Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

Mai

  • 1 mai.

    abb. ADJ
    May (month/mensis understood); abb. Mai.

    Latin-English dictionary > mai.

  • 2 mai. (maius)

    abr
    mai

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > mai. (maius)

  • 3 mai. (maius)

    abr
    mai

    Dictionarium Latino-Gallicum botanicae > mai. (maius)

  • 4 magnus

    maior, maximus, великий, большой, а) относит. объема, количества, числа, напр. magna, maior possessio (1. 5 § 10 D. 27, 9);

    maior domus (1. 38 § 4 D. 32. 1. 38 § 1 D. 39, 2. 1. 22 pr. D. 33, 7: 1. 126. cf. 1. 163 pr. D. 50, 16. 1. 90 eod. 1. 11 § 1 D. 2, 1. 1. 4 D. 4, 1. 1. 20 D 3, 3. 1. 18 § 3 D. 4, 3. 1. 38 D. 3, 5. 1. 9 § 1 D. 22, 1. 1. 54 D. 26, 7. 1. 89 § 2 D. 46, 3. 1. 4 § 3. 1. 5 D. 10, 2. 1. 7 § 19. cf. 1. 8 D. 2, 14. cf. 1. 14 pr. D. 16, 3. 1. 15 pr. D. 42, 5. 1. 2 pr. D. 42, 7. 1. 3 pr. D. 3, 1. cf. 1. 19 § 1 D. 26, 2. 1. 32 § 13 D. 4, 8. cf. 1. 18 D. 5, 1. 1. 19 D. 50, 1. cf. 1. 160 § 1. D. 50, 17);

    maior pars diei (1. 2 § 1 D. 50, 16. 1. 156 eod.);

    b) по отнош. к стоимости, цене: magni pretii esse (1. 14 § 5 D. 47, 2);

    mai. pretii res (1. 26 § 4. D. 12, 6. 1. 33 pr. D. 9, 2. 1. 22 § 10 D. 48, 10);

    magni facere, весьма почитать, aestimare (1. 36 D. 38, 2);

    maiore valere (1. 5 C. 2, 20);

    c) относит. важности, силы, magna (et iusta s. idonea) causa (1. 8 § 17 D. 5, 2. 1. 4 § 3 D. 12, 3. 1. 4 § 3 D. 42, 1. 1. 53 § 2 eod. § 2 I. 3, 14. 1. 7 pr. D. 2, 13. 1. 3 § 1 D. 4, 9. 1. 30 D. 13, 7. 1. 2 § 1 D. 18, 6. 1. 9 § 2. 1. 25 § 6 1. 33. 36 D. 19, 2. 1. 17 § 5 D. 19, 5. 1. 1 § 4 D. 44, 7. 1. 1 § 5 eod. 1. 226 D. 50, 16);

    mai. rei impetus (1. 2 D. 4, 2);

    timor mai. mali (1. 5 eod.);

    maior, max. metus (1. 8 § 1. 2 eod.);

    magna captio (1. 43 D. 9, 2);

    iniuria maior (1. 7 § 7 D. 47, 10);

    mai. delicta (1. 5 § 2 D. 48, 19. 1. 11 D. 1, 16. 1. 54 D. 5, 1);

    magna s. max. capitis deminutio (см. caput s. 5);

    d) о значении, о рангах (1. 14 D. 2, 1. 1. 58 D. 5, 1. 1. 1 § 3 D. 49, 1. 1. 6 C. 3, 22. 1. 54 § 1 D. 42, l. 1. 7 § 22 D. 48, 22);

    mai. magistratum gerere (1. 14 § 5 D. 50, 4);

    max. Principes (1. 30 pr. D. 27, 1. 1. 8 pr. § 5 D. 50, 5);

    maiores, начальники (1. 3 C. 1, 9);

    e) по отнош. к имуществу: maior centenario (см.);

    f) о возрасте человека: б) период жизни (maior natu) (1. 15 § 3. 1. 40 § 1 D. 1, 7. 1. 77 § 21 D. 31. 1. 21 § 5 D. 33, 1);

    maior natu XXV annis (l. 14 pr. D. 38, 2);

    maior XX annis (1. 5 § 1 D. 1, 5);

    LXX annis (1. 3 D. 50, 6. § 4 I. 1, 11); особ. обоз. maior - лицо, перешедшее возраст 25 лет, совершеннолетнее, mai. aetatis (constitutum) esse (1. 23. 48 § 2 D. 4, 4. 1. 3 § 11 eod.): minor, maior factus (1. 3 § 1. 2 eod. 1. 24 pr. eod.);

    maior aetate (1. 15 C. 4, 44); в) для обознач. родственников по боковой линии, которые состоят ближе всего к общему родителю (родоначальнику): patruus, avunculus magnus, maior, maximus;

    amita, matertera magna, maior, maxima = avi (aviae), proavi (proaviae), abavi (abaviae), frater, soror (1. 1 § 6 1. 10 § 15-17 D. 38, 10); г) maiores, бб.) дальние, восходящие: прародители (1. 10 § 7 eod. cf. 1. 4 § 2 D. 2, 4. 1. 35 D. 4, 4. 1. 36 D. 38, 2. 1. 3 D. 48, 22); вв) вооб. предки, a maioribus constituta (1. 20 D. 1, 3. 1. 12 § 9 D. 49, 15. 1. 35 D. 11, 7. 1. 3 pr. D. 24, 1. 1. 28 § 1 D. 48, 19);

    mos maiorum (1. 11 D. 1, 1. 1. 5 D. 2, 1. 1. 11 § 1 D. 3, 2. 1. 9 pr. D. 48, 9); гг) предшественник во владении (1. 11 C. 7, 32).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > magnus

  • 5 maius

    [st1]1 [-] maius (majus), arch. = magnus. [st1]2 [-] Maĭus, a, um: du mois de mai.    - Maius, ii, m. (mensis): le mois de mai.
    * * *
    [st1]1 [-] maius (majus), arch. = magnus. [st1]2 [-] Maĭus, a, um: du mois de mai.    - Maius, ii, m. (mensis): le mois de mai.
    * * *
        Maius, Ouid. Le mois de May.

    Dictionarium latinogallicum > maius

  • 6 Maius

    Māius, a, um (zu maior), deus Maius, verehrt als Beschützer des Wachstums, Macr. sat. 1, 12. § 17. – Dah. mensis Maius u. bl. Maius, der Maimonat, der Mai, mit mensis, Cic. u.a.: bl. Maius, Ov. – u. dav. wieder Maius, a, um, zum Mai gehörig, des Mai, Kalendae, Nonae, Idus, Cic. u.a.

    lateinisch-deutsches > Maius

  • 7 Maius

    Māius, a, um (zu maior), deus Maius, verehrt als Beschützer des Wachstums, Macr. sat. 1, 12. § 17. – Dah. mensis Maius u. bl. Maius, der Maimonat, der Mai, mit mensis, Cic. u.a.: bl. Maius, Ov. – u. dav. wieder Maius, a, um, zum Mai gehörig, des Mai, Kalendae, Nonae, Idus, Cic. u.a.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > Maius

  • 8 maiestas

    достоинство, величие, святость, a) Бога (1. 32 § 4 D. 4, 8. 1. 1 pr. C. 1, 1);

    b) народа, государственных учреждений (1. 7 § 1 D. 49, 15); особ. p. народа: maiestatis crimen illud est, quod adversus pop. Rom. vel adversus securitatem eius committitur (l. l § 1 D. 48, 4. cf. 1. 3 eod.);

    quaestiones laesae mai. (1. 9 eod.);

    maiestatis s. legis Jul. maiest. reus (1. 11 eod.);

    maiest. causa. damnati (1. 1 D. 48, 24);

    maiestatis iudicium (1. 20 D. 48, 2);

    vindicta maiestatis (1. 33 D. 47, 10);

    c) достоинство магистратуры: contemta mai. Praetoris (1. 9 D. 2, 1. 1. 11 D. 1, 1);

    d) величeство, principalis maiestatis veneratio (1. 7 § 3 D. 48. 4. 1. 7 C. 9, 8. 1. 1 C. 9, 61);

    mai. imperatoria (1. un. C. 10, 15);

    regia (1. 1 C. 2, 16);

    augusta (1. 4 C. 10, 1).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > maiestas

  • 9 adoro

    ăd-ōro, āvi, ātum, 1, v. a.
    I.
    In the earliest per., to speak to or accost one, to address; hence, also, to treat of or negotiate a matter with one:

    adorare veteribus est alloqui,

    Serv. ad Verg. A. 10, 677:

    immo cum gemitu populum sic adorat,

    App. Met. 2, p. 127; 3, p. 130: adorare apud antiquos significabat agere: unde et legati oratores dicuntur, quia mandata populi agunt, Paul. ex Fest. p. 19 Müll.; cf. oro and orator.— Hence, also, in judicial lang., to bring an accusation, to accuse; so in the Fragm. of the XII. Tab. lex viii.: SEI (Si) ADORAT FVRTO QVOD NEC MANIFESTVM ERIT, Fest. S. V. NEC, p. 162 Müll.—
    II.
    In the class. per., to speak to one in order to obtain something of him; to ask or entreat one, esp. a deity, to pray earnestly, to beseech, supplicate, implore; constr. with acc., ut, or the simple subj.:

    quos adorent, ad quos precentur et supplicent,

    Liv. 38, 43:

    affaturque deos et sanctum sidus adorat,

    Verg. A. 2, 700:

    in rupes, in saxa (volens vos Turnus adoro) Ferte ratem,

    id. ib. 10, 677:

    Junonis prece numen,

    id. ib. 3, 437:

    prece superos,

    Ov. Tr. 1, 3, 41:

    non te per meritum adoro,

    id. H. 10, 141.—With the thing asked for in the acc. (like rogo, peto, postulo):

    cum hostiā caesā pacem deūm adorāsset,

    Liv. 6, 12 Drak.—With ut:

    adoravi deos, ut, etc.,

    Liv. 7, 40; Juv. 3, 300:

    adorati di, ut bene ac feliciter eveniret,

    Liv. 21, 17:

    Hanc ego, non ut me defendere temptet, adoro,

    Ov. P. 2, 2, 55.—With the subj. without ut, poet.:

    maneat sic semper adoro,

    I pray, Prop. 1, 4, 27.—
    III.
    Hence,
    A.
    Dropping the idea of asking, entreating, to reverence, honor, adore, worship the gods or objects of nature regarded as gods; more emphatic than venerari, and denoting the highest degree of reverence (Gr. proskunein); the habitus adorantium was to put the right hand to the mouth and turn about the entire body to the right (dextratio, q. v.); cf. Plin. 28, 2, 5, § 25; Liv. 5, 21; App. M. 4, 28. —Constr. with acc., dat., with prepp. or absol.
    (α).
    With acc.:

