-
21 Финансовый кредит
Кредит в основном выдают банки. Кредиты могут предоставляться и хозяйствующими субъектами, имеющими свободные денежные средства. К ним относятся:
Несиені негізінен банкілер береді. Несиені бос ақшалай қаражаты бар шаруашылық жүргізуші субъектілер де беруі мүмкін. Оларға мыналар жатады:
- инвестиционные фонды;
- инвестициялық қорлар;
- траст-компании;
- траст-компаниялар;
- финансовые компании.
- қаржы компаниялары.
Для получения кредита заемщик предоставляет кредитору следующие документы:
Несие алу үшін қарызгер несиегерге мынадай құжаттар береді:
- заявку;
- өтінім;
- заверенные нотариусом копии учредительных документов (учредительный договор, устав, свидетельство о регистрации);
- құрылтай құжаттарының нотариус растаған көшірмелері (құрылтай шарты, жарғы, тіркелу туралы куәлік);
- заверенную нотариусом карточку (оригинал) с образцами подписей, печати;
- нотариус растаған карточка (түпнұсқа) мен қойылған қолдардың, мөрдің үлгілері;
- баланс на последнюю отчетную дату, заверенный нотариусом;
- нотариус растаған соңғы есеп берілген күнгі теңгерім;
- акт аудиторской проверки;
- аудиторлық тексеру актісі;
- справка из налоговой инспекции.
- салық инспекциясынан анықтама.
Плата за кредит взимается по ставкам, сложившимся на денежном рынке по краткосрочным кредитам и на рынке капитала по долгосрочным кредитам.
Несие үшін төленетін ақы қысқа мерзімді несие бойынша ақша нарығында және ұзақ мерзімді несие бойынша капитал нарығында қалыптасқан мөлшерлемелер бойынша алынады.
Процентные ставки обычно определяются банком как договорные по соглашению с заемщиком и устанавливаются на период, обусловленный кредитным договором. Банк может применять следующие методы взимания процентов. Процент удерживается:
Пайыздық мөлшерлеме әдетте қарызгермен келісе отырып шарттық мөлшерлеме ретінде айқындалады және несие шартында белгіленген кезеңге белгіленеді. Банк пайыздарды алудың мынадай әдістерін қолдана алады. Пайыз:
- в момент предоставления кредита;
- пайыз несие берілген сәтте;
- в момент погашения кредита;
- несие өтелген сәтте;
- равномерными взносами на протяжении всего срока кредита.
- бүкіл несие мерзімінің бойына біркелкі жарна түрінде ұсталады.
Формы предоставления кредита заемщику различны. Наиболее часто встречающиеся виды кредитования следующие:
Қарызгерге несие беру нысандары алуан түрлі болуы мүмкін. Несие берудің неғұрлым жиі кездесетін түрлері мыналар:
- срочный кредит;
- мерзімді несие;
- контокоррентный кредит;
- контокорренттік несие;
- онкольный кредит;
- онколдық несие;
- ломбардный кредит;
- ломбардтық несие;
- синдицированный кредит;
- синдикатталған несие;
- ипотечный кредит.
- ипотекалық несие.
Срочный кредит – это обычная форма кредита. Банк перечисляет на расчетный счет заемщика сумму кредита. По истечении срока кредит погашается, т.е. заемщик перечисляет со своего расчетного счета банку соответствующую сумму денег.
Мерзімді несие – несиенің жай нысаны. Банк қарызгердің есеп айырысу шотына несие сомасын аударады. Мерзімі өткеннен кейін несие өтеледі, яғни қарызгер өзінің есеп айырысу шотынан банкіге тиісті ақша сомасын аударады.
Контокоррент – единый счет, на котором учитывается все операции банка с клиентом. На контокорренте отражаются, с одной стороны, кредит банка и все платежи со счета по поручению клиента, а с другой – средства, поступающие в банк от клиентов в виде выручки, вкладов, возврата кредита и др. Контокоррент представляет собой сочетание ссудного счета с текущим и может иметь дебетовое или кредитовое сальдо.
Контокоррент – банкінің өз клиентімен жасалатын барлық операциясы есепке алынатын бірыңғай шот. Контокоррентте, бір жағынан, банк несиесі және клиенттің тапсыруымен шоттан төленетін барлық төлемдер көрсетіледі, екінші жағынан, клиенттен ақшалай түсім, салым, несиені қайтару, т.б. түрінде түскен қаражат көрсетіледі. Контокоррент – несие шотының ағымдағы шотпен ұштасуы және оның дебеттік немесе кредиттік сальдосы болуы мүмкін.
Онкольный кредит – краткосрочный кредит, который погашается по первому требованию и, как правило, выдается под обеспечение ценными бумагами и товарами.
Онколдық несие – қысқа мерзімді несие, ол алғашқы талап ету бойынша өтеледі, әдетте, бағалы қағаздар және тауарлар кепілдігімен беріледі.
Это кредит под залог недвижимости. Ипотечный кредит берется для покрытия крупных капитальных затрат. Особенно эффективно используется он при кредитовании нового строительства. При этом объект строительства является предметом залога. Этот вид кредита берется и для покупки недвижимости.
Ол жылжымайтын мүлік кепілімен берілетін несие. Ипотекалық несие ірі күрделі шығындарды жабу үшін алынады. Әсіресе ол жаңа құрылысты несиелендіру кезінде тиімді пайдаланылады. Бұл орайда құрылыс объектісі кепіл заты болып табылады. Несиенің бұл түрі жылжымайтын мүлікті сатып алу үшін де алынады.
Ломбардный кредит — это вид финансового кредита, который предоставляется уполномоченным органом коммерческим банкам под залог государственных ценных бумаг.
Ломбардтық несие — уәкілетті органның коммерциялық банкілерге мемлекеттік бағалы қағаздар кепілімен беретін несие түрі.
Синдицированный кредит — это кредит, предоставляемый двумя и более кредиторами, т.е. банковским синдикатом, одному заемщику. Для предоставления такого кредита банки временно объединяют свои временно свободные денежные средства.
Синдикатталған несие — екі және одан көп несиегерлер, яғни банк синдикаты бір қарызгерге беретін несие. Мұндай несиені беру үшін банкілер өздерінің уақытша бос қаражатын уақытша біріктіреді.
-
22 дисконт
дисконт, шегеріс (бағалы қағаздың қор биржасында осы сәтте сатылатын бағасы мен оның атаулы құны арасындағы айырма, 2. валютаның мәміле жасасу кезіндегі форвардтық бағамы мен валютаны дереу жеткізілген кездегі бағамы арасындағы айырма, 3. бір тауардың тұрлі мерзімде жеткізілуі сәтіндегі бағалараның арасындағы айырма, 4. тауар сапасының стандарт шартарына немесе шарт талаптарына сай келмеуі салдарынан оның бағасының төмендетілуі, шегерілуі, 5. банкінің вексельдерді төлем мерзіміне дейінгі өтпеген уақыт үшін пайызын шегере отырып есепке алуы, 6. банк вексельдерді есептеу кезінде алатын есептік пайыз, 7. нарық жағдайын ескере отырып бағадан шегеру, 8. валютаның ресми бағамынан аз жағына қарай ауытқу, 9. қаржы құралын оның өтеу сәтіне дейін атаулы құнынан төмен бағамен сатып алу) -
23 выкуп
өтеуін төлеу, өтеуін төлеп алу (жұмыс орны бойынша зейнетақымен қамсыздандыру бағдарламасына қатысушының өзі жинақтаған барлық зейнетақы қаражатын сақтандыру компаниясына аудара отырып, жұмысты қалдыру, 2. қор биржасының листингіне енгізілген компанияның өзінің меншікті акцияларын не ашық нарықта сатып алуы, не акцияларды сатып алу туралы өз ұсыныстарын жариялау жолымен сатып алуы) -
24 Создание банков
В Казахстане банки создаются в форме акционерных обществ. Для этого необходимо разрешение уполномоченного органа на открытие банка.
Қазақстанда банкілер акционерлік қоғам нысанында құрылады. Бұл үшін уәкілетті органның банк ашуға берген рұқсаты керек.
Банк создается в порядке, определяемом гражданским законодательством Республики Казахстан для юридических лиц, с учетом особенностей, установленных банковским законодательством.
Банк Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен айқындалатын тәртіппен, банк заңнамасында белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып құрылады.
Какие условия требуются для создания банка? Это, наверное, очень сложный процесс?
Банк құру үшін қандай шарттар талап етіледі? Бұл, сірә, өте күрделі үдеріс шығар?
Да, создание банка представляет собой сложный процесс, в течение которого:
Иә, банк құру күрделі үдеріс болып табылады, оны құру барысында:
- формируются взаимоотношения будущих учредителей банка;
- банкінің болашақ құрылтайшыларының өзара қарым-қатынасы қалыптасады;
- представляются необходимые документы:
- мынадай қажетті құжаттар табыс етіледі:
заявление с ходатайством о государственной регистрации и выдаче лицензии на осуществление банковских операций;
мемлекеттік тіркеуге алу және банк операцияларын жүзеге асыруға лицензия беру туралы қузаухатпен қоса өтініш;
- устав банка;
- банкінің жарғысы;
- учредительный договор;
- құрылтайшылық шарт;
- протокол общего собрания учредителей;
- құрылтайшылардың жалпы жиналысының хаттамасы;
- свидетельство об уплате государственной пошлины за регистрацию кредитной организации;
- несие ұйымын тіркеу үшін мемлекеттік баждың төленгені туралы куәлік;
- список учредителей;
- құрылтайшылардың тізімі;
- заключение аудиторской организации;
- аудиторлық ұйымның қорытындысы;
- экономическое обоснование;
- экономикалық негіздеме;
- сведения о составе руководителей банка;
- банк басшыларының құрамы туралы мәліметтер;
- подтверждение банком об оплате уставного капитала Нацбанком.
- Ұлттық банкінің жарғылық капиталдың төленгені туралы банкінің қуаттамасы.
Значит, в Казахстане кредитная организация действует только на основании специального разрешения?
Демек, Қазақстанда несие ұйымы тек арнаулы рұқсат негізінде ғана жұмыс істейтін болды ғой?
Совершенно верно. А это разрешение называется лицензией. В ней указываются банковские операции, на осуществление которых данная кредитная организация имеет право, а также валюта, в которой эти банковские операции могут осуществляться.
Өте дұрыс. Ал бұл рұқсат лицензия деп аталады. Онда осы несие ұйымының жүзеге асыруына құқығы бар банк операциялары, сондай-ақ осы банк операцияларын жүзеге асыруға болатын валюта көрсетіледі.
Вновь организованному банку могут быть выданы следующие лицензии:
Жаңадан құрылған банкіге мынадай лицензиялар берілуі мүмкін:
- лицензия на осуществление банковских операций со средствами в тенге (без права привлечения во вклады средств физических лиц);
- теңге түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;
- лицензия на осуществление банковских операций со средствами в тенге и иностранной валюте (без права привлечения во вклады средств физических лиц);
- теңге және шетел валютасы түріндегі қаражатпен банк операцияларын жүзеге асыруға (жеке тұлғалардың қаражатын салымға тарту құқығы жоқ) лицензия;
-лицензия на привлечение во вклады и размещение драгоценных металлов;
- асыл металдарды салымға тарту және орналастыруға лицензия;
- лицензия на привлечение во вклады средств физических лиц в тенге;
- жеке тұлғалардың теңге түріндегі қаражатын салымға тартуға лицензия;
- лицензия на привлечение во вклады средств физических лиц в тенге и иностранной валюте;
- жеке тұлғалардың теңге және шетел валютасы түріндегі салымдарын тартуға лицензия;
- генеральная лицензия.
- бас лицензия.
Во-первых, генеральная лицензия может быть выдана банку, имеющему лицензии на выполнение всех банковских операций со средствами в тенге и иностранной валюте. Во-вторых, банк, имеющий генеральную лицензию, может открывать в установленном порядке филиалы за рубежом и приобретать доли в уставном капитале банков-нерезидентов.
Біріншіден, бас лицензия теңге және валюта түріндегі қаражатпен барлық банк операцияларын орындауға лицензиясы бар банкіге беріледі. Екіншіден, бас лицензиясы бар банк белгіленген тәртіппен шетелде филиалдар аша алады және бейрезидент-банкілердің жарғылық капиталындағы үлестерді сатып ала алады.
Допускается ли для формирования уставных капиталов казахстанских банков привлечение иностранных инвестиций?
Қазақстан банкілерінің жарғылық капиталдарды құрауы үшін шетел инвестицияларын тартуына рұқсат етіле ме?
Да, допускается. Под банками с иностранными инвестициями понимаются:
И¸, рұқсат етіледі. Шетел инвестициялары бар банкілер деп мыналар айтылады:
- банки, уставный капитал которых формируется за счет резидентов и нерезидентов;
- жарғылық капиталы резиденттер мен бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;
- иностранные банки, т.е. банки, уставный капитал которых формируется за счет нерезидентов;
- шетел банкілері, яғни жарғылық капиталы бейрезиденттердің есебінен құралатын банкілер;
- филиалы банков-нерезидентов.
- бейрезидент-банкілердің филиалдары.
Имеется ли лимит участия иностранного капитала в банковской системе страны?
Да, установлены ограничения на участие иностранного капитала в банковской системе страны. Эти ограничения преследуют цель создать наиболее благоприятные условия для становления отечественных коммерческих банков и защиты от экспансии зарубежных банков.
Иә, еліміздің банк жүйесіне шетел капиталының қатысуына шектеулер қойылған. Бұл шектеулер отандық коммерциялық банкілердің қалыптасуы және шетел банкілерінің экспансиясынан қорғау үшін неғұрлым қолайлы жағдайлар жасау мақсатын көздейді.
Увеличение уставного фонда осуществляется как за счет внесения участниками дополнительных взносов, так и за счет вступления в банк новых участников.
Жарғылық қор қатысушылардың қосымша жарналар салуы есебінен де, банкіге жаңа қатысушылардың кіруі есебінен де ұлғайтылады.
Вопрос о вступлении новых членов и размерах их вклада в уставный капитал банка решается на общем собрании участников.
Жаңа мүшелердің кіруі және олардың банкінің жарғылық капиталына салатын салымының мөлшері туралы мәселе қатысушылардың жалпы жиналысында шешіледі.
Учредителями и акционерами банка могут быть юридические и физические лица - резиденты и нерезиденты Республики Казахстан. Государство может быть учредителем и акционером банка только в лице Правительства, а акционерами Банка развития Казахстана могут быть также и местные органы.
Банкіге заңды және жеке тұлғалар - Қазақстан Республикасының резиденттері мен бейрезиденттері құрылтайшылар және акционерлер бола алады. Мемлекет тек Үкімет арқылы ғана құрылтайшы және акционер болады, ал Қазақстан Даму банкісіне сондай-ақ жергілікті органдар да акционерлер болуы мүмкін.
Прекращение деятельности банка происходит путем его реорганизации или ликвидации.
Банкінің қызметі оның қайта құрылуы немесе таратылуы жолымен тоқтатылады.
Реорганизация банка происходит путем:
Банк:
- слияния;
- бірігу;
- присоединения;
- қосылу;
- разделения;
- бөліну;
- выделения;
- бөліп шығару;
- преобразования.
- өзгерту жолымен қайта құрылады.
Они переходят к правопреемникам, т.е. все документы, сроки которых не истекли, передаются в установленном порядке правопреемнику.
Олар құқық мирасқорларына ауысады, яғни мерзімі бітпеген барлық құжаттар белгіленген тәртіппен құқықты мирасқорға табысталады.
Ликвидация коммерческого банка может происходить как в добровольном, так и в принудительном порядке. Добровольная ликвидация осуществляется только по решению общего собрания учредителей. При этом на момент принятия решения о добровольной ликвидации банк должен выполнить все обязательства перед кредиторами. Следовательно, решение о добровольной ликвидации не может быть принято, если банк является неплатежеспособным.
Коммерциялық банк ерікті тәртіппен де, мәжбүрлі тәртіппен де таратылуы мүмкін. Тек құрылтайшылардың жалпы жиналысының шешімімен ғана ерікті түрде таратылуы мүмкін. Мұнда ерікті түрде таратылу туралы шешім қабылдау сәтінде банк несиегерлердің алдындағы барлық міндеттемелерді орындауға тиіс. Демек, банк төлем төлеуге қабілетсіз болса, ерікті тәртіппен таратылу туралы шешім қабылдауға болмайды.
Принудительная ликвидация коммерческого банка происходит по решению уполномоченного органа об отзыве у банка лицензии:
Коммерциялық банк:
- за нарушение коммерческим банком банковского законодательства;
- коммерциялық банкінің банк заңнамасын бұзғаны үшін;
- в связи с неплатежеспособностью коммерческого банка;
- коммерциялық банкінің төлем төлеуге қабілетсіздігіне байланысты;
- решением арбитражного суда о признании банка банкротом.
- төрелік соттың банкіні банкрот деп тану туралы шешімімен банкіден лицензияны қайтарып алу туралы уәкілетті органның шешімі бойынша мәжбүрлеу тәртібімен таратылады.
-
25 тяпнуть
-
26 выпуск прав
құқықтарды шығару (компания акционерлеріне артықшылықпен сатып алу құқығын бере отырып жаңа акциялар шығару) -
27 дегрессия
дегрессия, азаймал (неғұрлым ұсақ кіріс алу үшін пайызды төмендете отырып үйлесімді салық салу) -
28 интервенция
басқыншылық (1. нарықты жаулап алу үшін демпингіні, монополиялық бөлісті қолдана отырып зорлықпен араласу әдісі, 2. бір субъектінің басқа бір субъектінің ісіне және әрекетіне осы әрекеттер аясына енуі, оған өзінің ақшалай қаражатын салуы және орналастыруы жолымен жүргізілетін экономикалық ықпалы, 3. вексель бойынша төлем төленбегенде бөгде біреудің араласуы) -
29 не удерживаемый
ұсталмайтын (бағалы қағаздарды сатып алуға не сатуға берілетін нарықтық өтінімде сауда мәмілесінің ең жақсы нұсқасын ескере отырып орындалу мерзімі мен бағасы сақталған жағдайда клиенттің көрсетілген қызмет үшін биржа делдалына ақы төлеуі) -
30 ретроактивность
ретроактивтілік, ретробелсенділік (бағалы қағаздарды ұстаушылардың күні бұрын уағдаласылған шартпен алдын ала хабарлай отырып қайта сатып алуға мүмкіндігі бар екендігі) -
31 с включением дивиденда
дивидендті енгізе отырып (акцияларға қатысты қолданылатын және сатып алушының кезекті дивиденд алу құқығын білдіретін аталым)Русско-казахский экономический словарь > с включением дивиденда
-
32 с переключением
"ауыстыра отырып" (бір бағалы қағазды сатудан түскен түсімді екіншісін сатып алуға пайдалану жөнінде делдалға берілген тапсырма) -
33 установление
белгілеу (1. тағайындау, іске қосу, жүзеге асыру, 2. халықаралық валюта нарығында: түрлі валюталар бағамын нарық жағдайының өзгеруіне орай олардың сатып алу немесе сату бағасының деңгейін сәйкестендіру жолымен ресми түрде белгілеу, 3. алтын нарығында алтын бағасын сұраныс пен ұсынысты басшылыққа ала отырып белгілеу, 4. бағалы қағаздар мен пайыз мөлшерлемесі өзгермелі несие нарығында әрбір жаңа пайыздық кезең алдында пайыз мөлшерлемесін белгілеу) -
34 установление курса
бағамды белгілеу (1. халықаралық валюталық нарықта: түрлі валюталарды нарықтың өзгерген жағдайларына сәйкес сатып алу сату деңгейін ретке келтіру жолымен олардың бағамын күн сайын белгілеп отыру, 2. алтын нарығында: нарық жағдаятын басшылыққа ала отырып, Лондондағы алтынмен операция жасайтын бес сауда үйінің алтынның бағасын күн сайын екі рет - сағат 10 жарымда және сағат 15-те тіркеуі, 3. пайыздық мөлшерлемесі өзгермелі бағалы қағаздар мен несие нарығында: пайыздық кезең басталар алдында пайыз мөлшерлемесін белгілу)
- 1
- 2
См. также в других словарях:
тау асуларын алу — (Захват перевала в горах) шабуыл барысында бірден жүріп келе жатып жүргізіледі. Бұл кезде қарсылас асу қорғанысын ұйымдастырмастан бұрын, рота (взвод) жаяуланып, шегініп бара жатқан қарсылас қимылының алдын алады және асуды (сайға кіреберісті,… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
наршаны алу — (Қост., Аман.) мазаны алу. Күләш келіп отырып алып, н а р ш а м д ы а л д ы (Қост., Аман.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жығылу — (Гур., Маңғ.) отырып қалу, батпақтан шыға алмай қалу. Мәшініміз ж ы ғ ыл ы п қалып азар шықтық (Гур., Маңғ.) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
тотию — (Сем., Абай; Шығ.Қаз., Ү Н.; ҚХР) құрқол, құралақан қалу, тақыр жерде отырып қалу. Ол сендерді т о т и т ы п кетіпті ғой (Шығ.Қаз., Ү Н.). Шөпір көмір ала алмай, т о т и ы п өзі келді (Сем., Абай). Бүйте берсең, абыройыңнан жұрдай болып жалғыз… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шоңқай — ет. Арт жағын көтере алмай отырып қалу, шоңқию … Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі
бөксе басты болу — (ҚХР) отырып қалу, ешқайда шыға алмай үйде отыру, көп ұзап ешқайда шыға алмау … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
ізіне түсу — (Преследование) толық жою мақсатында шегінуші қарсыласқа жасалған шабуыл. І.т дің маңыздылығы атыстық соққы, шегінуші қарсыластың қапталы мен тылына шығудағы әскерлердің екпінді ілгерілеуін және оның топтарын қоршауға алу, бөлшектеу және жою… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
тауда ұрыс қимылдарын жүргізу кезінде байланысты қамтамасыз ету — (Обеспечение связи при ведении боевых действий в горах) қазіргі кезде әскерлер күрделі бедермен, бірқатар жолы қиын аудандармен, жол саны шектелуімен, ұрыс техникасының барлық түрлерінің осы жолдар бойымен жылжу қиыншы лығымен, тау сусымалары… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
төтенше жағдайлар жөніндегі агенттік — Негізгі міндеттері: – орталық және жергілікті атқарушы органдардың, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар саласындағы ғылыми мекемелердің, елдің азаматтық қорғанысының, өрт қауіпсіздігінің жұмысын, сондай ақ өнеркәсіпте жұмыс… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
таулы жердегі шабуыл — Таулы жердегі шабуылдың өзіне тән бірқатар ерекшеліктері болады. Олар жол қиындығына, жол торабының аздығына, жер бедерінің күрделілігіне, ірі орман алқаптарының болуына, әр түрлі бағыттағы және түрлі көлемдегі су бөгеттерінің болуына, сонымен… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
лента — тартып алу. Клубтарда ойналатын ойын. Аралығы 4 м дей қашықтықтағы орындыққа 2 адамды отырғызады. Бастаушының белгісі бойынша орындарынан ытқып тұрып, қарсыласының орындығын екі рет айналып келіп, орнына отырып, араларында созылып жатқан лентаны… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
