-
61 қаржы-қаражат
финансы (1. ақшалай қаражат қорларын құру, бөлу, қайта бөлу және пайдалану үдерісіндегі экономикалық қатынастарды көрсететін экономикалық санат, 2. ақшаны айналысқа салу, басқару практикасы, 3. қайсыбір жобаға қатысатын капитал, 4. белгілі бір мақсатқа арналған ақшалай қарыз, 5. экономика пәнінің атауы) -
62 қорғаушысыз
без адвоката (қосалқы нарықта айналысқа шығарылған жергілікті бағалы қағаздармен жасалатын операцияларда қолданылатын термин, мұнда адвокаттың, облигациялық қарыз жөніндегі маманның қызметіне қажеттілік тумайды) -
63 құнсыздану
инфляция (айналыс аясының қағаз ақшаға шектен тыс толуы, ақшалай табыстың тауарлар мен көрсетілетін қызметтерден асып түсуі, нарықта қаржы активтерінің көбеюі салдарынан тауарлар мен көрсетілетін қызметтер бағасының өсуі) -
64 лизингілік операциялар
Лизинг кәсіпкерлік қызмет үшін мүлікті (яғни затты, объектіні) пайдалануға берумен байланысты ұзақ мерзімді жалгерлік нысаны дегенді білдіреді. Лизинг – бір мезгілде жасалатын үш операцияның: жалға алудың, несие берудің және материалдық-техникалық жабдықтаудың бірыңғай кешені.
Лизинг означает форму долгосрочной аренды, связанную с передачей в пользование имущества (т.е. предмета, объекта) для предпринимательской деятельности. Лизинг – это единый комплекс трех одновременно совершаемых операций: аренды, кредитования и материально-технического снабжения.
Еркін айналысқа түсуіне тыйым салынған мүліктен, сондай-ақ жер телімдері мен табиғи объектілерден басқа кәсіпкерлік қызмет үшін пайдаланылуы мүмкін кез келген тұтынылмайтын заттар лизинг заты бола алады.
Предметом лизинга могут быть любые непотребляемые вещи, которые могут быть использованы для предпринимательской деятельности, за исключением имущества, запрещенного для свободного обращения, а также земельных участков и природных объектов.
Лизингілік мәмілеге:
В лизинговой сделке участвуют:
- лизинг беруші;
- лизингодатель;
- лизинг алушы;
- лизингополучатель;
- лизинг затын сатушы қатысады.
- продавец предмета лизинга.
Лизинг беруші – лизингілік қызметті жүзеге асырушы, яғни лизинг үшін арнайы сатып алынған мүлікті шарт бойынша лизингіге беруші шаруашылық жүргізуші субъект (лизингілік компания, банк, т.б.). Басқаша айтқанда, лизинг беруші – осы мүлікті жалға беруші. Лизинг беруші лизинг шарты бойынша лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және бұл мүлікті лизинг алушыға ақы үшін кәсіпкерлік мақсатта уақытша иеленуге және пайдалануға міндеттенеді.
Лизингодатель представляет собой хозяйствующий субъект (лизинговая компания, банк и т.д.) или индивидуального предпринимателя, осуществляющего лизинговую деятельность, т.е. передачу по договору в лизинг специально приобретенного для этого имущества. Иначе говоря, лизингодатель – это арендодатель данного имущества. Лизингодатель по договору лизинга обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и предоставить лизингополучателю это имущество за плату во временное владение и пользование для предпринимательских целей.
Лизинг алушы – мүлікті лизинг шарты бойынша пайдалануға алушы азамат, шаруашылық жүргізуші субъект. Басқаша айтқанда, лизинг алушы – жалгер (жалға алушы).
Лизингополучатель – это гражданин или хозяйствующий субъект, получающий имущество в пользование по договору лизинга. Иначе говоря, лизингодатель – это арендатор.
Лизингілік мүлікті сатушы – шаруашылық жүргізуші субъект – машиналар мен жабдықтарды дайындаушы, сондай-ақ лизинг заты болып табылатын мүлікті сатушы басқа бір шаруашылық жүргізуші субъект немесе азамат.
Продавец лизингового имущества – хозяйствующий субъект – изготовитель машин и оборудования, а также другой хозяйствующий субъект или гражданин, продающий имущество, являющееся предметом лизинга.