    Auctoremque viae Phoebum taciturnus adorat,

    Ov. M. 3, 18:

    Janus adorandus,

    id. F. 3, 881:

    in delubra non nisi adoraturus intras,

    Plin. Pan. 52:

    large deos adorare,

    Plin. 12, 14, 32, § 62:

    nil praeter nubes et caeli numen adorat,

    Juv. 14, 97:

    adorare crocodilon,

    id. 15, 2.—

    In eccl. Lat. of the worship of the true God: adoravit Israel Deum,

    Vulg. Gen. 47, 31:

    Dominum Deum tuum adorabis,

    ib. Matt. 4, 10:

    Deum adora,

    ib. Apoc. 22, 9;

    so of Christ: videntes eum adoraverunt,

    ib. Matt. 28, 17;

    adorent eum omnes angeli Dei,

    ib. Heb. 1, 6.—
    (β).
    With dat. (eccl.): adorato ( imperat.) Domino Deo tuo, Vulg. Deut. 26, 10:

    nec adorabis deo alieno,

    id. Ital. Ps. 80, 10 Mai (deum alienum, Vulg.):

    qui adorant sculptibus,

    ib. ib. 96, 7 Mai (sculptilia, Vulg.).—
    (γ).
    With prepp. (eccl.):

    si adoraveris coram me,

    Vulg. Luc. 4, 7:

    adorabunt in conspectu tuo,

    ib. Apoc. 15, 4:

    adorent ante pedes tuos,

    ib. ib. 3, 9; 22, 8.—
    (δ).
    Absol. (eccl.):

    Patres nostri in hoc monte adoraverunt,

    Vulg. Joan. 4, 20 bis.; ib. Act. 24, 11.—And,
    B.
    The notion of religious regard being dropped, to reverence, admire, esteem highly:

    adorare priscorum in inveniendo curam,

    Plin. 27, 1, 1, § 1:

    Ennium sicut sacros vetustate lucos adoremus,

    Quint. 10, 1, 88:

    veteris qui tollunt grandia templi pocula adorandae rubiginis,

    Juv. 13, 148:

    nec tu divinam Aeneida tenta, Sed longe sequere et vestigia semper adora,

    Stat. Th. 12, 816.—
    C.
    Under the emperors the Oriental custom being introduced of worshipping the Cæsars with divine ceremony, to worship, to reverence:

    C. Caesarem adorari ut deum constituit, cum reversus ex Syria, non aliter adire ausus esset quam capite velato circumvertensque se, deinde procumbens,

    Suet. Vit. 2; App. M. 4, 28; Min. Fel. 2, 5:

    non salutari, sed adorari se jubet (Alexander),

    Just. 12, 7:

    adorare Caesarum imagines,

    Suet. Calig. 14: coronam a judicibus ad se delatam adoravit, did obeisance before, id. Ner. 12:

    adorare purpuram principis,

    i. e. touched his purple robe and brought it to the mouth in reverence, Amm. 21, 9.—Of adulation to the rabble, to pay court to:

    nec deerat Otho protendens manus, adorare volgum,

    Tac. H. 1, 36.
    This word does not occur in Cic.
    ; for in Arch. 11, 28, where adoravi was given by Mai in Fragm. p. 124, Halm reads adhortatus sum, and B. and K. adornavi.

    Lewis & Short latin dictionary > adoro

  • 10 absum

    ab-sum, āfuī, āfutūrus, abesse (ἄπειμι), weg-, fortsein (Ggstz. adesse), I) infolge einer Bewegung (Abwesenheit); dah. 1) im allg., weg-, nicht dasein, entfernt-, abwesend sein, ab domo, Plaut. u. Liv.: ab domo, ab re familiari paulo diutius, Liv.: ab urbe u. ex urbe, Cic.: ab alqo, Cic. – domo et foro, Cic.: nuptā lentus abesse tuā, Ov. – abesse longe, Cic.: longe gentium, Cic.: non longe hinc, Plaut.: propius, Cic.: procul, Cic.: tres menses, Ter. – dah. quare me, qui nullā lege abessem (abwesend [= in der Verbannung] sei), non restitui lege, sed revocari senatus auctoritate oportere, Cic. Sest. 73. – 2) insbes.: a) von der Teilnahme an etw. entfernt sein od. bleiben, wegbleiben, nicht teilnehmen, einer Sache nicht beiwohnen, einer Sache fern stehen, mit etw. nichts zu schaffen haben (Ggstz. adesse), ab hoc concilio, Caes.: a periculis, sich fern halten, Sall.: ab his studiis, Cic. – m. Abl., toto bello, Caes.: publicis consiliis, Liv. – afuisse in altercationibus, Cic. – b) alci od. ab alqo, mit seinem Beistande nicht dasein, fehlen, jmdm. nicht beistehen (versch. von deesse, jmd. im Stiche lassen), bes. als Verteidiger vor Gericht (Ggstz. alci adesse, alqm defendere, s. Halm zu Cic. Sull. 7 ed. mai.), qui Autronio non afuerim, Cic.: ne longe tibi Iuppiter absit, Ov.: nec dextrae erranti deus afuit, Verg.: et quo plus intererat, eo plus aberas a me, je mehr ich deines Beistandes bedurfte, desto mehr verließest du mich, Cic.: longe iis fraternum nomen P.R. afuturum, werde ihnen nirgends etwas helfen, Caes. – absol., nusquam abero, Verg.: nobis absentibus, ohne unser Dazutun, Cic. – c) geistig abwesend sein, cum milite isto praesens absens ut sies, Ter. Eun. 192. – d) nicht dasein, fern sein, verbannt sein, dah. auch abgehen, u. in diesem Sinne = fehlen (versch. von deesse, mangeln, vermißt werden; vgl. Sorof Cic. de or. 1, 48), hoc unum illi, si nihil utilitatis habebat, afuit (war nicht da), si opus erat, defuit (fehlte, wurde vermißt), Cic.: studium semper adsit, cunctatio absit, Cic.: denique isto bono utare dum adsit; cum absit, ne requiras, Cic.: semper aves quod abest, Lucr.: praeter idoneum ducem nihil abest ad subvortendum imperium, Sall. fr. – m. ab u. Abl., unum a praetura tua abest, Plaut.: neque corpus neque animus a vobis aberit, Sall. – m. Dat., quid enim abest huic homini, quod si adesset, iure haec ei tribui et concedi putaremus, Cic.: si cui dentes vetustate absunt, Varr.: abest luctamen remo, man rudert ohne Anstrengung, Verg.: abest enim historia litteris nostris, Cic.: fraudem et sermoni et rei abesse, Liv.: cum partem abesse numero sensisset, Liv.: ratus pluribus curam, omnibus afuisse fortunam, Curt.

    II) infolge der Lage (Abstand); dah. 1) eig., von einem Punkte (räumlich od. zeitlich) weg-, entfernt-, getrennt sein, abstehen, m. ab od. m. bl. Abl. u. absol., sowie mit u. ohne Bezeichnung des (räumlichen od. zeitlichen) Abstandes, paulum ab eius villa, Cic.: ab urbe milia passuum ducenta, Cic.: plus mille passibus a mari (v. einer Villa), Liv. fr.: quinque dierum iter ab Carthagine (v. einer Stadt), Liv.: bidui (v. Lager), Cic.: quatridui iter Laodiceā, Cic.: quatridui ab Autronio, Cic.: aequo spatio, Caes.: bidui spatio ab eo, Cic.: septem milium intervallo, Caes.: milibus passuum quattuor, Caes.: haud longe abesse potest, es muß nicht weit von hier sein, Plaut.: quoniam propius abes, weil du dort näher bist, Cic. – 2) übtr.: a) übh., von etw. entfernt sein, fern stehen, id enim vero hinc nunc abest, das liegt jetzt im weiten Felde, daran ist gegenwärtig nicht zu denken, Ter.: quod abest longissime, Cic.: u. so ab. longissime a vero, Cic.: longe a spe, Cic.: procul seditione, Liv.: paulum a capienda urbe, die Stadt beinahe einnehmen, Iustin.: cum ego ab ista laude non absim, mir dieser Ruhm nicht abgesprochen werden kann, Cic. – ille longe aberit, ut credat, wird weit entfernt sein zu glauben, Cic.: tantum aberat a bello, ut etc., Cic.: tantum afuit ab insolentia gloriae, ut etc., Nep.: tantum a paenitentia afuit, ut etc., Val. Max.: a quibus longe absunt, ut perseverent, Augustin. de civ. dei 9, 16, 1: sperare videor tantum afuturam esse orationem meam a minima suspicione offensionis tuae, te ut potius obiurgem, quam ut ego etc., Cic.; u. so die unpers. haud multum od. haud (non, nec) procul abest od. non longe abest od. paulum (paululum) abest, quin etc., es ist nicht weit entfernt od. nahe dabei, es fehlt nicht viel, daß usw., beinahe möchte usw. (s. Zumpt § 540), Cic., Caes. u.a.; so auch non multum abest ab eo, quin etc., Caes. b.G. 5, 2, 2: neque longius abesse, quin etc., es fehle gar nicht viel, daß er usw., er sei darauf u. daran, zu usw., Caes. b.G. 3, 18, 4: minimum abest, quin etc., Suet. Aug. 14: paulo afuit, quin, Ammian.: nihil afore credunt, quin etc., es könne nicht fehlen, Verg. Aen. 8, 147: quid abest, quin etc., Liv. 8, 4, 2. Val. Max. 5, 3. ext. 3: abesse non potest, quin etc., Gracch. b. Cic. or. 233 u. Gell. 11, 13, 3: spätlat., parum abest, quin etc., Donat. vit. Verg. c. 8: u. persönl., haud multum afuere, quin opera perrumperent, Liv. fr. 36 (bei Prisc. 6, 22): nec ita multum omnes afuisse, quin accusatorem potius dementiae accusarent, Apul. apol. 37: adeo vehementer talum inverti, ut minimum afuerim, quin articulum etiam a crure defregerim, Apul. flor. 16. – Dah. die Redensart tantum abest, ut... ut, weit entfernt, daß... ist usw., deren Entstehung durch folgende drei Stellen deutlich wird: id tantum abest officio, ut nihil magis officio possit esse contrarium, Cic. de off. 1, 43: tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne etc., Cic. Tusc. 1, 76 (vgl. Liv. 25, 6, II): u. so zuletzt: ego vero istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quin eos oderim, d.i. weit entfernt, daß... vielmehr usw., Cic. Phil. 11, 36. – persönl. gebr., hoc detrimento milites nostri tantum afuerunt ut perturbarentur, ut incensi atque incitati magnas accessiones fecerint in operibus hostium expugnandis, Auct. b. Alex. 22, 1. – Spätlat., tantum aberat quominus aliquid nuntiaretur, ut etiam quae gesta non fuerant adicerentur, Heges. 3, 21, 1. – Zuw. tritt der zweite Satz, wie im Deutschen, auch selbständig auf, tantum afuit, ut inflammares nostros animos; somnum isto loco vix tenebamus, Cic. Brut. 278 (u. so Cic. de fin. 5, 57; ad Att. 13, 21, 5); od. es bildet das einfache tantum abest ut einen bloßen Nachsatz, wie Cic. ad Att. 6, 2, 1. – auch steht im zweiten Satz ut etiam, ut quoque, wie Cic. ep. 12, 15, 4. Suet. Tib. 50, 1; seltener ut contra, wie Liv. 6, 31, 4. – Spätlat. statt des ersten ut der Infinit., tantum abfuit laudare industrie gesta, ut etiam quaedam scriberet de etc., Amm. 15, 5, 36. – b) von etw. Unangenehmem entfernt-, also davon befreit-, frei sein, a culpa, Cic.: nihil a me abesse longius crudelitate, Caes. in Cic. ep.: a cupiditate pecuniae, Nep.: a reprehensione temeritatis absum, der Vorwurf bei Unbesonnenheit trifft mich nicht, Planc. in Cic. ep.: afuimus dolori, vergaßen den Schmerz, Ov. – c) v. ungehörigen, unangenehmen, lästigen Personen od. Dingen selbst, fern sein od. bleiben, si vis afuisset, Liv. fr. 49 (50) bei Sen. suas. 6, 22. – bes. in der Wunschformel absit = fern sei od. bleibe, m. ab u. Abl., carnifex vero et obductio capitis et nomen ipsum crucis absit non modo a corpore civium Romanorum, sed etiam a cogitatione, oculis, auribus, Cic.: absint et picti squalentia terga lacerti pinguibus a stabulis, Verg.: u. absol., vos quoque abesse iubeo, Tibull.: procul absit gloria vulgi, Tibull.: absit periculum, Sall. fr.: dolus malus abesto! Not. Tir.: u. bes. absit invidia verbo od. absit verbo invidia, fern sei Vermessenheit der Rede, Liv.: u. so bl. absit invidia, Curt. – Dah. im Spätlat. die Formel absit m. folg. ut od. Infinit. = es sei ferne, Gott wolle verhüten, daß usw., Apul. u. Sulpic. Sev.: u. procul absit, Stat., od. quod absit, Apul., das sei ferne, das wolle Gott verhüten! – d) mit Willen, aus innerem Trieb u. dgl. von etw. entfernt, also ihm abgeneigt sein, a consilio fugiendi, Cic.: a periculis, sich von den Gefahren entfernt halten, Cic. – e) mit Rücksicht auf die Beschaffenheit od. Eigenschaft einer Sache od. Pers. fern sein, fern stehen, von etw. abweichen, quod certe abest a tua virtute et fide, Brut. in Cic. ep.: istae κολακειαι non longe absunt a scelere, Cic. – bei Vergleichen höher stehen, im Vorteil sein, nullā re magis absumus a natura ferarum, Cic.: qui longissime a te afuit, Cic. – u. tiefer stehen, weit nachstehen, multum ab iis, Cic.; u. so Hor. de art. poët. 370. – f) von etw. noch fern sein, etw. nicht erreichen, a nitore Ciceronis, Quint.: a virtute alcis, Hor. – g) sich für etw. nicht eignen, sich nicht schicken, zu etw. nicht passen, ab forensi condicione, Cic.: a principis persona, Nep. – / statt abfui, abforem, abfore u. abfuturus haben die besten Handschriften u. auch die Ausgaben afui, aforem, afore, afuturus, s. Halm zu Cic. Sull. 7. p. 60 ed. mai. Osann zu Cic. de rep. 2, 69. p. 243. Heindorf zu Hor. sat. 1, 4, 104. Vgl. Neue-Wagener Formenl.3 2, 836 f. – arch. Konj. Präs. absiet, Cato r.r. 19, 1. – Form abfuat = absit, zweifelh. bei Fronto ep. ad am. 1, 14. p. 184 N. (viell. mit Eckstein abludat zu lesen).

    / Partic., absēns, tis, abwesend, a) v. Menschen (Ggstz. praesens, coram), α) räumlich: me absente, in meiner Abwesenheit, Cic.: te praesente absente, du magst da sein od. nicht, Ter.: absente nobis, Ter. eun. 649. – Dah. v. Verbannten, absens mecum in gratiam rediit, Cic. – v. Verstorbenen, absentes (poëtae) sunt pro praesentibus, Plaut. Cas. prol. 20; u. so Vitr. 7. pr. § 8. – u. von solchen, die, obgleich in Rom, bei öffentlichen Bewerbungen nicht als Mitbewerber erscheinen, Cic. de rep. 6, 11 (u. dazu Moser). Liv. 4, 42, 1 (u. dazu Drak.). – u. von solchen, die sich nicht vor Gericht stellen, de absente iudicare, Cic.; vgl. Halm zu Cic. Verr. 4, 40. – b) von Orten u. Dingen, entfernt, Rhodos, urbs, Hor.: rogus, Mart.: comae, nicht wirklich vorhandene, falsche, Mart. – versus absentes dicere, auswendig hersagen, Gell. 20, 10, 4. – c) geistig nicht bei der Sache, abwesend, mente ac sensu absentissimus, Augustin. confess. 4, 4.

    lateinisch-deutsches > absum

  • 11 fio

    fīo, factus sum, fierī (aus indogerm. *bhu-ifioō zu Wurzel *bhu in fui, vgl. griech. φιτύω, ich erzeuge), I) werden, entstehen = wachsen, erzeugt werden, Arabia, ubi absinthium fit, Plaut.: lepores in Gallia fiunt permagni, Varro. – II) als Passiv v. facio, A) eig.: gemacht, verfertigt werden, carinae fiebant levi materiā, Caes.: ut illo statu Chabrias statuam sibi fieri voluerit, Nep.: statuam sibi maiorem colosso fieri iussit, Solis habitu, Treb. Poll.: hic ubi fit doctā multa corona manu, Ov. – B) übtr.: 1) im allg.: a) gemacht werden = geschehen, bewirkt usw. werden, entstehen, α) v. Lebl.: fit clamor maximus, Cic.: fit fletus gemitusque, Cic.: fit alci furtum, wird an ihm begangen, Plaut.: id ei loco nomen factum, erhielt den Namen, Liv.: senatui suasit, ne pax cum Poenis fieret, Eutr. – factum! es ist geschehen = ja! Plaut. = bene factum! gut gemacht! brav! Plaut.: male factum! das war schlecht! Plaut.: dictum factum, s. 2. dīco no. II, A: factum volo, ich bin damit zufrieden, Plaut. u. Ter.: alci factum (esse) velle, es gut mit jmd. meinen, Ter. u. Gell. – per alqm fit m. folg. quo minus u. Konj., Cic. ep. 1, 4, 2. Liv. 9, 5, 3: ne quid existimes ab illo factum esse m. folg. quo minus u. Konj., Cic. ad Att. 11, 12, 2; vgl. Cic. II. Verr. 1, 25. – β) v. Pers., werden, de scurra multo facilius divitem quam patrem familias fieri posse, Cic. Quinct. 55: nunc eo decĭdit (ist er so tief gesunken), ut exsul de senatore, rhetor de oratore fieret, Plin. ep. 4, 11, 1. – b) werden = geschehen, α) sich ereignen, eintreten, interea fiet aliquid, Ter.: nihil fit, Plaut.: levia proelia fiebant, es kam zu usw., Liv.: potest quaedam fieri mutatio, Cels.: id interdum fit, Cels.: Pompeio melius est factum, Cic.: bes. mit Abl., quid illo fiet? was wird aus dem werden? Cic.: quid fiet artibus? Cic.: quid fieri signis velit, was mit den B. werden solle, Liv.: dah. si quid eo factum esset, wenn ihm ein Unglück begegnen sollte, Cic.: mit folg. de u. Abl., quid de Tulliola mea fiet? Cic. – ut fit od. ita ut fit od. ut fieri solet, wie es zu geschehen pflegt, Cic.: so ut fit plerumque, Cic.: u. ut fere fit, Curt.: quod fere fit, Curt. – quod od. quoad eius fieri possit od. quoad fieri poterit (potuerit), soweit es sich tun läßt, Cic. (s. Brix Plaut. mil. 1153). – fit saepe, ut non respondeant ad tempus, Cic.: tertio die saepe fit, ne febris accedat, Cels. – fieri potest, ut recte quis sentiat, möglicherweise kann jemand usw., Cic.: potest fieri, ut fallar, ich kann möglicherweise mich irren, Cic.: fieri non potest (unmöglich), ut eum in provincia tua non cognoveris, Cic.: fieri non od. nullo modo potest, quin etc., Cic.: quo fit, ut etc., Lucr., Hor. u. Quint.: quo fiebat od. factum est, ut etc., Nep.: ita fit, ut etc., Cic.: sic fiet, ut etc., Cels.: opinione factum est, ut etc., Acc. fr.: factum imprudentiā Biturigum, ut etc., Caes. – β)folgen, erfolgen, hervorgehen, ita fit, ut sapientia sanitas sit animi, Cic.: ex quo fit, uti etc., Lact. – γ) wie unser werden = sein, mihi non fit verisimile, es wird (= es ist) mir nicht wahrsch., Tert.: nec potest fieri me quicquam superbius, Cic. – 2) insbes.: a) etw. werden = zu etw. gemacht-, ernannt werden, praetor fit, Nep.: consules facti sunt, Cic.: cum multi pares dignitate fiant (dazu ernannt werden), Cic. – b) geschätzt werden, mihi demonstravit, me a te plurimi fieri, Cic. – c) geopfert werden, unā hostiā fieri, Liv.: ter tibi fit libo, ter, dea casta, mero, Sulpicia sat.: quibus diis ut fieret, Liv.: cum pro populo fieret, Cic. – d) als t. t. der Arith., beim Rechnen herauskommen, pisces ter multiplicati quinquaginta fiunt centum quinquaginta, Augustin. serm. 252, 8. – / Archaist. Passiv fitur, fiebantur, Cato fr. bei Prisc. 8, 12: fiebantur, Augustin. serm. 166, 11 Mai: fiar, Augustin. spec. 27 Mai: fiare, Auct. bei Serv. expl. in Donat. (IV) 553, 6: fieretur, Itala (Cant.) Ioh. 13, 2: fitum est, Liv. Andr. fr. bei Non. 475, 17: Imperat. fiere, Augustin. epist. 82, 29; de civ. dei 16, 37. p. 184, 13 D.2: Imperat. fi, Plaut. Curc. 87; Pers. 38. Hor. sat. 2, 5, 38 (vgl. Charis. 250, 29): fito, Cato orat. 70 fr. 2 (bei Non. 475, 14, wo der cod. fite: fite, Plaut. Curc. 89 u. 150. Dict. Cret. 2, 26: Infin. fiere, *Enn. ann. 15 u. 354. Laev. bei Gell. 19, 7, 10, arch. fierei, Plaut. Poen. 725. Corp. inscr. Lat. 1, 205, 1 u. 3: Partiz. fiēns, Itala (Gall.) Ioh. 7, 50 u. Itala (Laud.) act. apost. 24, 3. Ps. Soran. qu. medic. 108; vgl. Diom. 381, 7 (fiens, fientes): Partiz. Fut. fiendus (vgl. Charis. 251, 3); dah. in prece fienda, Commodian. instr. 2, 34, 15: Abl. Gerundii fiendo, Augustin. de genesi ad litt. 5, 7.

    lateinisch-deutsches > fio

  • 12 feriae

    fērĭae, ārum, f. plur. [ferire immoler des victimes]: [st2]1 [-] jours fériés (où l'on chôme en l'honneur des dieux), jours consacrés au repos, les féries, les fêtes, les réjouissances publiques. [st2]2 [-] cessation de travail, vacances, congé, repos, loisir.    - arch. P. Fest. fesiae.    - Ascyltos in hoc triclinio solus ferias agit? Petr.: Ascylte est-il le seul dans cette salle à être en vacances?    - ipse queri solitus est sibi uni, ne puero quidem, ferias unquam contigisse, Lhom.:: lui-même avait l'habitude de se plaindre de n'avoir jamais eu de vacances, pas même enfant.    - feriae forenses: vacances des tribunaux.    - ferias nobis fecit, Apul.: il nous a donné congé.    - feriae esuriales, Plaut.: jours de jeûne.    - feriae piscatorum, Cic.: fête des pêcheurs.    - indutiae sunt feriae belli, Varr.: les trêves sont les féries de la guerre.    - feriae statae (feriae stativae): fêtes fixes.    - feriae indictae (indictivae): fêtes mobiles.    - feriarum ob id indictarum homines taedebat, Liv.: les gens étaient fatigués des fêtes ordonnées à cette occasion.    - Latinae feriae: féries latines (fêtes instituées par Tarquin le Superbe pour unir tous les peuples du Latium).    - Latinae feriae fuere ante diem tertium nonas Maias, Liv. 41, 16: Les féries latines eurent lieu trois jours avant les nones de mai.    - messium feriae: fête des moissons.    - feriae scholarum, Prud.: les vacances (scolaires).    - sine ullis feriis, Arn. 1, 9: sans relâche.
    * * *
    fērĭae, ārum, f. plur. [ferire immoler des victimes]: [st2]1 [-] jours fériés (où l'on chôme en l'honneur des dieux), jours consacrés au repos, les féries, les fêtes, les réjouissances publiques. [st2]2 [-] cessation de travail, vacances, congé, repos, loisir.    - arch. P. Fest. fesiae.    - Ascyltos in hoc triclinio solus ferias agit? Petr.: Ascylte est-il le seul dans cette salle à être en vacances?    - ipse queri solitus est sibi uni, ne puero quidem, ferias unquam contigisse, Lhom.:: lui-même avait l'habitude de se plaindre de n'avoir jamais eu de vacances, pas même enfant.    - feriae forenses: vacances des tribunaux.    - ferias nobis fecit, Apul.: il nous a donné congé.    - feriae esuriales, Plaut.: jours de jeûne.    - feriae piscatorum, Cic.: fête des pêcheurs.    - indutiae sunt feriae belli, Varr.: les trêves sont les féries de la guerre.    - feriae statae (feriae stativae): fêtes fixes.    - feriae indictae (indictivae): fêtes mobiles.    - feriarum ob id indictarum homines taedebat, Liv.: les gens étaient fatigués des fêtes ordonnées à cette occasion.    - Latinae feriae: féries latines (fêtes instituées par Tarquin le Superbe pour unir tous les peuples du Latium).    - Latinae feriae fuere ante diem tertium nonas Maias, Liv. 41, 16: Les féries latines eurent lieu trois jours avant les nones de mai.    - messium feriae: fête des moissons.    - feriae scholarum, Prud.: les vacances (scolaires).    - sine ullis feriis, Arn. 1, 9: sans relâche.
    * * *
        Feriae, feriarum. Cic. Feries et jours de cessation et repos, Festes.
    \
        Feriae belli. Gell. Treves de guerre.
    \
        Conceptiuae feriae. Macrob. Feries qui revenoyent tous les ans, mais n'avoyent point de jour nommé, ordonnees au plaisir et à la discretion des Pontifes, ou magistrats.
    \
        Feriae esuriales. Plaut. Jours de jeusne.
    \
        Imperatiuae feriae. Macrob. Festes extraordinaires et soubdaines, commandees pour quelque chose survenue.
    \
        Piscatorum feriae. Cice. Jours esquels les pescheurs ne peschent point, Festes de pescheurs.
    \
        Statiuae feriae. Macrob. Festes arrestees et immobiles, qui reviennent tous les ans en mesme mois et mesme jour.
    \
        Habere ferias triduum. Cic. Fester par l'espace de trois jours.
    \
        Imperare ferias. Cic. Commander qu'on face feste.

    Dictionarium latinogallicum > feriae

  • 13 formula

    formŭla, ae, f. [st2]1 [-] formes délicates, beauté, joliesse. [st2]2 [-] petite forme, petit modèle. [st2]3 [-] tuyau, conduit d'aqueduc. [st2]4 [-] forme, système, règle, principe; formule de traité, pacte. [st2]5 [-] cadre, rôle, liste. [st2]6 [-] formule de droit; action judiciaire, procédure, procès.    - hanc vigilare formulam atque aetatulam, Plaut. Pers. 2, 2, 47: éveiller cette beauté et cet âge tendre.    - formula calcei, Amm. 31, 2, 6: forme de chaussure.    - formula solidatae, Pall. Mai. 9, 2: pains de fromage durcis.    - formula disciplinae, Cic.: système de philosophie.    - formula dicendi, Cic.: forme de style.    - formula consuetudinis nostrae, Cic. Opt. Gen. 7, 20: les règles qui nous dirigent d'ordinaire.    - vivere ex sua formula, Sen.: vivre d'après ses principes.    - ex formula, Liv.: aux termes du traité.    - referre in antiquam jurisque ac dicionis formulam, Liv. 26: remettre (un peuple) sous les anciennes lois et la puissance (d'un autre).    - formula censendi, Liv.: rôle des impôts.    - in sociorum formulam referre, Liv. 43, 6, 10: inscrire sur la liste des alliés.    - urbs Thessalorum formulae facta, Liv. 39, 26, 2: ville annexée à la Thessalie.    - formula testamenti, Cic.: formule de testament.    - formula cognitionis, Liv. 40, 12, 20: point en litige, objet précis du procès.    - formula damni, Plin.: action en dommages-intérêts.    - formulā cadere, Quint. 3, 6, 69: perdre son procès.    - formulā excidere, Suet. Claud. 14: perdre son procès.    - formulae de dolo malo, Cic. Off. 3, 14, 60: formules (définitions) du dol.
    * * *
    formŭla, ae, f. [st2]1 [-] formes délicates, beauté, joliesse. [st2]2 [-] petite forme, petit modèle. [st2]3 [-] tuyau, conduit d'aqueduc. [st2]4 [-] forme, système, règle, principe; formule de traité, pacte. [st2]5 [-] cadre, rôle, liste. [st2]6 [-] formule de droit; action judiciaire, procédure, procès.    - hanc vigilare formulam atque aetatulam, Plaut. Pers. 2, 2, 47: éveiller cette beauté et cet âge tendre.    - formula calcei, Amm. 31, 2, 6: forme de chaussure.    - formula solidatae, Pall. Mai. 9, 2: pains de fromage durcis.    - formula disciplinae, Cic.: système de philosophie.    - formula dicendi, Cic.: forme de style.    - formula consuetudinis nostrae, Cic. Opt. Gen. 7, 20: les règles qui nous dirigent d'ordinaire.    - vivere ex sua formula, Sen.: vivre d'après ses principes.    - ex formula, Liv.: aux termes du traité.    - referre in antiquam jurisque ac dicionis formulam, Liv. 26: remettre (un peuple) sous les anciennes lois et la puissance (d'un autre).    - formula censendi, Liv.: rôle des impôts.    - in sociorum formulam referre, Liv. 43, 6, 10: inscrire sur la liste des alliés.    - urbs Thessalorum formulae facta, Liv. 39, 26, 2: ville annexée à la Thessalie.    - formula testamenti, Cic.: formule de testament.    - formula cognitionis, Liv. 40, 12, 20: point en litige, objet précis du procès.    - formula damni, Plin.: action en dommages-intérêts.    - formulā cadere, Quint. 3, 6, 69: perdre son procès.    - formulā excidere, Suet. Claud. 14: perdre son procès.    - formulae de dolo malo, Cic. Off. 3, 14, 60: formules (définitions) du dol.
    * * *
        Formula dicendi. Cic. La forme, maniere et reigle de bien parler, La formule.
    \
        Formulam disciplinae componere. Cic. Reigle.
    \
        Formula deditionis. Liu. La forme, La maniere.
    \
        Fiduciae formula. Cic. La loy et formule de, etc.
    \
        Testamentorum formulae. Cic. Les formules.
    \
        Formula excidere. Sueton. Estre declaré non recevable, Estre debouté par fin de non recevoir.
    \
        Formulam alicui intendere. Suet. Le mettre en proces.
    \
        Formula haec multos tenet. Horatius. Ceste proposition, Ceste maxime.

    Dictionarium latinogallicum > formula

  • 14 frater

    frātĕr, tris, m.    - [gr]gr. ϕράτηρ -- angl. brother. [st1]1 [-] frère.    - fratres gemini, Cic. Clu. 16: frères jumeaux.    - fratres gemelli, Ov. H. 8: frères jumeaux.    - fratres germani, Cic.: frères germains, de père et de mère.    - fratres uterini, C. Just.: frères utérins.    - uxor fratris, Liv.: la belle-soeur.    - tuae uxoris frater, Cic.: ton beau-frère.    - T. hic eius geminust frater. D. Hicinest? T. Ac geminissumus, Plaut. Pers.: T. c'est son frère jumeau. D. Celui-là? T. Et on ne peut plus jumeau.    - Frater Solis et Lunae, Amm. 17: le Frère du Soleil et de la Lune (titre donné aux rois de Perse). [st1]2 [-] cousin.    - frater (patruelis): cousin germain, cousin du côté du père.    - Cicero frater noster, cognatione patruelis, amore germanus, Cic. Fin. 5: Cicéron, notre frère, cousin de père par le sang, frère germain par l'affection. [st1]3 [-] frère, ami; amant (t. de tendresse). da Trebio, pone ad Trebium. vis, frater, ab ipsis ilibus? Juv. 5: donne à Trébius! sers Trébius! veux-tu, frère, un morceau juste dans le filet? [st1]4 [-] au plur. frères et soeurs; concitoyens; alliés, confédérés; prêtres d'un même collège; frères (entre chrétiens); ouvrages du même auteur; objets qui se ressemblent.    - fratres Arvales: les frères arvales (les 12 Arvales célèbrent tous les ans en mai, dans un bois sacré près de Rome, une cérémonie en l’honneur de Dea Dia, la Terre nourricière).    - aspicies illic positos ex ordine fratres, Ov. Tr. 1: tu y verras rangés en bon ordre tes frères (les livres dont je suis l'auteur).    - nummi, vos estis fratres, Juv.: mes écus, vous êtes tous frères.    - Haedui, fratres consanguineique saepe numero a senatu appellati, Caes. BG. 1: les Héduens, que le sénat avait si souvent appelés du titre de frères et d'alliés.
    * * *
    frātĕr, tris, m.    - [gr]gr. ϕράτηρ -- angl. brother. [st1]1 [-] frère.    - fratres gemini, Cic. Clu. 16: frères jumeaux.    - fratres gemelli, Ov. H. 8: frères jumeaux.    - fratres germani, Cic.: frères germains, de père et de mère.    - fratres uterini, C. Just.: frères utérins.    - uxor fratris, Liv.: la belle-soeur.    - tuae uxoris frater, Cic.: ton beau-frère.    - T. hic eius geminust frater. D. Hicinest? T. Ac geminissumus, Plaut. Pers.: T. c'est son frère jumeau. D. Celui-là? T. Et on ne peut plus jumeau.    - Frater Solis et Lunae, Amm. 17: le Frère du Soleil et de la Lune (titre donné aux rois de Perse). [st1]2 [-] cousin.    - frater (patruelis): cousin germain, cousin du côté du père.    - Cicero frater noster, cognatione patruelis, amore germanus, Cic. Fin. 5: Cicéron, notre frère, cousin de père par le sang, frère germain par l'affection. [st1]3 [-] frère, ami; amant (t. de tendresse). da Trebio, pone ad Trebium. vis, frater, ab ipsis ilibus? Juv. 5: donne à Trébius! sers Trébius! veux-tu, frère, un morceau juste dans le filet? [st1]4 [-] au plur. frères et soeurs; concitoyens; alliés, confédérés; prêtres d'un même collège; frères (entre chrétiens); ouvrages du même auteur; objets qui se ressemblent.    - fratres Arvales: les frères arvales (les 12 Arvales célèbrent tous les ans en mai, dans un bois sacré près de Rome, une cérémonie en l’honneur de Dea Dia, la Terre nourricière).    - aspicies illic positos ex ordine fratres, Ov. Tr. 1: tu y verras rangés en bon ordre tes frères (les livres dont je suis l'auteur).    - nummi, vos estis fratres, Juv.: mes écus, vous êtes tous frères.    - Haedui, fratres consanguineique saepe numero a senatu appellati, Caes. BG. 1: les Héduens, que le sénat avait si souvent appelés du titre de frères et d'alliés.
    * * *
        Frater, huius fratris. Frere.
    \
        Fratres nostri Hedui. Cic. Noz alliez et confederez.
    \
        Fratres patrueles. Cic. Deux cousins germains filz de deux freres.
    \
        Fratres gemini, non Gemini fratres, vt docet Quintilianus. Cic. Freres gemeaux, Bessons, Qui sont d'une ventree.

    Dictionarium latinogallicum > frater

  • 15 pridie

    prīdĭē, adv. [pris, inusité + dies] la veille.    - pridie vesperi, Cic. Ac. 1, 1: la veille au soir.    - pridie ejus diei, Caes. BG. 1, 47, 2: la veille de ce jour --- ou pridie eum diem, Cic. Att. 11, 23, 2.    - cf. pridie Kalendas, Nonas, Idus, Compitalia, Quinquatrus: la veille des Calendes, des Nones, des Ides, etc.    - usque ad pridie Nonas Maias, Cic. Att. 2, 11, 2, jusqu'à la veille des Nones de Mai.    - pridie quam veni, Cic. Att. 5, 11, 6: la veille de mon arrivée. --- cf. Cic. Att. 3, 8, 2 ; Lael. 12.
    * * *
    prīdĭē, adv. [pris, inusité + dies] la veille.    - pridie vesperi, Cic. Ac. 1, 1: la veille au soir.    - pridie ejus diei, Caes. BG. 1, 47, 2: la veille de ce jour --- ou pridie eum diem, Cic. Att. 11, 23, 2.    - cf. pridie Kalendas, Nonas, Idus, Compitalia, Quinquatrus: la veille des Calendes, des Nones, des Ides, etc.    - usque ad pridie Nonas Maias, Cic. Att. 2, 11, 2, jusqu'à la veille des Nones de Mai.    - pridie quam veni, Cic. Att. 5, 11, 6: la veille de mon arrivée. --- cf. Cic. Att. 3, 8, 2 ; Lael. 12.
    * * *
        Pridie, Aduerbium. Cic. Le jour de devant, ou Le jour devant.
    \
        Illam sententiam Bibuli pridie eius diei fregeramus. Cic. Le jour de devant cestuy là.

    Dictionarium latinogallicum > pridie

  • 16 venus

    [st1]1 [-] Vĕnŭs, ĕris, f.: - [abcl][b]a - Vénus (déesse de la beauté, mère de Cupidon et des Amours). - [abcl]b - Vénus (planète).[/b]    - voir Aphrodite (déesse grecque, assimilée à Vénus). [st1]2 [-] vĕnŭs, ĕris, f.: - [abcl][b]a - amour, ardeur amoureuse, plaisirs de l'amour. - [abcl]b - amante, maîtresse. - [abcl]c - beauté, charme, grâce, attraits (des pers. et des ch.).[/b]    - mensis veneris: mois de mai.    - Venerem mittere (jactare, jacere): amener (aux dés) le coup de Vénus (au jeu de dés, c'est le plus beau coup qui consiste à avoir quatre nombres différents). [st1]2 [-] vēnŭs, ūs, m.: c. venum.
    * * *
    [st1]1 [-] Vĕnŭs, ĕris, f.: - [abcl][b]a - Vénus (déesse de la beauté, mère de Cupidon et des Amours). - [abcl]b - Vénus (planète).[/b]    - voir Aphrodite (déesse grecque, assimilée à Vénus). [st1]2 [-] vĕnŭs, ĕris, f.: - [abcl][b]a - amour, ardeur amoureuse, plaisirs de l'amour. - [abcl]b - amante, maîtresse. - [abcl]c - beauté, charme, grâce, attraits (des pers. et des ch.).[/b]    - mensis veneris: mois de mai.    - Venerem mittere (jactare, jacere): amener (aux dés) le coup de Vénus (au jeu de dés, c'est le plus beau coup qui consiste à avoir quatre nombres différents). [st1]2 [-] vēnŭs, ūs, m.: c. venum.
    * * *
        Venus, veneris, pe. corr. Cic. Une deesse que les payents adoroyent.
    \
        Venus. Terent. Paillardise.
    \
        Venus. Quintil. Compaignie charnelle avec une femme.
    \
        Vsus veneris ei est alienus qui conualuit. Cels. Luy est contraire et nuisant.
    \
        Venus. Quintil. Beaulté singuliere, principalement de femme.
    \
        Veneres dicendi. Quintil. Ornements de language, Elegances.

    Dictionarium latinogallicum > venus

  • 17 absum

    ab-sum, āfuī, āfutūrus, abesse (ἄπειμι), weg-, fortsein (Ggstz. adesse), I) infolge einer Bewegung (Abwesenheit); dah. 1) im allg., weg-, nicht dasein, entfernt-, abwesend sein, ab domo, Plaut. u. Liv.: ab domo, ab re familiari paulo diutius, Liv.: ab urbe u. ex urbe, Cic.: ab alqo, Cic. – domo et foro, Cic.: nuptā lentus abesse tuā, Ov. – abesse longe, Cic.: longe gentium, Cic.: non longe hinc, Plaut.: propius, Cic.: procul, Cic.: tres menses, Ter. – dah. quare me, qui nullā lege abessem (abwesend [= in der Verbannung] sei), non restitui lege, sed revocari senatus auctoritate oportere, Cic. Sest. 73. – 2) insbes.: a) von der Teilnahme an etw. entfernt sein od. bleiben, wegbleiben, nicht teilnehmen, einer Sache nicht beiwohnen, einer Sache fern stehen, mit etw. nichts zu schaffen haben (Ggstz. adesse), ab hoc concilio, Caes.: a periculis, sich fern halten, Sall.: ab his studiis, Cic. – m. Abl., toto bello, Caes.: publicis consiliis, Liv. – afuisse in altercationibus, Cic. – b) alci od. ab alqo, mit seinem Beistande nicht dasein, fehlen, jmdm. nicht beistehen (versch. von deesse, jmd. im Stiche lassen), bes. als Verteidiger vor Gericht (Ggstz. alci adesse, alqm defendere, s. Halm zu Cic. Sull. 7 ed. mai.), qui Autronio non afuerim, Cic.: ne longe tibi Iuppiter absit, Ov.: nec dextrae erranti deus afuit, Verg.: et quo plus intererat, eo plus aberas a
    ————
    me, je mehr ich deines Beistandes bedurfte, desto mehr verließest du mich, Cic.: longe iis fraternum nomen P.R. afuturum, werde ihnen nirgends etwas helfen, Caes. – absol., nusquam abero, Verg.: nobis absentibus, ohne unser Dazutun, Cic. – c) geistig abwesend sein, cum milite isto praesens absens ut sies, Ter. Eun. 192. – d) nicht dasein, fern sein, verbannt sein, dah. auch abgehen, u. in diesem Sinne = fehlen (versch. von deesse, mangeln, vermißt werden; vgl. Sorof Cic. de or. 1, 48), hoc unum illi, si nihil utilitatis habebat, afuit (war nicht da), si opus erat, defuit (fehlte, wurde vermißt), Cic.: studium semper adsit, cunctatio absit, Cic.: denique isto bono utare dum adsit; cum absit, ne requiras, Cic.: semper aves quod abest, Lucr.: praeter idoneum ducem nihil abest ad subvortendum imperium, Sall. fr. – m. ab u. Abl., unum a praetura tua abest, Plaut.: neque corpus neque animus a vobis aberit, Sall. – m. Dat., quid enim abest huic homini, quod si adesset, iure haec ei tribui et concedi putaremus, Cic.: si cui dentes vetustate absunt, Varr.: abest luctamen remo, man rudert ohne Anstrengung, Verg.: abest enim historia litteris nostris, Cic.: fraudem et sermoni et rei abesse, Liv.: cum partem abesse numero sensisset, Liv.: ratus pluribus curam, omnibus afuisse fortunam, Curt.
    II) infolge der Lage (Abstand); dah. 1) eig., von einem Punkte (räumlich od. zeitlich) weg-, entfernt-,
    ————
    getrennt sein, abstehen, m. ab od. m. bl. Abl. u. absol., sowie mit u. ohne Bezeichnung des (räumlichen od. zeitlichen) Abstandes, paulum ab eius villa, Cic.: ab urbe milia passuum ducenta, Cic.: plus mille passibus a mari (v. einer Villa), Liv. fr.: quinque dierum iter ab Carthagine (v. einer Stadt), Liv.: bidui (v. Lager), Cic.: quatridui iter Laodiceā, Cic.: quatridui ab Autronio, Cic.: aequo spatio, Caes.: bidui spatio ab eo, Cic.: septem milium intervallo, Caes.: milibus passuum quattuor, Caes.: haud longe abesse potest, es muß nicht weit von hier sein, Plaut.: quoniam propius abes, weil du dort näher bist, Cic. – 2) übtr.: a) übh., von etw. entfernt sein, fern stehen, id enim vero hinc nunc abest, das liegt jetzt im weiten Felde, daran ist gegenwärtig nicht zu denken, Ter.: quod abest longissime, Cic.: u. so ab. longissime a vero, Cic.: longe a spe, Cic.: procul seditione, Liv.: paulum a capienda urbe, die Stadt beinahe einnehmen, Iustin.: cum ego ab ista laude non absim, mir dieser Ruhm nicht abgesprochen werden kann, Cic. – ille longe aberit, ut credat, wird weit entfernt sein zu glauben, Cic.: tantum aberat a bello, ut etc., Cic.: tantum afuit ab insolentia gloriae, ut etc., Nep.: tantum a paenitentia afuit, ut etc., Val. Max.: a quibus longe absunt, ut perseverent, Augustin. de civ. dei 9, 16, 1: sperare videor tantum afuturam esse orationem meam a minima suspicione offensionis tuae, te ut potius
    ————
    obiurgem, quam ut ego etc., Cic.; u. so die unpers. haud multum od. haud (non, nec) procul abest od. non longe abest od. paulum (paululum) abest, quin etc., es ist nicht weit entfernt od. nahe dabei, es fehlt nicht viel, daß usw., beinahe möchte usw. (s. Zumpt § 540), Cic., Caes. u.a.; so auch non multum abest ab eo, quin etc., Caes. b.G. 5, 2, 2: neque longius abesse, quin etc., es fehle gar nicht viel, daß er usw., er sei darauf u. daran, zu usw., Caes. b.G. 3, 18, 4: minimum abest, quin etc., Suet. Aug. 14: paulo afuit, quin, Ammian.: nihil afore credunt, quin etc., es könne nicht fehlen, Verg. Aen. 8, 147: quid abest, quin etc., Liv. 8, 4, 2. Val. Max. 5, 3. ext. 3: abesse non potest, quin etc., Gracch. b. Cic. or. 233 u. Gell. 11, 13, 3: spätlat., parum abest, quin etc., Donat. vit. Verg. c. 8: u. persönl., haud multum afuere, quin opera perrumperent, Liv. fr. 36 (bei Prisc. 6, 22): nec ita multum omnes afuisse, quin accusatorem potius dementiae accusarent, Apul. apol. 37: adeo vehementer talum inverti, ut minimum afuerim, quin articulum etiam a crure defregerim, Apul. flor. 16. – Dah. die Redensart tantum abest, ut... ut, weit entfernt, daß... ist usw., deren Entstehung durch folgende drei Stellen deutlich wird: id tantum abest officio, ut nihil magis officio possit esse contrarium, Cic. de off. 1, 43: tantum abest ab eo, ut malum mors sit, ut verear, ne etc., Cic. Tusc. 1, 76 (vgl. Liv. 25, 6, II): u. so zu-
    ————
    letzt: ego vero istos tantum abest ut ornem, ut effici non possit, quin eos oderim, d.i. weit entfernt, daß... vielmehr usw., Cic. Phil. 11, 36. – persönl. gebr., hoc detrimento milites nostri tantum afuerunt ut perturbarentur, ut incensi atque incitati magnas accessiones fecerint in operibus hostium expugnandis, Auct. b. Alex. 22, 1. – Spätlat., tantum aberat quominus aliquid nuntiaretur, ut etiam quae gesta non fuerant adicerentur, Heges. 3, 21, 1. – Zuw. tritt der zweite Satz, wie im Deutschen, auch selbständig auf, tantum afuit, ut inflammares nostros animos; somnum isto loco vix tenebamus, Cic. Brut. 278 (u. so Cic. de fin. 5, 57; ad Att. 13, 21, 5); od. es bildet das einfache tantum abest ut einen bloßen Nachsatz, wie Cic. ad Att. 6, 2, 1. – auch steht im zweiten Satz ut etiam, ut quoque, wie Cic. ep. 12, 15, 4. Suet. Tib. 50, 1; seltener ut contra, wie Liv. 6, 31, 4. – Spätlat. statt des ersten ut der Infinit., tantum abfuit laudare industrie gesta, ut etiam quaedam scriberet de etc., Amm. 15, 5, 36. – b) von etw. Unangenehmem entfernt-, also davon befreit-, frei sein, a culpa, Cic.: nihil a me abesse longius crudelitate, Caes. in Cic. ep.: a cupiditate pecuniae, Nep.: a reprehensione temeritatis absum, der Vorwurf bei Unbesonnenheit trifft mich nicht, Planc. in Cic. ep.: afuimus dolori, vergaßen den Schmerz, Ov. – c) v. ungehörigen, unangenehmen, lästigen Personen od. Dingen selbst, fern sein
    ————
    od. bleiben, si vis afuisset, Liv. fr. 49 (50) bei Sen. suas. 6, 22. – bes. in der Wunschformel absit = fern sei od. bleibe, m. ab u. Abl., carnifex vero et obductio capitis et nomen ipsum crucis absit non modo a corpore civium Romanorum, sed etiam a cogitatione, oculis, auribus, Cic.: absint et picti squalentia terga lacerti pinguibus a stabulis, Verg.: u. absol., vos quoque abesse iubeo, Tibull.: procul absit gloria vulgi, Tibull.: absit periculum, Sall. fr.: dolus malus abesto! Not. Tir.: u. bes. absit invidia verbo od. absit verbo invidia, fern sei Vermessenheit der Rede, Liv.: u. so bl. absit invidia, Curt. – Dah. im Spätlat. die Formel absit m. folg. ut od. Infinit. = es sei ferne, Gott wolle verhüten, daß usw., Apul. u. Sulpic. Sev.: u. procul absit, Stat., od. quod absit, Apul., das sei ferne, das wolle Gott verhüten! – d) mit Willen, aus innerem Trieb u. dgl. von etw. entfernt, also ihm abgeneigt sein, a consilio fugiendi, Cic.: a periculis, sich von den Gefahren entfernt halten, Cic. – e) mit Rücksicht auf die Beschaffenheit od. Eigenschaft einer Sache od. Pers. fern sein, fern stehen, von etw. abweichen, quod certe abest a tua virtute et fide, Brut. in Cic. ep.: istae κολακειαι non longe absunt a scelere, Cic. – bei Vergleichen höher stehen, im Vorteil sein, nullā re magis absumus a natura ferarum, Cic.: qui longissime a te afuit, Cic. – u. tiefer stehen, weit nachstehen, multum ab iis, Cic.; u. so Hor. de art.
    ————
    poët. 370. – f) von etw. noch fern sein, etw. nicht erreichen, a nitore Ciceronis, Quint.: a virtute alcis, Hor. – g) sich für etw. nicht eignen, sich nicht schicken, zu etw. nicht passen, ab forensi condicione, Cic.: a principis persona, Nep. – statt abfui, abforem, abfore u. abfuturus haben die besten Handschriften u. auch die Ausgaben afui, aforem, afore, afuturus, s. Halm zu Cic. Sull. 7. p. 60 ed. mai. Osann zu Cic. de rep. 2, 69. p. 243. Heindorf zu Hor. sat. 1, 4, 104. Vgl. Neue-Wagener Formenl.3 2, 836 f. – arch. Konj. Präs. absiet, Cato r.r. 19, 1. – Form abfuat = absit, zweifelh. bei Fronto ep. ad am. 1, 14. p. 184 N. (viell. mit Eckstein abludat zu lesen).
    Partic., absēns, tis, abwesend, a) v. Menschen (Ggstz. praesens, coram), α) räumlich: me absente, in meiner Abwesenheit, Cic.: te praesente absente, du magst da sein od. nicht, Ter.: absente nobis, Ter. eun. 649. – Dah. v. Verbannten, absens mecum in gratiam rediit, Cic. – v. Verstorbenen, absentes (poëtae) sunt pro praesentibus, Plaut. Cas. prol. 20; u. so Vitr. 7. pr. § 8. – u. von solchen, die, obgleich in Rom, bei öffentlichen Bewerbungen nicht als Mitbewerber erscheinen, Cic. de rep. 6, 11 (u. dazu Moser). Liv. 4, 42, 1 (u. dazu Drak.). – u. von solchen, die sich nicht vor Gericht stellen, de absente iudicare, Cic.; vgl. Halm zu Cic. Verr. 4, 40. – b) von Orten u. Dingen, entfernt, Rhodos, urbs, Hor.:
    ————
    rogus, Mart.: comae, nicht wirklich vorhandene, falsche, Mart. – versus absentes dicere, auswendig hersagen, Gell. 20, 10, 4. – c) geistig nicht bei der Sache, abwesend, mente ac sensu absentissimus, Augustin. confess. 4, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > absum

  • 18 fio

    fīo, factus sum, fierī (aus indogerm. *bhu-iō zu Wurzel *bhu in fui, vgl. griech. φιτύω, ich erzeuge), I) werden, entstehen = wachsen, erzeugt werden, Arabia, ubi absinthium fit, Plaut.: lepores in Gallia fiunt permagni, Varro. – II) als Passiv v. facio, A) eig.: gemacht, verfertigt werden, carinae fiebant levi materiā, Caes.: ut illo statu Chabrias statuam sibi fieri voluerit, Nep.: statuam sibi maiorem colosso fieri iussit, Solis habitu, Treb. Poll.: hic ubi fit doctā multa corona manu, Ov. – B) übtr.: 1) im allg.: a) gemacht werden = geschehen, bewirkt usw. werden, entstehen, α) v. Lebl.: fit clamor maximus, Cic.: fit fletus gemitusque, Cic.: fit alci furtum, wird an ihm begangen, Plaut.: id ei loco nomen factum, erhielt den Namen, Liv.: senatui suasit, ne pax cum Poenis fieret, Eutr. – factum! es ist geschehen = ja! Plaut. = bene factum! gut gemacht! brav! Plaut.: male factum! das war schlecht! Plaut.: dictum factum, s. 2. dico no. II, A: factum volo, ich bin damit zufrieden, Plaut. u. Ter.: alci factum (esse) velle, es gut mit jmd. meinen, Ter. u. Gell. – per alqm fit m. folg. quo minus u. Konj., Cic. ep. 1, 4, 2. Liv. 9, 5, 3: ne quid existimes ab illo factum esse m. folg. quo minus u. Konj., Cic. ad Att. 11, 12, 2; vgl. Cic. II. Verr. 1, 25. – β) v. Pers., werden, de scurra multo facilius divitem quam patrem familias fieri posse, Cic. Quinct. 55: nunc eo
    ————
    decĭdit (ist er so tief gesunken), ut exsul de senatore, rhetor de oratore fieret, Plin. ep. 4, 11, 1. – b) werden = geschehen, α) sich ereignen, eintreten, interea fiet aliquid, Ter.: nihil fit, Plaut.: levia proelia fiebant, es kam zu usw., Liv.: potest quaedam fieri mutatio, Cels.: id interdum fit, Cels.: Pompeio melius est factum, Cic.: bes. mit Abl., quid illo fiet? was wird aus dem werden? Cic.: quid fiet artibus? Cic.: quid fieri signis velit, was mit den B. werden solle, Liv.: dah. si quid eo factum esset, wenn ihm ein Unglück begegnen sollte, Cic.: mit folg. de u. Abl., quid de Tulliola mea fiet? Cic. – ut fit od. ita ut fit od. ut fieri solet, wie es zu geschehen pflegt, Cic.: so ut fit plerumque, Cic.: u. ut fere fit, Curt.: quod fere fit, Curt. – quod od. quoad eius fieri possit od. quoad fieri poterit (potuerit), soweit es sich tun läßt, Cic. (s. Brix Plaut. mil. 1153). – fit saepe, ut non respondeant ad tempus, Cic.: tertio die saepe fit, ne febris accedat, Cels. – fieri potest, ut recte quis sentiat, möglicherweise kann jemand usw., Cic.: potest fieri, ut fallar, ich kann möglicherweise mich irren, Cic.: fieri non potest (unmöglich), ut eum in provincia tua non cognoveris, Cic.: fieri non od. nullo modo potest, quin etc., Cic.: quo fit, ut etc., Lucr., Hor. u. Quint.: quo fiebat od. factum est, ut etc., Nep.: ita fit, ut etc., Cic.: sic fiet, ut etc., Cels.: opinione factum est, ut etc., Acc. fr.: factum imprudentiā Biturigum, ut etc., Caes. – β)
    ————
    folgen, erfolgen, hervorgehen, ita fit, ut sapientia sanitas sit animi, Cic.: ex quo fit, uti etc., Lact. – γ) wie unser werden = sein, mihi non fit verisimile, es wird (= es ist) mir nicht wahrsch., Tert.: nec potest fieri me quicquam superbius, Cic. – 2) insbes.: a) etw. werden = zu etw. gemacht-, ernannt werden, praetor fit, Nep.: consules facti sunt, Cic.: cum multi pares dignitate fiant (dazu ernannt werden), Cic. – b) geschätzt werden, mihi demonstravit, me a te plurimi fieri, Cic. – c) geopfert werden, unā hostiā fieri, Liv.: ter tibi fit libo, ter, dea casta, mero, Sulpicia sat.: quibus diis ut fieret, Liv.: cum pro populo fieret, Cic. – d) als t. t. der Arith., beim Rechnen herauskommen, pisces ter multiplicati quinquaginta fiunt centum quinquaginta, Augustin. serm. 252, 8. – Archaist. Passiv fitur, fiebantur, Cato fr. bei Prisc. 8, 12: fiebantur, Augustin. serm. 166, 11 Mai: fiar, Augustin. spec. 27 Mai: fiare, Auct. bei Serv. expl. in Donat. (IV) 553, 6: fieretur, Itala (Cant.) Ioh. 13, 2: fitum est, Liv. Andr. fr. bei Non. 475, 17: Imperat. fiere, Augustin. epist. 82, 29; de civ. dei 16, 37. p. 184, 13 D.2: Imperat. fi, Plaut. Curc. 87; Pers. 38. Hor. sat. 2, 5, 38 (vgl. Charis. 250, 29): fito, Cato orat. 70 fr. 2 (bei Non. 475, 14, wo der cod. fite: fite, Plaut. Curc. 89 u. 150. Dict. Cret. 2, 26: Infin. fiere, *Enn. ann. 15 u. 354. Laev. bei Gell. 19, 7, 10, arch. fierei, Plaut. Poen. 725. Corp. inscr. Lat. 1, 205, 1 u. 3:
    ————
    Partiz. fiēns, Itala (Gall.) Ioh. 7, 50 u. Itala (Laud.) act. apost. 24, 3. Ps. Soran. qu. medic. 108; vgl. Diom. 381, 7 (fiens, fientes): Partiz. Fut. fiendus (vgl. Charis. 251, 3); dah. in prece fienda, Commodian. instr. 2, 34, 15: Abl. Gerundii fiendo, Augustin. de genesi ad litt. 5, 7.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fio

  • 19 inigo

    ĭnĭgo, ēgi, actum, 3, v. a. [in-ago].
    I.
    To drive into or to a place, to drive:

    grege jumentorum inacto,

    Varr. R. R. 1, 52, 2:

    in stabula,

    id. ib. 2, 2, 15: equum in oves, Fronto ad M. Caes. 2, ep. 15 Mai.:

    feras ad nocendum,

    Sen. Ep. 103, 2:

    navem Romam,

    Fronto, B. Parth. p. 203 Mai.—
    II.
    To throw or thrust anywhere:

    anus repentino pulsu nutantem ac pendulum praeceps inegit,

    pushed him down, App. M. 4 ante med. p. 148, 12.

    Lewis & Short latin dictionary > inigo

  • 20 intendo

    in-tendo, di, tum and sum, 3, v. a. ( part. intenditus, Fronto, Fer. Als. 3, 11 Mai.), to stretch out or forth, extend.
    I.
    Lit.
    A.
    In hunc intende digitum, hic lenost, point in scorn, Plaut. Ps. 4, 7, 45:

    dextram ad statuam,

    Cic. Att. 16, 15:

    alicui manus,

    Sen. Clem. 1, 25:

    bracchia,

    Ov. M. 10, 58:

    manus,

    id. ib. 8, 107:

    jubet intendi bracchia velis,

    Verg. A. 5, 829:

    intenta bracchia remis, id. ib, 5, 136: ventis vela,

    id. ib. 3, 683:

    nervos aut remittere,

    Plin. 26, 10, 62, § 96:

    cutem,

    id. 8, 35, 53, § 125:

    jamque manus Colchis crinemque intenderat astris,

    Val. Fl. 8, 68.—
    B.
    To bend a bow, etc.:

    ballistam in aliquem,

    Plaut. Bacch. 4, 4, 58:

    arcum,

    Verg. A. 8, 704:

    intentus est arcus in me unum,

    Cic. Sest. 7, 15.—
    C.
    To aim or direct at a thing:

    tela in patriam,

    Cic. Prov. Cons. 9:

    tela intenta jugulis civitatis,

    id. Pis. 2:

    sagittam,

    Verg. A. 9, 590:

    telum in jugulum,

    Plin. Ep. 3, 9.—
    D.
    To stretch or spread out; to stretch, lay or put upon a thing:

    tabernacula carbaseis intenta velis,

    pitched, Cic. Verr. 2, 5, 12, § 30; 2, 5, 31, § 80:

    sella intenta loris,

    Quint. 6, 3, 25:

    stuppea vincula collo Intendunt,

    Verg. A. 2, 237:

    duro intendere bracchia tergo,

    i. e. to bind with the cestus, id. ib. 5, 403:

    locum sertis,

    encircled, surrounded, id. ib. 4, 506:

    vela secundi Intendunt Zephyri,

    swell, fill, id. ib. 5, 33:

    intendentibus tenebris,

    spreading, Liv. 1, 57, 8.—
    II.
    Trop.
    A.
    To strain or stretch towards, to extend:

    aciem acrem in omnes partes intendit,

    turns keen looks on every side, Cic. Tusc. 4, 18, 38:

    aciem longius,

    id. Ac. 2, 25, 80:

    quo intendisset oculos,

    whithersoever he turns his eyes, Tac. A. 4, 70:

    aures ad verba,

    Ov. P. 4, 4, 36: cum putaret licere senatui, et mitigare leges et intendere, to stretch, i. e. increase the rigor of, Plin. Ep. 4, 9, 17:

    numeros intendere nervis,

    Verg. A. 9, 776 (per nervos intentos, Forbig.); cf.:

    strepitum fidis intendisse Latinae,

    Pers. 6, 4.—
    B.
    Esp.
    1.
    To direct towards any thing, to turn or bend in any direction:

    digna est res ubi tu nervos intendas tuos,

    Ter. Eun. 2, 3, 20:

    intendenda in senem est fallacia,

    id. Heaut. 3, 2, 2:

    ut eo quo intendit, cum exercitu mature perveniat,

    Cic. Mur. 9: iter, to direct one ' s course:

    ad explorandum quonam hostes iter intendissent,

    Liv. 31, 33, 6:

    a porta ad praetorem iter intendit,

    id. 36, 21:

    coeptum iter in Italiam,

    id. 21, 29, 6; 27, 46, 9.— Absol.:

    quo nunc primum intendam,

    whither shall I turn? Ter. And. 2, 2, 6.—
    2.
    Intendere animum, to direct one ' s thoughts or attention to any thing: quaero enim non quibus intendam rebus animum, sed, etc., Cic. Fragm. ap. Non. 329, 6:

    parum defigunt animos et intendunt in ea, quae, etc.,

    id. Ac. 2, 15, 46:

    quo animum intendat, facile perspicio,

    id. Verr. 1, 3;

    Liv. praef. 9: intentus animus tuus est ad fortissimum virum liberandum,

    Cic. Phil. 11, 9:

    oculi mentesque ad pugnam intentae,

    Caes. B. G. 3, 26:

    in ea re omnium nostrorum intentis animis,

    id. ib. 3, 22:

    intendere animum in regnum Adherbalis,

    Sall. J. 20, 1:

    ad bellum animum intendit,

    id. ib. 43, 2:

    animum studiis et rebus honestis,

    Hor. Ep. 1, 2, 36:

    considerationem in aliquam rem,

    Cic. Inv. 2, 33:

    omnes cogitationes ad aliquid,

    Liv. 40, 5:

    omnium eo curae sunt intentae,

    Liv. 9, 31; id. 25, 9:

    ad scribendum animum, oculos, manum,

    Plin. Ep. 7, 27, 7: ubi ingenium intenderis, valet, Sall. J. 51, 3:

    eruditionem tuam,

    Plin. Ep. 7, 27, 14. —
    3.
    Hence, intendere alone, to urge on, incite:

    intenderant eum ad cavendi omnia curam tot auditae proditiones,

    Liv. 24, 37:

    aliquem ad custodiae curam,

    id. 21, 49:

    vis omnis intendenda rebus,

    Quint. 10, 7, 21.—
    4.
    To enlarge, spread, extend, magnify:

    intendetur socordia, si nullus ex se metus aut spes,

    Tac. A. 2, 38:

    amici accendendis offensionibus callidi, intendere vera. adgerere falsa,

    exaggerated, id. ib. 2, 57;

    4, 11: gloriam,

    id. ib. 4, 26;

    12, 35: tormentum,

    Cels. 4, 15 init.
    C.
    Absol., to turn one ' s attention to, exert one ' s self for, to purpose, endeavor, intend:

    pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27 Brix:

    quod est tibi ante explicandum, quam illuc proficiscare, quo te dicis intendere,

    Cic. de Or. 2, 42:

    quod ubi secus procedit, neque quod intenderat, efficere potest,

    Sall. J. 25, 10:

    quocumque intenderat,

    id. ib. 74, 2; cf. id. ib. 64, 1;

    102, 1: genera lectionum, quae praecipue convenire intendentibus, ut oratores fiant,

    Quint. 10, 1, 45:

    ad nuptias,

    Just. 13, 6.—
    (β).
    With inf.:

    quo ire intenderant,

    Sall. J. 107, 7:

    altum petere intendit,

    Liv. 36, 44.—
    D.
    Intendere se, to exert one ' s self, prepare for any thing:

    se ad firmitatem,

    Cic. Tusc. 2, 23:

    se in rem,

    Quint. 4, 1, 39: qui se intenderunt adversarios in ejus tribunatum, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 4, 2.—
    E.
    Intendere animo, to purpose in one ' s mind, to intend:

    si C. Antonius, quod animo intenderat, perficere potuisset,

    Cic. Phil. 10, 4, 9.—
    F.
    To maintain, assert:

    eam sese intendit esse,

    Ter. Eun. 3, 3, 19.—Esp., as leg. t. t., to aver, maintain, assert as a plaintiff in court:

    quo modo nunc intendit,

    Cic. Quint. 29, 88: si quod intendit adversarius tuus, probationibus implere non possit, Vet. cujusd. Jurec. Consult. 6, 16 Huschke; Dig. 10, 4, 9, § 6. —
    G.
    To threaten with any thing, to seek to bring upon, to afflict with:

    alicui actionem perduellionis,

    Cic. Mil. 14:

    alicui litem,

    id. de Or. 1, 10:

    periculum in omnes,

    id. Rosc. Am. 3:

    crimen in aliquem,

    Liv. 9, 26:

    injuriarum formulam,

    Suet. Vit. 7:

    probra et minas alicui,

    Tac. A. 3, 36:

    metum intendere,

    id. ib. 1, 28.—
    H.
    Intendere in se, to contemplate one ' s self: quid sit Deus: totus in se intendat, an ad nos aliquando respiciat, Sen. Q. N. praef. 1.—
    I.
    Intendere alicui, to be intended for a person, Stat. S. 3 praef.—
    K. L.
    In gram., to make long, to use (a syllable) as long:

    primam syllabam intendit, tertiam corripuit,

    Gell. 13, 22. 18. — Hence, P. a. in two forms.
    1.
    inten-tus, a, um.
    A.
    On the stretch, strained, bent:

    arcus,

    Cic. Sen. 10, 37; Plin. 8, 8, 8, § 26.—
    B. (α).
    With dat.:

    quem pueri intenti ludo exercent,

    Verg. A. 7, 380:

    intentus recipiendo exercitui esse,

    Liv. 10, 42, 1.—
    (β).
    With abl.:

    aliquo negotio intentus,

    Sall. C. 2; id. ib. 4; 54.—
    C.
    Absol., eager, intent:

    at Romani domi militiaeque intenti festinare,

    Sall. C. 6, 5:

    senatus nihil sane intentus,

    id. ib. 16, 5:

    intenti exspectant signum,

    Verg. A. 5, 137:

    intenti ora tenebant,

    id. ib. 2, 1:

    totam causam quam maxime intentis, quod aiunt, oculis contemplari,

    Cic. Fl. 11:

    intentaque tuis precibus se praebuit aure,

    Tib. 4, 1, 132. — Comp.:

    intentiore custodia aliquem asservare,

    Liv. 39, 19.— Sup.:

    cum intentissima conquisitione ad triginta milia peditum confecisset,

    Liv. 29, 35:

    intentissima cura aliquid consequi,

    Quint. 10, 1, 111:

    haec omnia intentissima cura acta,

    Liv. 25, 22, 4. —
    D.
    Strict:

    intentum et magnis delictis inexorabilem scias,

    Tac. A. 12, 42:

    intentius delectum habere,

    Liv. 8, 17:

    intentiorem fore disciplinam,

    Tac. A. 12, 42.—
    E.
    Raised:

    intento alimentorum pretio,

    Tac. H. 1, 89. —
    F.
    Of speech and style, vigorous, nervous:

    sermo,

    Cic. de Or. 1, 60, 255:

    pars orationis,

    id. ib. 2, 52, 211. — Adv.: in-tentē, with earnestness, attentively, intently:

    pronuntiare,

    Plin. Ep. 5, 19:

    audire,

    Quint. 2, 2, 13.— Comp. (cf. intense):

    cum delectus intentius haberetur,

    Liv. 8, 17:

    et quo intentius custodiae serventur,

    id. 25, 30, 5:

    apparare proelium,

    id. 8, 1:

    se excusare,

    Tac. A. 3, 35:

    premere obsessos,

    id. ib. 15, 13:

    adesse alicui rei,

    id. ib. 11, 11.— Sup.:

    exspectans intentissime,

    Lampr. Elag. 14. —
    2.
    intensus, a, um.
    A.
    Stretched, [p. 976] tightened, tight: per intensos funes ire, Sen. de Ira, 2, 13.—
    B.
    Violent:

    intensior impetus,

    Sen. Ira, 2, 35:

    virtus in mediocribus modice intensior,

    Nazar. Pan. ad Const. 23, 2.—
    C.
    Attentive; sup., Aug. Ep. 56 al.— Adv.: intensē, violently; comp.: intensius, Fronto de Fer. Als. 3 Mai.; Schol. Juv. 11, 15; sup.:

    intensissime,

    Aug. Mor. Eccl. 19.

    Lewis & Short latin dictionary > intendo

См. также в других словарях:

  • mai — mai …   Dictionnaire des rimes

  • Mai-68 — est un terme désignant de manière globale l ensemble des mouvements de révolte survenus en France en mai juin 1968. Ces événements constituent une période et une césure marquantes de l histoire contemporaine française, caractérisées par une vaste …   Wikipédia en Français

  • mai — [ mɛ ] n. m. • 1080; lat. maius, majus (mensis) « (mois) de la déesse Maia » ♦ Cinquième mois de l année (correspondait à floréal, prairial). Mai a 31 jours. Le joli mois de mai (cf. Le mois de Marie). Muguet du premier mai. Le 1er Mai, fête du… …   Encyclopédie Universelle

  • Mai — may refer to: Contents 1 Given name 2 Surname 3 Fictional characters 4 Other uses 5 Acronym …   Wikipedia

  • mai — avv. FO 1a. in proposizioni negative, in nessun tempo, nessuna volta, in nessun caso: non l ho mai conosciuto, nessuno c è mai stato, non arrivi mai in tempo; non si sa mai, non si può mai dire, non si può mai sapere, per indicare la possibilità… …   Dizionario italiano

  • Mai K — Mai Kuraki (jap. 倉木 麻衣 Kuraki Mai; eigentlich Aono Mai (青野真衣 Aono Mai) * 28. Oktober 1982 in Tokio, Japan) ist eine JPop Sängerin. Ihr Stil wurde früh vom Gesang Whitney Houstons und der Choreographie von Michael Jackson beeinflusst.… …   Deutsch Wikipedia

  • Mai FM — Broadcast area New Zealand Frequency FM: Various Live Stream First air date …   Wikipedia

  • Mai TV — logo Launched 2006 Owned by Richard Broadbridge Country Fiji Language English …   Wikipedia

  • măi — interj. (fam.) 1. Cuvânt de adresare către una sau mai multe persoane de sex masculin, mai rar feminin, care marchează între vorbitori un raport de la egal la egal sau de la superior la inferior; bă. 2. Cuvânt folosit pentru a exprima admiraţie;… …   Dicționar Român

  • Mai — der; s, e; meist Sg; 1 der fünfte Monat des Jahres <im Mai; Anfang, Mitte, Ende Mai; am 1., 2., 3. Mai>: Am siebten Mai hat Gabi Geburtstag 2 der Erste Mai ein Feiertag, an dem sich die Arbeiter in vielen Ländern versammeln, um gemeinsam zu …   Langenscheidt Großwörterbuch Deutsch als Fremdsprache

  • mai — [lat. magis più ]. ■ avv. 1. [in nessun tempo, in nessun caso, in espressioni negative, enfatiche o ellittiche: non lo farò m. più ; m. che dica la verità ] ▶◀ (lett.) giammai. ◀▶ sempre. 2. [assol., spec. come rafforzativo in risposte negative:… …   Enciclopedia Italiana

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»