-
21 навытяжку
нареч.стоять навытяжку — катып тору, туп-туры басып тору
-
22 сонливость
жйокычанлык; йоклыйсы килеп тору, йокы басып тору -
23 среди
-
24 стоять истуканом
= стоять как истукан тораташ кебек басып тору, багана кебек катып тору -
25 стоять как пень
-
26 у
I межд.1) (выражает укоризну, угрозу, негодование) һай, әй, уху, бесстыдник! — һай, оятсыз!
2) (выражает испуг, страх) аһ, абауу, как страшно! — абау, нинди куркыныч!
3) (выражает одобрение, восторг, восхищение) ай-яй, ай-һайII предлог; с род. п.у, как хорошо! — ай-яй, нинди әйбәт!
1) (около, возле) янында, буенда, алдында, катында, төбендә2) (при, вместе)...да, белән бергә3) (при указ. обладателя, владельца)...ның4) (при указ. на источник получения чего-л.)...дан5) (при указ. лиц, с участием к-рых что-л. происходит)...ны• -
27 берсүзсез
1. нареч.1) безогово́рочнобе́рсүзсез риза булу — согласи́ться безогово́рочно
2) мо́лчабе́рсүзсез басып тору — стоя́ть мо́лча
3) безусло́вно, несомне́нно, бесспо́рно, определённо, непреме́нно2. прил.больницага бе́рсүзсез салырлар — несомне́нно поло́жат в больни́цу
1) безогово́рочныйбе́рсүзсез ризалык — безогово́рочное согла́сие
2) безусло́вный, соверше́нный, беспрекосло́вный, несомне́нный, бесспо́рныйбе́рсүзсез буйсыну — повинове́ние
коллективта бе́рсүзсез бердәмлек — бесспо́рное еди́нство в коллекти́ве
-
28 йөзгә-йөз
нареч.1) лицо́м к лицу́йөзгә-йөз очрашу — встре́титься лицо́м к лицу́
йөзгә-йөз басып тору — стоя́ть лицо́м к лицу́
2) с гла́зу на глаз, наедине́йөзгә-йөз сөйләшеп утыру — разгова́ривать (бесе́довать) с гла́зу на глаз (наедине́)
••- йөзгә-йөз туры килүйөзгә-йөз кую (очраштыру) — де́лать/сде́лать о́чную ста́вку (букв. поста́вить лицо́м к лицу́)
-
29 крестьянча
1. нареч.по-крестья́нски; как крестья́нинкрестья́нча уйлау — ду́мать (рассужда́ть) по-крестья́нски
2. прил.җирдә крестья́нча нык басып тору — по-крестья́нски кре́пко стоя́ть на земле́
крестья́нскийҗиргә крестья́нча мөнәсәбәт — крестья́нское отноше́ние к земле́
крестья́нча яшәү рәвеше — крестья́нский о́браз жи́зни
-
30 манекен
-
31 табан
I сущ.1) анат. ступня́, стопа́, плюсна́; пята́ уст. || плюснево́йтабан сөякләре — плюсневы́е ко́сти
2) уст. фут; ме́ра длины́, разме́ром в сре́днюю стопу́атай заманы пәйгамбәр заманына бер табан якынрак, ди — (посл.) говоря́т, что вре́мя отцо́в на фут бли́же ко вре́мени проро́ка (т. е. поскольку эпоха пророка идеальна, а всё на свете идёт к развращению времена отцов все-таки лучше чем время сына)
3) подо́шва (о́буви)табан салу — приби́ть (приши́ть) подо́шву о́буви
4) по́лоз, поло́зья (саней, лыж и т. п.)табан бөгү — гнуть поло́зья
табан сугу — прибива́ть/приби́ть ( железные) поло́зья ( к деревянной основе)
5) перен. о рабочих плоских поверхностях некоторых механизмов и машин: ступня́, башма́к, ре́йка и т. п.тегү машинасының табаны — наступа́тельная ре́йка шве́йной маши́нки
•- табан астына салып таптау
- табан астына салып изү
- табан астында
- табан астында калу оставаться/остаться под пятой
- табан кызу
- табан майлау
- табан терәрлек җирлек
- табан терәү
- табан шомарту
- табан ялау
- табан ялтырату
- табанны ялтырату
- табаннан кереп, түбәдән чыгу
- табаны пешкән мәче кебек йөрү
- табаны пешкән мәче кебек кылану