Лизинг шарты жазбаша нысанда жасалады. Лизинг шартының атауында оның нысаны, тұрпаты және түрі айқындалады.
Договор лизинга заключается в письменной форме. В названии договора лизинга определяются его форма, тип и вид.
Лизинг шартында мынадай елеулі ережелер болады:
Договор лизинга содержит следующие существенные положения:
- лизинг затының дәл сипаттамасы;
- точное описание предмета лизинга;
- берілетін меншік құқықтарының көлемі;
- объем передаваемых прав собственности;
- лизинг затын табыстайтын жердің атауы және табыстау тәртібін көрсету;
- наименование места и указание порядка передачи предмета лизинга;
- лизинг шартының қолданылу мерзімін көрсету;
- указание срока действия договора лизинга;
- лизинг затын теңгерімдік есепке алу тәртібі;
- порядок балансового учета предмета лизинга;
- лизинг затын ұстау және жөндеу тәртібі;
- порядок содержания и ремонта предмета лизинга;
- лизинг беруші кешенді лизинг шартының негізінде көрсететін қосымша қызметтер тізбесі;
- перечень дополнительных услуг, предоставленных лизингодателем на основании договора комплексного лизинга;
- лизинг шартының жалпы сомасын көрсету және лизинг берушіге төленетін сыйақысының мөлшері;
- указание общей суммы договора лизинга и размер вознаграждения лизингодателя;
- есеп айырысу тәртібі (төлем төлеу кестесі);
- порядок расчетов (график платежей);
- егер шартта өзге жәйіт көзделмесе, лизинг берушінің немесе лизинг алушының лизинг затын лизинг шартымен байланысты қатерлерден сақтандыру міндеттемесін айқындау.
- определение обязательства лизингодателя или лизингополучателя застраховать предмет лизинга от связанных с договором лизинга рисков, если иное не предусмотрено договором.
Лизинг беруші лизинг шарт бойынша:
Лизингодатель по договору лизинга обязуется:
- қаржы немесе аралас лизингіні жүзеге асырған жағдайда лизинг алушыға белгілі бір мүлікті белгілі бір ақыға табыстау үшін белгілі бір сатушыдан (жеткізушіден) өз меншігіне сатып алуға немесе бұрын сатып алынған мүлікті белгілі бір мерзімге белгілі бір шарттар негізінде лизинг заты ретінде табыстауға;
- в случае осуществления финансового или смешанного лизинга приобрести у определенного продавца (поставщика) в собственность определенное имущество для его передачи за определенную плату или передать ранее приобретенное имущество на определенный срок, на определенных условиях в качестве предмета лизинга лизингополучателю;
- лизинг шартының мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизинг алушы:
Лизингополучатель обязуется:
- лизинг беру шартында көзделген тәртіппен лизинг затын беруге;
- принять предмет лизинга в порядке, предусмотренном договором лизинга;
- лизинг берушіге оның инвестициялық шығынын өтеуге, оған сыйақы төлеуге;
- возместить лизингодателю его инвестиционные затраты и выплатить ему вознаграждение;
- лизинг шартының күші біткеннен кейін, егер шартта басқа жәйіт көзделмесе, лизинг затын қайтарып беруге немесе лизинг затын сатып алу-сату шарты негізінде меншігіне сатып алуға;
- по окончании действия договора лизинга возвратить предмет лизинга, если иное не предусмотрено договором лизинга, или приобрести предмет лизинга в собственность на основании договора купли-продажи;
- шарт мазмұнынан туындайтын басқа да міндеттемелерді орындауға міндеттенеді.
- выполнить другие обязательства, вытекающие из содержания договора лизинга.
Лизингіні былайша жіктеуге болады:
Лизинг можно классифицировать следующим образом:
- нысаны бойынша;
- по форме;
- тұрпаты бойынша;
- по типу;
- түрі бойынша.
- по виду.
Нысаны бойынша лизинг ішкі және халықаралық лизингілерге бөлінеді. Ішкі лизингіде лизинг алушы, лизинг беруші және сатушы Қазақстанның резиденттері болып табылады. Халықаралық лизингіде лизинг беруші немесе лизинг алушы Қазақстанның бейрезиденттері болып табылады.
