-
1 бедный
(бёд|ен, -на, -но)1. камбағал(она), қашшоқ(она), бенаво, бечора, мискин, фақир(она); он был очень беден ӯ бисьёр камбағал буд; бeдн ая обстановка бисоти фақирона // в знач. сущ. бедный ш камбағал, бечора, бенаво, фақир; богатые и бeдные бою камбағал2. кам, бефайз, оҷизона, суст; бeдн ая природа табиати бефайз; бeдная иллюстрациями книга китоби камсурат // чем чаще в знач. сказ. кам (камбағал) аст; река бeдна рыбой дар дарё моҳӣ камаст3. тк. полн. ф. мискин, бетолеъ, берӯзӣ, бечора, сарсахт; бeдная женщина, жаль её бечора занак, раҳми кас меояд; на бeдного Макара все шйшки валятся (летят) погов. ж камбағалро аз болои шутур саг мегазад; ҳар ҷо ки санг аст, ба пои ланг аст -
2 богатый
(богат, -а, -о) 1.бой, давлатманд, доро, сарватманд, ғанӣ, сероб; богатое село деҳаи обод//в знач. сущ. богатый м давлатманд, сарватманд, тавонгар, бой; богатые и бедные бою камбағал2. фаровон сероб; богатый урожай ҳосили фаровон//чеж чаше в знач. сказ. бисёр (сероб) аст; степи богаты дичью дар дашт сайд бисёр аст; богатая хлебом страна мамлакати аз ғалла сероб3. боҳашамат, бошукӯҳ, мӯхташам, дабдабанок, бокарруфар; богатый пир базми бошукӯҳ, базми ҷамшедӣ; богатый наряд либоси бокарруфар4. гуногунхел, ғанӣ, комил; богатый язык забони фасеҳ; богатая рифма поэт. Қофияи мукаммал -
3 бой
м1. ҷанг, корзор; воздушный бой ҷанги ҳавоӣ; морской бой ҷанги баҳрӣ; наступательный бой ҷанги ҳуҷумӣ; оборонительный бой ҷанги мудофиавӣ; поле боя майдони ҷанг; вести бой ҷанг кардан, ҷангидан; принять бой ба ҷанг даромадан; дать бой ҷанг кардан; взять с бою 1) ҷанг карда ба даст даровардан 2) перен. (добиться) зӯр зада ба даст даровардан; взять без боя бе ҷанг забт кардан (ба даст даровардан)2. прост. занозанӣ, афтударафт, кашмакаш; бить смертным боем бераҳмона задан3. ҷанг, зӯрозмоӣ; бой петухов хурӯсҷанг; кулачный бой муштҷанг, муштзанӣ4. мубориза, задухӯрд; классовые бой задухӯрдҳои синфӣ5. куштан(и), сар задан(и), саллохӣ; бой скота куштани мол; бой рыбы острогой бо соскан зада куштани моҳӣ6. воен. нишонзанӣ; зарб; проверить бой ружья нишонзании милтиқро санҷидан7. собир. шишареза, чизҳои шикастагӣ; яйца бойтухмҳои шикастагӣ; в ящике с посудой много боя дар қуттӣ зарфи шикастагӣ бисьёр аст8. занг, садо, овоз, бонг; бой часов занги соат; барабанный бой садои нақора9. (пение некоторых птиц) чаҳ-чаҳ, ҷеғ, хониш; перепелйный бой хониши вартиш (бедона) <> бойбаба ж занаки шаддод, занаки бало -
4 брать
несов.1. кого-что гирифтан, бардоштан; брать руками бо даст гирифтан; брать в руки (на руки) ба даст гирифтан; брать из рук у кого-л. аз дасти касе гирифтан2. что перен. интихоб кардан, баргузидан, хоста гирифтан; брать тему для сочинения барои иншо мавзӯъ интихоб кардан; брать для примера барои мисол гирифтан3. (клевать - о рыбе) ба шаст афтидан; здесь рыба хорошо берет дар ин ҷо моҳӣ тез ба шаст меафтад4. кого-что гирифта бурдак, бурдан; брать собаку на охоту сагро ба шикор бурдан5. кого-что ба ӯҳда (ба зимма) гирифтан; брать ребёнка на воспитание кӯдакро ба тарбия гирифтан; брать поручение супориш (вазифа) гирифтан6. кого-что гирифтан; брать в долг қарз гирифтан; брать такси такси киро кардан; брать ванны ванна қабул кардан; брать уроки дарс хондан, омӯхтан; брать уроки английского языка дарси забони англисӣ хондан (аз касе)7. харидан, гирифтан; брать билеты в театр ба театр билет гирифтан (харидан); брать обеды из столовой аз ошхона таом гирифтан8. что ситондан, рӯёндан, гирифтан; брать пошлину боҷ гирифтан; брать штраф ҷарима гирифтан; брать плату хақ гирифтан9. что ҳосил кардан, кандан; брать рудӯ маъдан кандан10. что бофта баровардан; откуда он это берёт? вай инро аз куҷо бофта мебарорад?11. кого-что гирифтан, ишғол (забт) кардан, ба даст даровардан; брать крепость приступом қалъаро зер карда гирифтан; - в плен асир кардан12. кого-что перен. фаро гирифтан; меня берёт дрожь маро ларза гирифта истодааст; его берут сомнения ӯ ба шубҳа меафтад13. кого охот. доштан, дунболагирӣ (таъқиб) кардан; собаки брали кабана сагҳо гурозро дунболагирӣ мекарданд14. что ҷаҳида гузаштан, гузаштан; брать подъём аз баланди гузаштан; брать барьер аз монеа ҷаҳида гузаштан15. чем муваффақ (ноил) шудан, ба мақсад расидан; он берёт смелостью вай ба туфайли ҷасорати худ ноили мақсад мешавад16. что гирифтан, хӯрдан; эта работа берёт много времени ин кор вақтро бисьёр мегирад17. что чаще с отриц. разг. гирифтан, гузаштан; этот грунт лопата не берёт бел ба ин замин намеғӯтад18. бездоп. паррондан, задан; винтовка берёт на триста метров ин милтиқ аз сесад метр мезанад19. разг. ба сӯе рафтан, майл кардан; дорога берёт влево роҳ ба тарафи чап меравад <> брать быка за рога якбора ба кори асосӣ шурӯъ кардан; -верх дастболо шудан, ғолиб омадан; брать голыми руками осон ба даст даровардан, бе заҳмат комёб шудан; - грудь синаи модарро макидан, сина гирифтан; брать измором безор карда ба мақсад расидан; брать курс ба сӯе роҳ гирифтан (роҳӣ шудан); брать начало сар шудан, баромадан; брать ноту муз. нота навохтан (хондан); брать обещание ваъда гирифтан; брать пример с кого-л. ибрат гирифтан аз касе; брать свой слова назад аз қавли худ гаштан; брать себя в руки худдорӣ кардан, худро ба даст гирифтан; брать слово иҷозати сухан гирифтан; брать слово с кого-л. аз касе қавл гирифтан; брать чью-л. сторону тарафи касеро гирифтан, касеро тарафгирӣ кардан; брать в клещи ба шиканҷа гирифтан; брать в оборот кого-л. 1) касеро маҷбуран кор фармудан; 2) касеро танбеҳ додан (сарзаниш кардан); брать в расчёт ба ҳисоб гирифтан; брать за бока кого-л. прост. касеро ба коре маҷбур кардан; брать кого-л. за глотку (горло, жабры) прост. аз гулӯи касе гирифтан; брать за сердце (за душу, за живое) кого ба ҳаяҷон овардан, мутаассир кардан; брать на абордаж часпидан, дарафтодан, ҳамла кардан; брать на борт савори киштӣ кардан, ба киштӣ бор кардан; брать на буксир ёри (мадад) расондан; брать грех на душу гуноҳро ба гардан гирифтан; брать назаметкуба назар (қайд) гирифтан; г на замечание ба таҳти назорат гирифтан; брать на испуг кого-л. касеро тарсондан, ба касе дӯғ задан; брать на мушку таъқиб кардан; брать на поруки ба кафолат гирифтан; - на пушку кого прост. фиреб (фанд) додан, фирефтан; брать на себя [смелость] ҷуръат кардан; брать под [свою] защиту кого-что таҳти ҳимояи худ гирифтан; брать под козырёк саломи ҳарбӣ додан; брать под сомнение зери шубҳа гирифтан; \брать с бою бо ҷангу ҷанҷол ба даст даровардан; \брать с потолка аз ҳаво гирифтан, бофта баровардан; наша берёт мо ғалаба мекунем, дасти мо болост; не \брать в рот ба даҳон нагирифтан, нахӯрдан, нанӯшидан; см. тж. взять -
5 готовиться
несов.1. к чему или с неопр. тайёрӣ дидан, омада шудан; готовиться к бою ба ҷанг омода шудан; готовиться к отъезду ба сафар тайёрӣ дидан; готовиться [к поступлению] в институт барои дохилшави ба институт тайёрӣ дидан; готовиться к экзаменам ба имтиҳонот тайёрӣ дидан2. страд. тайёр карда шудан; пухта шудан -
6 мужество
с мардӣ, мардонагӣ, ҷасорат, далерӣ, диловарӣ; проявить мужество в бою дар ҷанг ҷасорат нишон додан; он нашел в себе мужество сказать правду вай мардонагӣ карда гапи ҳақро гуфт -
7 победить
сов.1. кого-что и без доп. ғалаба кардан, ғолиб омадан, зафар (фатҳ) кардан, мағлуб намудан, фирӯз шудан; победить врага бар душман ғолиб омадан; победить в бою дар ҷанг ғалаба кардан2. перен. забардаст баромадан, бурдан, комёб шудан, муваффақ шудан; победить в соревновании дар мусобиқа бурдан, мусобиқаро бурдан3. что перен. нест (нобуд) кардан, барҳам додан, бартараф кардан; победить засуху таъсири беобиро (беборониро) барҳам додан; победить страх ҳисси тарсро аз худ бартараф кардан -
8 отличиться
сов. корнамоӣ кардан, корнома нишон додан; отличиться в бою дар ҷанг корнамоӣ кардан // разг. ирон. беҳунарй (ношудй) кардан; шармсор (шарманда) шудан; он вчера отличился - опоздал на самолёт вай дирӯз кори аҷибе кард - аз самолёт монд -
9 пасть
Iсов.1. уст. афтодан, афтидан, ғалтидан2. книжн. ҳалок (шаҳид, кушта қурбон) шудан; пасть в бою дар ҷанг қурбон шудан3. сарнагун (вожгун) шудан, суқут кардан4. мағлуб (таслим) шудан; город пал шаҳр таслим шуд5. перен. обрӯи худро резондан, обрӯи худро аз даст додан, беэътибор шудан <> пасть духом рӯҳафтода (ноумед) шудан; пасть жертвой чего қурбон шуданIIж1. даҳон, даҳан, ком; львиная пасть даҳони шер2. перен. чуқурии торик, мағокш обл. и охот. дом, ҷела -
10 полечь
сов.1. разг. (о всеху многих) хобидан, хоб кардан (рафтан); дароз кашидан, ёзидан2. (о многих) ҳалок (кушта, талаф, қатл) шудан; много воинов полегло в бою дар ҷанг бисёр аскар кушта шуд3. (о растениях) хоб кардан; после ливня пшеница полегла баъд аз сел гандум хоб кард -
11 с
I(со, съ) приставка1. префиксест, ки барои сохтани феъл хизмат карда, маъниҳои зеринро мефаҳмонад: 1) ҳаракат аз тарафхои гуногун ба як нуқта - связать бастан; сковать кӯфта пайванд кардан; соединить пайваст кардан 2) ҳаракат аз боло ба поён - слезть фуромадан; сойти поён фуромадан 3) цудо карда гирифтани чизе- срезать буридан, бурида ҷудо кардан; срубить буридан; соскоблить тарошидан 4) иҷро кардан, риоя кардани чизе - справиться с чём-л. аз ӯҳдаи коре баромадан 5) то ҳадди охирин расондани амал - скормить хӯронда. тамом кардан; стереться суда шудан, фит шудан 6) барои ифодаи намуди мутлаки баъзе феълҳо - съязвить нештар задан; сделать кардан2. барои зарфсозӣ: сбоку аз паҳлу: слева аз чап, аз тарафи дасти чап; спросонок хобу хоболуII(со) предлог1. с род. (указывает место, от которого происходит действие) аз; снять книги с полки китобҳоро аз раф гирифтан; вскочить с постели аз ҷогаҳ ҷаста хестан; с дерева упало яблоко аз дарахт себ афтод; они возвращались с охоты онҳо аз шикор бармегаштанд2. с род. (указывает место или источник возникновения действия) аз; болезнь началась с насморка касалӣ аз зуком сар шуд; напасть на врага с тыла ба душман аз ақибаш (аз ақибгоҳ) ҳамла кардан; так с чего мы начнём? пас мо аз чӣ сар ме-кунем?; получить письмо с родины аз ватан хат гирифтан; дыни со своёй бахчи харбузаҳои полизи шуд3. с род. (указывает время начала действия) аз; с самого вечера аз [худи] бегоҳирӯзӣ; с раннего детства аз хурдсолӣ; с первого января аз якуми январь4. с род. (указывает местоположение, местонахождение предмета или лица) дар, аз, аз болои…; с правой стороны дороги вилась тропинка дар тарафи рости роҳ пайраҳае печутоб хӯрда мерафт; с этого места хорошо видно аз ин ҷо хуб дида мешавад; говорить речь с трибуны аз минбар нутк кардан; наблюдать с горы аз болои кӯҳ мушоҳида кардан5. с род. (указывает предмет или лицо, от которого требуется или отнимается что-л.) аз; собрать с сотрудников профсоюзные взносы аз ходимон ҳаққи аъзогии иттифоқи касабаро ҷамъ кардан6. с род. (указывает на предмет, являющийся образцом, оригиналом, единицей измерения чего-л.) аз; берите с него пример аз вай ибрат гиред; это переведено с таджикского языка ин аз забони тоҷикӣ тарҷума карда шудааст; урожай с гектара ҳосил аз хар гектар, ҳосили ҳар як гектар7. в сочет. со словами «довольно», «до-статочно», «хватит» и т. п. ба, аз; с вас хватит ба шумо бас аст8. с род. (на основании чего-л., следуячему-л.) бо; с одобрёния руководства бо савобдиди роҳбарият; с вашего согласия бо розигии шумо; с разрешения старших бо рухсати калонсолон9. с род. (указывает причину действия) аз; с радости аз хурсандӣ; с горя аз ғусса, аз дард; с досады аз ҳасрат; мы устали с дороги мо аз кӯфти роҳ хаста шудем10. с род. (указывает предмет, орудие, которым производится действие) бо; кормить с ложечки бо кошукча хӯрондан11. с род. в составе некоторых устойчивых сочетаний: взять с бою ҷанг карда ба даст даровардан; покупать с рук аз даст харидан; читать с листа бе тайёрӣ хондан // в составе некоторых наречий: с размаху қулоч кашида, кашидаву кушода; с разбегу давида омада; с налёта ҳамла оварда; с ходу рафтуравон12. с вин. (приблизительно, почти, около) тахминан, тақрибан; он с месяц пробудет в отъёзде вай тахминан як моҳ дар сафар хоҳад буд; [он] ростом с тебя қадаш (қади) ту барин13. с тв. (указывает на совместность, наличие чего-л., обладание чем-л.) бо, ва (=у), ҳамроҳи…, бо ҳамроҳии…; идите с нами бо мо равед; мы с братом ману бародарам; отец с матерью падар ва модар, падару модар; выйти на прогулку с детьми бо кудакон ба гардиш баромадан; хлеб с маслом нону равған, нону маска; бутылка с молоком шишаи шир; девочка с косичками духтарчаи кокулдор14. с тв. (при посредстве кого-чего-л.) бо, қати; уехать с вечерним поездом бо поезди шабона рафтан15. с тв. (указывает на явление, состояние, которым сопровождается какое-л. действие) бо; с удовольствием бо камоли хурсандӣ; с улыбкой бо табассум; с целью… бо мақсади…; они с радостью согласились онҳо бо хурсандӣ рози шуданд16. с тв. (указывает место, предмет, на который направлено действие) бо, ба; подружиться с товарищами бо рафиқон дӯст шудан, бо рафиқон дӯстй пайдо кардан; не спешите с отъёздом ба рафтан шитоб накунед; справиться с работой аз ӯҳдаи кор баромадан; поспешить с выводами саросема хулоса баровардан, хулосаҳои хом баровардан17. с тв. (указывает на предмет, с помощью которого осуществляется действие) бо, ба, ба воситаи…; рассматривать с лупой бо заррабин дидан; мыть с мылом бо собун шустан18. с тв. (указывает цель действия) бо; явиться с докладом бо маърӯза омадан; арз кардан; обратиться с просьбой бо ҳоҳише муроҷиат кардан19. с тв. (указывает на наступление чего-л.) бо; с приходом весны бо омадани баҳор; с годами сол ба сол; со временем бо мурури замон20. с тв. (с глаголами «случиться», «произойти», «обстоять» указывает на лицо, испытывающее что-л.): с ними все обстоит хорошо ҳама корҳои онҳо баҷо, аҳволашон нағз; у него плохо с глазами чашмони вай дардманд шудаанд; что с тобой стало? ба ту чӣ шуд? -
12 уцелеть
сов.1. дуруст (бутун, безарар) мондан; дом уцелел от пожара хона аз сӯхтор безарар монд2. зинда (саломат, солим) мондан; он уцелел в бою ӯ дар чанг зинда монд -
13 храбрость
ж диловарӣ, далерӣ, ҷасури, ҷасорат, шуҷоат; проявить храбрость в бою дар ҷанг диловарӣ нишон додан; кабраться храбрости ҷасорат пайдо кардан
См. также в других словарях:
Погиб в бою — Временное захоронение американского солдата на поле боя в ходе операции в Нормандии. Погиб в бою, убит в бою (англ. Killed in action … Википедия
"Центурион" в бою — ВВЕДЕНИЕ Любопытно, что Британцы, традиционно весьма уважительно относившиеся к лошадям, смогли дважды в своей истории создать оружие, которое уменьшило роль этого животного на поле битвы. Уэльский longbow (длинный лук) при Креси и … Энциклопедия техники
Венди Ву: Королева в бою — Wendy Wu: Homecoming Warrior Жанр детская комедия с боевыми искусствами Режиссёр Джон Лэнг Продюсер Ра … Википедия
Армия «Трясогузки» снова в бою (фильм) — Армия «Трясогузки» снова в бою … Википедия
Мужество в бою (фильм) — Мужество в бою Courage under Fire Жанр военный фильм Режиссёр Эдвард Цвик В главных ролях Дэнзел Вашингтон Мэг Райан … Википедия
Брать с бою — что. ВЗЯТЬ С БОЮ что. Разг. Экспрес. Добиваться энергичными действиями, настойчивостью чего либо. Находился я в мелком чине, ехал на перекладных и платил прогоны за две лошади. Вследствие сего смотрители со мною не церемонились, и часто брал я с… … Фразеологический словарь русского литературного языка
Взять с бою — БРАТЬ С БОЮ что. ВЗЯТЬ С БОЮ что. Разг. Экспрес. Добиваться энергичными действиями, настойчивостью чего либо. Находился я в мелком чине, ехал на перекладных и платил прогоны за две лошади. Вследствие сего смотрители со мною не церемонились, и… … Фразеологический словарь русского литературного языка
Мужество в бою — Courage under Fire … Википедия
Пропавшие в бою (фильм) — Пропавшие в бою Missing In Action Жанр боевик Режиссёр Джозеф Зито В главных ролях Чак Норрис … Википедия
Пропавшие в бою 2 (фильм) — Пропавшие в бою 2 Missing In Action 2: The Beginning Жанр боевик В главных ролях Чак Норрис Длительность 96 мин … Википедия
Армия «Трясогузки» снова в бою — Армия «Трясогузки» снова в бою … Википедия