- табаны пешкән мәче шикелле йөрү
- табаны пешкән мәче шикелле кылану
- табаны пешкән мәче төсле йөрү
- табаны пешкән мәче төсле кылану
- табаны пешкән песи кебек йөрү
- табаны пешкән песи кебек кылану
- табаны пешкән песи шикелле йөрү
- табаны пешкән песи шикелле кылану
- табаны пешкән песи төсле йөрү
- табаны пешкән песи төсле кылану
- табага баскан мәче кебек йөрү
- табага баскан мәче шикелле йөрү
- табага баскан мәче шикелле кылану
- табага баскан мәче төсле йөрү
- табага баскан мәче төсле кылану
- табага баскан мәче кебек кылану
- табага баскан песи кебек йөрү
- табага баскан песи шикелле йөрү
- табага баскан песи төсле йөрү
- табага баскан песи кебек кылану
- табага баскан песи шикелле кылану
- табага баскан песи төсле кылану
- табанына басу
- табанына басып тору
- табаныннан тузган II сущ.1) карп; линь2) кара́сьтабан (балык) шулпасы — уха́ из карасе́й
табан тоту — лови́ть карасе́й
••III послелогтабан балык — см. табан
см. таба -
32 табанына басу
=табанына басып тору неотсту́пно пресле́довать; идти́ по све́жим следа́м -
33 югартын
нареч.1)а) све́рху, вверху́; наверху́ высоко́югартын басып тору — стоя́ть наверху́ высоко́ ( на крыше)
б) ве́рхом, по́верхуюгартын йөрү — ходи́ть ве́рхом
2) перен. высокоме́рно, спеси́во; свысока́югартын карау — смотре́ть свысока́
••югартын йөзү — хвата́ть верхи́ (верху́шки)
-
34 в струнку стать
= в струнку вытянуться туп-туры басып тору; шәм кебек катып калу -
35 возвышение
с2) калку урын, калкулык; күтәренке урын -
36 дверь
ж- указать на дверь -
37 едва держаться на ногах
= с трудом держаться на ногах көчкә басып тору (арудан, хәлсезлектән һ.б.ш.) -
38 за
1) с вин. п. (около, вокруг) янына, янында2) с вин. п. ( при указании на начало действия)...лый башлау,...га тотыну3) с вин. п. (при указании предмета, лица, позади или по другую сторону к-рого что-то помещено, спрятано)...газаткнуть (что-л.) за пояс — нәрсәне дә булса билбауга кыстыру
4) с вин. п. (при указании цены, платы)...га5) с вин. п. (позднее; больше; сверх)...данему за сорок — аңарга кырыктан артык, ул кырыктан узган
6) с вин. п. ( при указании на расстояние)...да7) с вин. п. (раньше на какое-л. время)...нан... элек8) с вин. п. (в течение какого-л. времени)...га,...да, өчен9) с вин. п. (при указании на лицо или предмет, к к-ому прикасаются)...дан,...га10) с вин. п. (ради, в пользу чего-л.) өчен11) с вин. п. (вместо, в качестве кого-л.) өчен, урынына12) с вин. п. (при указании лица или предмета, выступающего в качестве кого-чего-л.)... итеп алу,... дип белүпринять (кого-л.) за своего знакомого — кемне дә булса танышың дип белү
13) с вин. п. (при указании лица, к к-ому возникает какое-л. чувство) өчен14) с вин. п. и с тв. п. (по причине, вследствие) өчен;...лыктан15) с вин. п. и с тв. п. (через, по ту сторону, позади, около) артына, аръягына, артында, аръягында, читенә, кырыена; янында;...га16) с тв. п. (позади, вслед, следом) артыннан, эзеннән17) с тв. п. (во время чего-л.)...да; вакытында, чакта, арада18) с тв. п. (при указании лица или предмета, на к-ые направлено действие)...ны19) с тв. п. (с целью, для чего-л.)...га;...ны20) с тв. п. (при указании лица, от к-ого зависит наступление какого-л. действия, за к-ым числится что-л.)...га,...ның21) с тв. п....ган;...лы22) с тв. п. (при указании на смену действия, состояния, лица, предмета, явления)...дан соң•- кто за?- выйти замуж