По форме лизинг подразделяется на внутренний и международный лизинги. Во внутреннем лизинге лизингодатель, лизингополучатель и продавец являются резидентами Казахстана. При международном лизинге лизингодатель или лизингполучатель являются нерезидентами Казахстана.
Тұрпаты бойынша лизинг ұзақ мерзімді (3 жылға дейін), орта мерзімді (1,5 жылдан 3 жылға дейін) және қысқа мерзімді болып бөлінеді.
По типам лизинг подразделяется на долгосрочный (до 3 лет), среднесрочный (от 1,5 до 3 лет) и краткосрочный.
Түрлері бойынша лизинг қаржылық және оперативтік лизингілерге бөлінеді.
По видам лизинг подразделяется на финансовый и оперативный.
Қаржылық лизинг – лизинг беруші лизинг алушы көрсеткен мүлікті белгілі бір сатып алушыдан меншігіне сатып алуға және осы мүлікті лизинг заты ретінде белгілі бір ақы үшін, белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде уақытша иеленуге және пайдалануға беруге міндеттенетін лизинг түрі.
Финансовый лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель обязуется приобрести в собственность указанное лизингополучателем имущество у определенного продавца и передать лизингополучателю данное имущество в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Оперативтік лизинг – лизинг беруші тәуекелді өз мойнына алып мүлікті сатып алатын, кейіннен оны белгілі бір ақы үшін лизинг заты ретінде белгілі бір мерзімге және белгілі бір шарттар негізінде лизинг алушыға уақытша иеленуге және пайдалануға беретін лизинг түрі.
Оперативный лизинг – это вид лизинга, при котором лизингодатель закупает имущество на свой риск, а после передает его лизингополучателю в качестве предмета лизинга за определенную плату, на определенный срок и на определенных условиях во временное владение и в пользование.
Лизингінің мерзімі ұзақтығы жағынан лизинг затының толық тозымпұлына (амортизациясына) тең не одан асып түседі. Лизинг шартының қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін лизинг заты лизинг алушының меншігіне өтеді. Лизинг мерзімі шарт бойынша белгіленеді.
Срок лизинга по продолжительности равен сроку полной амортизации предмета лизинга или превышает его. По окончании срока действия договора лизинга предмет лизинга переходит в собственность лизингополучателя. Срок лизинга устанавливается по договору.
Лизингілік төлемдер бойынша айырысуды үш әдіспен жүргізіледі:
Расчет по лизинговым платежам производится тремя методами:
- ақы төлеудің тиянақталған сомасымен төлеу;
- с фиксированной суммой оплаты;
- аванспен төлеу;
- с авансом;
- ең төмен төлемдермен төлеу әдісімен.
- методом минимальных платежей.
Онда мынадай қосымша қызметтер көрсету қамтылуы мүмкін:
Лизинговая сделка может включать в себя оказание дополнительных услуг:
- зияткерлік меншікке құқықты (ноу-хауды, лицензиялық құқықтарды, тауар белгілеріне, маркаларға құқықтарды, т.б.) сатып алу;
- приобретение прав на интеллектуальную собственность (ноу-хау, лицензионных прав, прав на товарные знаки, марки и др.);
- құрастыру жұмыстарын жүзеге асыру;
- осуществление шеф-монтажных работ;
- кейінгі кепілдікті қызметтер көрсету және жөндеу, т.б.
- послегарантийное обслуживание, ремонт и др.
Лизинг шаруашылық жүргізуші субъектінің негізгі қорларды алуына және ақшаны айналымнан алмастан оларды пайдалануына мүмкіндік береді.
Лизинг позволяет хозяйствующему субъекту получить основные фонды и начать их эксплуатацию, не отвлекая деньги из оборота.
Банк өз клиентіне лизингі-лік келісім арқылы жабдық сатып алуды ұсына алады, бұл келісім бойынша банк жабдықты сатып алып, клиентке жалға береді.
Банк может предложить своему клиенту обрести оборудование с помощью лизингового соглашения, по которому банк покупает оборудование и сдает в аренду клиенту.
Какие условия должен выполнить клиент для заключения лизингового договора.
Жасасқан шартқа сәйкес клиент лизингілік төлемдер төлеуге тиіс, бұл төлемдер, сайып келгенде, банкінің сатып алып, жалға берген жабдығының құнын толық жабады.
В соответствии с заключенным договором клиент должен вносить лизинговые платежи, которые в конечном счете полностью покрывают стоимость купленного банком и сданного в аренду оборудования.
