi, modum servem et quidem abstinentiae proximiorem,

    Sen. Ep. 108, 16.—
    3.
    In relationship, connection, or resemblance, the nearest, next, most nearly or closely related, next of kin, most like:

    AGNATVS PROXIMVS, Fragm. XII. Tabularum: hic illi genere est proximus,

    Ter. Ad. 4, 5, 17:

    proximus cognatione,

    Cic. Inv. 2, 49, 144:

    id des proximum,

    id. Leg. 2, 16, 40:

    proxima virtutibus vitia,

    Quint. 10, 2, 16:

    propinquitate,

    Nep. Ages. 1, 3:

    proximae necessitudines,

    Petr. 116.— Comp.: si quis proximior cognatus nasceretur, Ulp. ap. Prisc. p. 607 P.— Subst.: proxĭmi, ōrum, m., one's nearest relatives, next of kin:

    injuriosi sunt in proximos,

    Cic. Off. 1, 14, 44; Caes. Fragm. ap. Gell. 5, 13, 6; Phaedr. 5, 1, 16:

    cum haec omnia cumulate tuis proximis plana fecero,

    i.e. to your friends, intimates, Cic. Verr. 2, 5, 64, § 165; id. Pis. 32, 79; Gell. 3, 8, 3.—
    b.
    In gen., one's neighbor, fellow-man:

    sive nostros status, sive proximorum ingenia contemplamur,

    Val. Max. 6, 9, 1; Quint. Decl. 2, 59:

    quis est mihi proximus?

    Aug. in Psa. 118; Serm. 8, 2; 90, 7 init.
    4.
    That is nearest at hand, i. e. apt, fit, suitable, convenient, easy (anteand post-class.):

    argumentum,

    App. Mag. p. 278:

    cum obvium proximumque esset dicere, etc.,

    Gell. 3, 14, 12: eamus ad me;

    ibi proximum est, ubi mutes,

    there is the fittest, most convenient place, Ter. Eun. 3, 5, 64.— Adv.: proxĭmē (proxume; comp. proximius, v. below, 2. c.), nearest, very near, next.
    1.
    Lit., of place, with dat. (not in Cic., rare in Livy):

    quam proxime potest hostium castris castra communit,

    Caes. B. C. 1, 72 fin.; Liv. 25, 14, 4.—With acc.:

    exercitum habere quam proxime hostem,

    Cic. Att. 6, 5, 3:

    proxime Pompeium sedebam,

    id. ib. 1, 14, 3:

    proxime Hispaniam Mauri sunt,

    Sall. J. 19, 4.—With ab:

    a Surā proxime est Philiscum oppidum Parthorum,

    Plin. 5, 26, 21, § 89:

    omnes tamen quam proxime alter ab altero debent habitare,

    Col. 1, 6, 8.—
    2.
    Trop.
    a.
    Of time, shortly before or after, last, next:

    civitates quae proxime bellum fecerant,

    Caes. B. G. 3, 29:

    Tito fratre suo censore, qui proximus ante me fuerat,

    Cic. Sen. 12, 42; id. Part. 39, 137; Plin. Ep. 4, 13, 3:

    cum proxime judices contrahentur,

    id. ib. 5, 7, 3.—With acc.:

    proxime abstinentiam sumendus est cibus exiguus,

    Cels. 3, 2:

    proxime solis occasum,

    Pall. 9, 8, 5.—
    b.
    Of order, rank, estimation, condition, etc., next to, next after, next:

    proxime et secundum deos homines hominibus maxime utiles esse possunt,

    Cic. Off. 2, 3, 1:

    me huic tuae virtuti proxime accedere,

    id. Fam. 11, 21, 4:

    proxime a nobilissimis viris,

    Vell. 2, 124, 4; id. 2, 127, 1:

    proxime valent cetera lauri genera,

    Plin. 23, 8, 80, § 158: utilissimum esse omphacium;

    proxime viride,

    id. 23, 4, 39, § 79.—With acc.: esse etiam debent proxime hos cari, qui, etc., Cass. ap. Cic. Fam. 12, 13, 2:

    proxime morem Romanum,

    closely following the Roman method, Liv. 24, 48, 11:

    erat res minime certamini navali similis, proxime speciem muros oppugnantium navium,

    closely resembling, id. 30, 10.—In this sense also with atque:

    proxime atque ille aut aeque,

    nearly the same as he, Cic. Fam. 9, 13, 2.—
    c.
    Very closely, nicely, accurately:

    ut proxime utriusque differentiam signem,

    Quint. 6, 2, 20 Spald.; cf.:

    analogia, quam proxime ex Graeco transferentes in Latinum proportionem vocaverunt,

    id. 1, 6, 3. — Comp.:

    nonne apertius, proximius, verius?

    Min. Fel. Oct. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > proximum

  • 17 operio

    peruī, pertum, īre [одного корня с aperio ]
    aliquem loris usque ad necem o. Ter — засечь кого-л. до смерти
    2) окутывать (caput pallio Pt; mons opertus nubibus O; umentibus umbris nox opĕrit terras V, Pt)
    4) закрывать (oculos alicujus Sen; ostium Ter)
    opertis oculis погов. Pt — с закрытыми глазами, т. е. не взирая ни на что
    6) скрывать, таить в себе ( luctum PJ)

    Латинско-русский словарь > operio

  • 18 praehendo

    prĕhendo ( prae-) and sync. pren-do ( praen-), di, sum, 3, v. a. [prae-hendo; cf. Gr. gento, chandanô], to lay hold of, to grasp, snatch, seize, catch, take (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: prehende auriculis, take by the ear-laps, a form of affectionate salutation, Plaut. As. 3, 3, 78:

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    id. Poen. 1, 2, 163; cf. Tib. 2, 5, 92:

    fauces alicui,

    Plaut. Most. 1, 3, 62:

    quis me properantem prehendit pallio?

    catches me by the cloak, id. Ep. 1, 1, 1:

    dexteram,

    id. ib. 2, 3, 65.—Of an embrace' alter ubi alterum bilingui manufesto inter se praehendunt, Plaut. Ps. 5, 1, 15; cf.:

    aliquem manu,

    Cic. de Or. 1, 56, 240:

    perdix aucupem jam jam prehensurum effugiens,

    Plin. 10, 33, 51, § 103; 30, 5, 12, § 40:

    pisces,

    Vulg. Johan. 21, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    To seize, occupy suddenly, take violent possession of:

    Pharum,

    Caes. B. C. 3, 112, 3:

    quam prendimus arcem,

    occupy, take refuge in, Verg. A. 2, 322.—
    2.
    To lay or catch hold of, to detain one in order to speak with him:

    tuos pater modo me prehendit: ait, etc.,

    Ter. And. 2, 2, 16:

    prendo hominem solum: Cur non, inquam,

    id. Phorm. 4, 3, 15:

    Syrus est prehendendus, atque exhortandus mihi,

    id. Heaut. 3, 1, 89:

    dextrā prehensum Continuit,

    Verg. A. 2, 592; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2:

    prende C. Septimium,

    Cic. Att. 12, 13, 2.—
    3.
    To seize, take by surprise, catch in the act; constr. with in and abl., the simple abl., or gen.:

    in furto ubi sis prehensus,

    Plaut. As. 3, 2, 17:

    in patenti Prensus Aegaeo,

    Hor. C. 2, 16, 1:

    prensus manifesto furto,

    Gell. 11, 18, 7: eā nocte speculatores prensi servi tres, Auct. B. Hisp. 20, 5: quem mendaci praendit manufestum modo, caught in a lie, Plaut Bacch. 4, 4, 45.—
    4.
    Of trees, to take root:

    quarum stirpes tellus amplexa prehendit,

    Cic. Arat. 116:

    ut cum (pirorum plantae) prehenderint, inserantur,

    Pall. 3, 25:

    vites transferre, sine ambiguitate prehendendi,

    id. 3, 10.—
    5.
    To reach, attain, arrive at ( poet.):

    tandem Italiae fugientes prendimus oras,

    Verg. A. 6, 61.—
    6.
    Poet., to take in with the eye, to reach with the eye:

    prendere aliquid oculorum lumine,

    Lucr. 4, 1143:

    vix oculo prendente modum,

    taking in, embracing, Luc. 4, 20.—
    II.
    Trop., of the mind, to seize, apprehend, comprehend (very rare):

    cum animus ipsum (res omnes) moderantem atque regentem paene praehenderit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > praehendo

  • 19 praendo

    prĕhendo ( prae-) and sync. pren-do ( praen-), di, sum, 3, v. a. [prae-hendo; cf. Gr. gento, chandanô], to lay hold of, to grasp, snatch, seize, catch, take (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: prehende auriculis, take by the ear-laps, a form of affectionate salutation, Plaut. As. 3, 3, 78:

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    id. Poen. 1, 2, 163; cf. Tib. 2, 5, 92:

    fauces alicui,

    Plaut. Most. 1, 3, 62:

    quis me properantem prehendit pallio?

    catches me by the cloak, id. Ep. 1, 1, 1:

    dexteram,

    id. ib. 2, 3, 65.—Of an embrace' alter ubi alterum bilingui manufesto inter se praehendunt, Plaut. Ps. 5, 1, 15; cf.:

    aliquem manu,

    Cic. de Or. 1, 56, 240:

    perdix aucupem jam jam prehensurum effugiens,

    Plin. 10, 33, 51, § 103; 30, 5, 12, § 40:

    pisces,

    Vulg. Johan. 21, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    To seize, occupy suddenly, take violent possession of:

    Pharum,

    Caes. B. C. 3, 112, 3:

    quam prendimus arcem,

    occupy, take refuge in, Verg. A. 2, 322.—
    2.
    To lay or catch hold of, to detain one in order to speak with him:

    tuos pater modo me prehendit: ait, etc.,

    Ter. And. 2, 2, 16:

    prendo hominem solum: Cur non, inquam,

    id. Phorm. 4, 3, 15:

    Syrus est prehendendus, atque exhortandus mihi,

    id. Heaut. 3, 1, 89:

    dextrā prehensum Continuit,

    Verg. A. 2, 592; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2:

    prende C. Septimium,

    Cic. Att. 12, 13, 2.—
    3.
    To seize, take by surprise, catch in the act; constr. with in and abl., the simple abl., or gen.:

    in furto ubi sis prehensus,

    Plaut. As. 3, 2, 17:

    in patenti Prensus Aegaeo,

    Hor. C. 2, 16, 1:

    prensus manifesto furto,

    Gell. 11, 18, 7: eā nocte speculatores prensi servi tres, Auct. B. Hisp. 20, 5: quem mendaci praendit manufestum modo, caught in a lie, Plaut Bacch. 4, 4, 45.—
    4.
    Of trees, to take root:

    quarum stirpes tellus amplexa prehendit,

    Cic. Arat. 116:

    ut cum (pirorum plantae) prehenderint, inserantur,

    Pall. 3, 25:

    vites transferre, sine ambiguitate prehendendi,

    id. 3, 10.—
    5.
    To reach, attain, arrive at ( poet.):

    tandem Italiae fugientes prendimus oras,

    Verg. A. 6, 61.—
    6.
    Poet., to take in with the eye, to reach with the eye:

    prendere aliquid oculorum lumine,

    Lucr. 4, 1143:

    vix oculo prendente modum,

    taking in, embracing, Luc. 4, 20.—
    II.
    Trop., of the mind, to seize, apprehend, comprehend (very rare):

    cum animus ipsum (res omnes) moderantem atque regentem paene praehenderit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > praendo

  • 20 prehendo

    prĕhendo ( prae-) and sync. pren-do ( praen-), di, sum, 3, v. a. [prae-hendo; cf. Gr. gento, chandanô], to lay hold of, to grasp, snatch, seize, catch, take (class.).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.: prehende auriculis, take by the ear-laps, a form of affectionate salutation, Plaut. As. 3, 3, 78:

    sine te exorem, sine te prendam auriculis, sine dem savium,

    id. Poen. 1, 2, 163; cf. Tib. 2, 5, 92:

    fauces alicui,

    Plaut. Most. 1, 3, 62:

    quis me properantem prehendit pallio?

    catches me by the cloak, id. Ep. 1, 1, 1:

    dexteram,

    id. ib. 2, 3, 65.—Of an embrace' alter ubi alterum bilingui manufesto inter se praehendunt, Plaut. Ps. 5, 1, 15; cf.:

    aliquem manu,

    Cic. de Or. 1, 56, 240:

    perdix aucupem jam jam prehensurum effugiens,

    Plin. 10, 33, 51, § 103; 30, 5, 12, § 40:

    pisces,

    Vulg. Johan. 21, 10.—
    B.
    In partic.
    1.
    To seize, occupy suddenly, take violent possession of:

    Pharum,

    Caes. B. C. 3, 112, 3:

    quam prendimus arcem,

    occupy, take refuge in, Verg. A. 2, 322.—
    2.
    To lay or catch hold of, to detain one in order to speak with him:

    tuos pater modo me prehendit: ait, etc.,

    Ter. And. 2, 2, 16:

    prendo hominem solum: Cur non, inquam,

    id. Phorm. 4, 3, 15:

    Syrus est prehendendus, atque exhortandus mihi,

    id. Heaut. 3, 1, 89:

    dextrā prehensum Continuit,

    Verg. A. 2, 592; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 11, 2:

    prende C. Septimium,

    Cic. Att. 12, 13, 2.—
    3.
    To seize, take by surprise, catch in the act; constr. with in and abl., the simple abl., or gen.:

    in furto ubi sis prehensus,

    Plaut. As. 3, 2, 17:

    in patenti Prensus Aegaeo,

    Hor. C. 2, 16, 1:

    prensus manifesto furto,

    Gell. 11, 18, 7: eā nocte speculatores prensi servi tres, Auct. B. Hisp. 20, 5: quem mendaci praendit manufestum modo, caught in a lie, Plaut Bacch. 4, 4, 45.—
    4.
    Of trees, to take root:

    quarum stirpes tellus amplexa prehendit,

    Cic. Arat. 116:

    ut cum (pirorum plantae) prehenderint, inserantur,

    Pall. 3, 25:

    vites transferre, sine ambiguitate prehendendi,

    id. 3, 10.—
    5.
    To reach, attain, arrive at ( poet.):

    tandem Italiae fugientes prendimus oras,

    Verg. A. 6, 61.—
    6.
    Poet., to take in with the eye, to reach with the eye:

    prendere aliquid oculorum lumine,

    Lucr. 4, 1143:

    vix oculo prendente modum,

    taking in, embracing, Luc. 4, 20.—
    II.
    Trop., of the mind, to seize, apprehend, comprehend (very rare):

    cum animus ipsum (res omnes) moderantem atque regentem paene praehenderit,

    Cic. Leg. 1, 23, 61.

    Lewis & Short latin dictionary > prehendo

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»