- за исключением
- ни за что! -
39 изголовье
-
40 мороз
См. также в других словарях:
сузаеп тору — 1) Кирәксез яки тиешсез урында туп туры басып тору 2) Биек булып калкып, тирә юньнән нык күтәрелеп тору … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аягүрә — рәв. 1. Аякка басып, аякка баскан килеш, утырмыйча. Ихтирам, зурлау билгесе буларак яки кагыйдә буенча яшь яки чин ягыннан зурларны каршылаганда һәм сөйләшкәндә басып тору тур. 2. күч. Ашыгып кына, ашыгыч, бик тиз арада гына; эш арасында … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
калгаю — ф. 1. КАЛГАЕП ТОРУ – Бер урында озак төз басып тору 2. КАЛГАЕП УТЫРУ – Озак вакыт төзгә катып утыру … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәтәй — I. и. 1. диал. Тәтә (1) 2. күч. Фахишә хатын кыз 3. диал. Әби, дәү әни. ТӘТӘЙ КОҢГЫЗ – диал. Камка. ТӘТӘЙЛӘР ЙОРТЫ – Фахешханә. II. ТӘТӘЙ ТОРУ – Аягүрә басып тору … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиңеләю — 1. Авырлыгы, күләме кимү, җиңел булып калу. Җиңелгә әйләнгән, авырлыгын югалткан кебек тоелу 2. Авырлык, кыенлык кимү (эш, тормыш тур.). Киеренкелек кимү, эшнең иң кызу вакыты үтү 3. Иркенәю, авыр тәэсирен, басып тору көчен югалту (һава, сулау… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җиңелләнү — 1. Авырлыгы, күләме кимү, җиңел булып калу. Җиңелгә әйләнгән, авырлыгын югалткан кебек тоелу 2. Авырлык, кыенлык кимү (эш, тормыш тур.). Киеренкелек кимү, эшнең иң кызу вакыты үтү 3. Иркенәю, авыр тәэсирен, басып тору көчен югалту (һава, сулау… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тәпи — и. 1. Кош кортлар һәм песи, эт кебек кечкенә хайваннарның аягы 2. Балалар аягы. сөйл. Гомумән аяк. ТӘПИ БАСУ – 1. Егылмыйча ике аякка басып тору (балалар тур.) 2. күч. (Хуҗалык) рәтләнү, аякка басу. ТӘПИ СУЗУ – гади. Үлү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шпатель — 1. Төзү эшендә сылау яки шпаклевка өчен кулл. тор. көрәк форм. калак 2. Рәссамлык эшендә буяуны киндергә сылап тигезләү өчен үтә юка һәм сыгылмалы пычак форм. калак 3. Авыз эчен һәм тамак төбен караганда телне басып тору өчен калак сыман… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басу — I. и. Культуралы үсемлекләр үстерелә торган җир мәйданы, иген кыры. Иген кырының аерым бер иген үскән өлеше үлән басуы. БАСУ КАПКАСЫ – Авылдан кырга чыгу юлларында корылган капка, кыр капкасы. II. БАСУ – ф. 1. Аякка калкыну, вертикаль хәлгә килү … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
басма — I. и. 1. Баскычның басып менә торган аратасы яки киртләче 2. Өйалды баскычы. Басып яки утырып тору өчен бер генә тактадан торган җайланма көймә б. сы 3. Су кырыеннан эчкәрәк кереп басып торырга (йөрергә) уңайлы булсын өчен ясалган, корылган… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөрү — 1. Атлап урыннан урынга күчү. Атлау сәләтенә ия булу, хәрәкәт итәрлек хәлдә булу. 2. Хәрәкәттә булу, хәрәкәт итеп тору 3. Транспортта хәрәкәт итү 4. Кая да булса баргалап тору эшкә й. 5. Үтү, керү, чыгу капкадан йөреп булмый 6. Йөреш ясау… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге