Перевод: с русского на башкирский

с башкирского на русский

қара+халықтан+шыққан

  • 1 а

    I
    1. союз противит.
    употребляется для соединения противопоставляемых предложений или членов предложения
    ә, киреһенсә; ләкин, әммә-ләкин, -ға/-гә ҡарамаҫтан (ҡарамай, ҡарамайынса)

    я вернулся домой, а он остался — мин өйгә ҡайттым, ә ул ҡалды

    я зайду к вам не сегодня, а завтра — мин һеҙгә бөгөн түгел, ә иртәгә инеп сығырмын

    до начала сеанса осталось пять минут, а людей в зал не пускают — сеанс башланырға биш минут ҡалған, ләкин халыҡты залға индермәйҙәр

    он учится в вузе, а вот ты не сумел — ул юғары уҡыу йортонда уҡый, ә бына һин булдыра алманың

    он человек простой, а ведь имеет вес в обществе — ул ябай кеше, ә шулай ҙа йәмғиәттә абруйы бар

    2. союз присоед.-усил.
    в соединении с вопросительными местоимениями или местоимёнными наречиями `конечно`, `безусловно так`
    әлбиттә, фәҡәт шулай

    и пришёл?! – А то как же! — килгәнме?! – Элбиттә!

    а (не) то — юғиһә, бүтәнсә булһа

    иди своей дорогой, а не то получишь от меня — юлыңда бул, юғиһә кәрәгеңде алырһың

    3. союз противит. уступ
    указывает на уступительный характер противопоставления предложений или их членов
    (ә) шулай булһа ла, (ә) шулай ҙа, тик, барыбер, да/дә

    можете остаться при своём мнении, а всё-таки я прав — үҙ фекерегеҙҙә ҡалығыҙ, ә мин барыбер хаҡлымын

    4. союз
    сопоставит
    соединяя предложения, служит сопоставлению их главных или второстепенных членов, а так же служит сопоставлению одновременных событий и действий
    ә, шул ваҡытта, шул саҡта, -ға/-ғә килгәндә; шул (ике) арала

    отец ушёл, а сын продолжал стоять — атаһы китеп барҙы, ә улы тора бирҙе

    отец развёл костёр, а дети пошли за ягодами — аталары ут яғып ебәрҙе, ә балалар еләккә китте

    5. союз присоед.
    употребляется для присоединения предложений или членов предложений
    ә

    вдоль плетня в один ряд посажена смородина, а далее растёт какое-то дерево — ситән буйлап бер рәт ҡарағат ултыртылған, ә унан ары ниндәйҙер ағас үҫеп ултыра

    сначала мы посетили выставку, а затем музей — башта күргәҙмәлә, ә һуңынан музейҙа булдыҡ

    6. союз присоед.
    в сочетании со словами `значит`, `потому`, `следовательно`, `стало быть` и т.п. присоединяет предложения или члены предложения, в которых содержится вывод, заключение из сказанного ранее
    шуға күрә, тимәк, шунлыҡтан

    его пока никто толком не знает, а потому о нём ничего не говорят — уны әлегә бер кем йүнләп белмәй, шуға күрә уның тураһында бер нәмә әйтмәйҙәр ҙә

    7. союз присоед.
    в сочетании с местоимением `всё` присоединяет предложения или члены предложения, указывающие на причину высказанного ранее
    ә барыһы (бөтәһе, һәммәһе)

    откололся я от своих друзей, а всё из-за тебя — дуҫтарымдан айырылдым мин, ә барыһы һинең арҡала

    8. союз присоед.
    в сочетании со словами `кстати`, `впрочем` и т.п. употребляется для передачи внезапности изменения мысли
    әйткәндәй, ә шулай ҙа

    он ещё не приехал. А кстати, ты не забыл прихватить с собой документы? — ул әле ҡайтып етмәне. Эйткәндәй, һин үҙең менән документтарыңды алырға онотманыңмы?

    9. союз присоед.-усил.
    употребляется в начале вопросительных и восклицательных предложений для усиления выразительности (часто в сочетании с местоимениями и наречиями `как`, `какой`, `сколько`)
    ә

    а сколько я терпел – уму непостижимо! — ә мин күпме түҙҙем – аҡылға һыймаҫлыҡ!

    10. союз присоед.-усил.
    в начале ответов на вопросы придаёт большую выразительность ответу, выделяя то или иное слово
    ә, (йә) булмаһа, юғиһә, юҡһа

    как ты сказал? – а никак! — нимә тинең? – ә бер нисек тә!

    а не то сходил бы в магазин — булмаһа, магазинға барыр инең

    спеши, а то опоздаешь — ашығыңҡыра, юҡһа һуңларһың

    сходите туда сами, а то пошлите кого-нибудь — унда һеҙ үҙегеҙ барығыҙ, йә булмаһа берәйһен ебәрегеҙ

    II
    1. частица вопросит.
    как отклик на обращение или при переспрашивании нерасслышанного
    ә

    а? Ничего ведь не слышу, говори отчётливей — ә? Бер нәмә лә ишетмәйем бит, асығыраҡ һөйлә

    2. частица вопросит.
    после предложений, требующих ответа, подтверждения и т.п., выражает побуждение к ответу или к действию
    ә, эйеме

    что ты натворил, а? — нимә эшләнең һин, ә?

    3. частица вопросит.
    в вопросах и восклицаниях выражает сильное удивление, восхищение или возмущение
    ә

    вот парень, а! — егете лә егете бит, ә!

    кого осрамили ведь, а?! — кемде хур иттеләр бит, ә?!

    4. частица побудит.
    употребляется при повторном обращении к кому-л. для привлечения внимания
    ә

    смотри-ка, что он делает, а? — ҡара әле, нимә эшләй ул, ә?

    1. межд.
    выражает припоминание, догадку, удивление
    ә, ә-ә

    а-а, это ты? — ә-ә, был һинме ни?

    а, вот как! — ә, бына нисек!

    2. межд.
    выражает узнавание (при встрече с кем-л.)
    ә, ә-ә, әһә

    а, вот куда вы спрятались! — әһә, бына ҡайҙа йәшенгәнһегеҙ икән!

    3. межд.
    выражает удовольствие, радость (при виде кого-чего-л.)
    ә, уй

    а, мамочка! Как я рад тебя видеть! — уй, әсәкәйем! Һине күреүемә шундай шатмын!

    4. межд.
    выражает досаду, негодование, угрозу, злорадство
    ә, әһә

    а, вы ещё сопротивляетесь! — әһә, һеҙ ҡаршылашаһығыҙмы әле!

    5. межд.
    выражает решимость
    эй

    а! Была не была — эй! Булды ни ҙә, булманы ни

    6. межд.
    выражает ужас, отчаяние, боль и т.п.
    уй

    а-а-а, не трогайте меня, ради бога! — уй, алла хаҡы өсөн, миңә теймәгеҙ!

    Русско-башкирский словарь > а

  • 2 валить

    I
    1. несов.
    кого-что
    йығыу, ҡолатыу, ауҙарыу, тәгәрәтеү, тәкмәстереү

    валить с ног кого-л. — кемделер аяҡтан йығыу

    2. несов. что
    ҡырҡыу, йығыу, ҡолатыу, ауҙарыу
    3. несов.
    кого-что; перен., прост.
    үлтереү, юҡ итеү, һәләк итеү, ҡырыу, ҡырып бөтөрөү
    4. несов. что; разг.
    тырым-тырағай ташлау, быраҡтырыу
    5. несов. что, на кого-что; перен.
    һылтау, ауҙарыу, япһарыу

    валить вину на кого-л. — кемгәлер ғәйепте япһарыу

    II
    1. несов.; разг.
    ағылыу, ағылып килеү, ағылып барыу
    2. несов.; разг.
    о дыме, паре, снеге и т.д.
    борҡорап сығыу, ҡойоп (баҫып) яуыу
    3. несов.; разг.
    повел. прост. вали(те)
    побуждение к действию
    әйҙә, йүгер, әйт, һөйлә, эшлә

    что молчишь, вали скорей — нишләп өңдәшмәйһең, әйт (һөйлә) тиҙерәк

    Русско-башкирский словарь > валить

См. также в других словарях:

  • қара — азық. Астық д.м. Соғыс зардабын елдің дендеп түсіне бастағаны да биыл жаз: қант шай, қ а р а а з ы қ т ы ң көзі кеміді (Ә.Сарай, Атырау, 310). Қара ала қаз. Қаздың қара ала түсті бір түрі. Көл бетін жапқан қ а р а а л а қ а з бен қасқалдақ,… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • тәйекші — (Қарақ.) хан заманында қарапайым халықтан ханға төленетін салықты жинаушы. Хан заманында егін егіп, содан жиналған астықтың белгілі бір бөлігін ханға төлеп отырған. Ал, байлардан салық жинаушы адамды “кенжей” деп атаған …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • жабасалма — зат. көне. Патша үкіметі кезінде халықтан жиналатын салықтардың бір түрі. Халықтан жиналатын рамат, ж а б а с а л м а, қара шығын сияқты түрлі алым салықтан тұрмысын түзеген кезде Қанапия ауылнайлықтан түсті (С. Сауытбеков, Өртенген өлең, 29) …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • Ересь — ( гр. һаігеsіs кейін кету, ерекше діни ілім) ресми шіркеу догмаларынан ауытқитын христиандық діни ағым. Діни секталарға қарағанда, ересь өзінің құрылымы, басшы органдары және б.с.с. болатын ерекше діни ұйымды құрмайды. Алғашқы христиандық… …   Философиялық терминдердің сөздігі

  • қарасүйек — зат. Байырғы қазақ қоғамында ақсүйек тобына жатпайтын жай халық өкілі, қара халық. «Ақсүйектер» қырғыз қайсақтардың дворяндық бөлігін құрса, қ а р а с ү й е к т е р қарапайым халықтан тұрады» деп жазылған (Қаз. әдеб., 26.02.1988, 14). Қ а р а с ү …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • қалан — зат. көне. Жалпыға ортақ салық түрі. Қ а л а н деген (құшыр деп аталатын жан басына салынатын алымсалықтан өзгеше) жеріне қарай салынатын алым салық болды (ҚазССР тарихы, 2, 238). Темір Құтлықта бұрынғы хандардай бүкіл бұқара халыққа аямай шөлен …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • ақ — зат. в ет. Бұзаулы сиырда, қозылы қойда болатын жұқпалы, әрі зілді дерт. Мұндай жағдайда малдың сүті тартылып қалады. Егер бір қой а қ болып ауырса, ол қоралы қойға түгел жұғады (Ж. Бабалықұлы, Мал ауруы., 8). Ақ айыл болды. Көп мініліп, арқасы… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • борақ — (ҚХР) борсықтың еркегі. Б о р а қт ы ұр тұмсықтан, тез өледі шымшықтан (Халық мәтелі). Борсықты қара тұмсықтан ұрмасаң оңай өлмейтіндігі белгілі. Борақтай тонды екен деген сөз тіркесі бар. Бұған қарағанда борақтан таяқ өтпейтіндей, суық та өтпесе …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ақтық — 1 (Түрікм.: Ашх., Таш.; Қарақ.) немере. А қ т ы қ т а н туған балам да ер жетіп қалды (Түрікм., Таш.). Нөкістегі оқып жүрген а қ т ы ғ ы м д ы сағындым (Қарақ.). [Түрікменше агтик (Рус. туркм. сл., 1956, 73); қарақ. ақлық (Рус. карак. сл., 1967); …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • көк — … 2. ауыс. Шар болаттан жасалған, асыл; сапалы д.м. Мыс.: көк найза, көк сүңгі, көк кіреуке, көк семсер, көк сауыт т.б. Сүбедей баһадүр мен Жебе ноян жас батырларға арналған орданың рәсімді сыйлығы – болат дулыға, к ө к кіреуке сауыт, наркескен… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • найза — (көне.) жебелері болаттан, алмас темірден жасалатын, көбіне екі қырлы болып келетін жалпақтау, жапырақ тәріздес қол қаруы. Жебесінің қырлануына қарай найзаның сегіз қырлы, төрт қырлы деген түрлері болған. Жебелердің болаттан не темірден жасалуына …   Казахский толковый терминологический словарь по военному делу

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
… Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»