* * *Казахско-русский экономический словарь > лизингілік операциялар
-
65 листинг
листинг (1. бағалы қағаздың сәйкестігін белгілеу, 2. бағалы қағазды қор биржасындағы айналысқа жіберу рәсімі) -
66 лотерея билеті
лотерейный билет (ұсынушыға арналған бағалы қағаз, оны сатып алу азаматтық-құқықтық міндеттемелердің пайда болуына негіз болады: оның иесі ұтыс шыққан жағдайда лотереяны айналысқа шығарған ұйымдастырушыдан ұтысты талап етуге құқылы) -
67 материалдық тасқын
материальный поток (еңбек өнімінің өндіріс сатылары бойынша және айналыс саласында үздіксіз өзгеруі мен қозғалуы деген, логистикада қолданылатын ұғым) -
68 мәнет
монета (заңмен белгіленген салмақта және пішінде металдан: алтын, күміс, мыс, никель, т.б. қорытылған құйма, ақша белгісі, елдегі айналыс пен төлем құралы) -
69 меркантилизм
меркантилизм (XVI - XVII ғасырлардағы экономикалық ілім: капиталдық қорлануы дәуірінің бірқатар заңдылықтарын белгілеген, соның ішінде айналыс аясын қорланудың шешуші факторы ретінде бөліп көрсеткен ілім. Шындығында жекеше және ұлттық байлықты қорландыру жөніндегі практикалық ұсыныс-кеңестер беруге саяды) -
70 несие билеттері
кредитные билеты (несиенің дамуы және ақшаның төлем құралы ретіндегі атқарымы негізінде пайда болған төлем құралдары және айналыс құралдары) -
71 пайда дилюциясы
дилюция прибыли (табыстың төмендеуі, акцияларға орай: айналысқа шығарылған акциялардың көбеюі салдарынан акциялар бойынша алынатын дивидендтің төмендеуі) -
72 паоло
паоло (итальян күміс шақасы, 1866 жылға дейін айналысқа түскен) -
73 сендірме
варрант (1. тауардың қоймаға сақтауға қабылданғанын растайтын құжат, тауар қоймасының куәлігі, 2. бағалы қағаздар пакетін осы бағалы қағаздар айналысқа шығарылмастан бұрын атаулы құны бойынша сатып алу мүмкіндігі көзделетін сертификат түрі, 3. бағалы қағазбен бірге берілетін, иеленушісіне белгілі бір мерзім өткенге дейін қосымша жеңілдік құқығын беретін қосымша куәлік, 4. бағалы қағазды иеленушіге оны белгіленген уақыт кезеңінде немесе мерзімсіз кезең бойына белгіленген бағамен сатып алу құқығын қамтамасыз ететін куәлік) -
74 советтік ақша белгілері
совзнаки (1919 жылғы ақпаннан 1924 жылдың ақпанына дейін айналысқа шығарылған Кеңес мемлекетінің қағаз ақша белгілері)Казахско-русский экономический словарь > советтік ақша белгілері
-
75 тауар айналымы
товарооборот (1. белгілі бір уақыт кезеңінде сатылған және сатып алынған тауарлардың ақшалай тұлғаланған көлемі, 2. тауарлардың айналыс аясында ақшаға айырбасталуымен және өндірістен тұтынуға ауысуымен байланысты қозғалысы) -
76 шетелдік тауарлар
иностранные товары (шетелде шығарылған, сол елден тыс жерлерге еркін айналысқа жіберілген тауарлар) -
77 шығарылым
выпуск (1. ақшаны не бағалы қағазды дайындап, айналысқа енгізу, 2. белгілі бір уақыт ішінде өндірілген дайын өнім, 3. кеден органдарының тауарды немесе көлік құралдарын кеден ресімдеуінен өткізілгеннен кейін тұлғаның толық билігіне табыстауы, 4. корпорация не үкімет ұйымы белгілі бір уақытта сататын акциялар не облигациялар, 5. корпорацияның не үкімет ұйымының кепілгер арқылы не жекеше орналастыру арқылы жаңа бағалы қағаздарды сатуы, 6. өндіріс көлемі) -
78 эмиссия
эмиссия (ақша, бағалы қағаздар, банк билеттерін, т.б. айналысқа шығару) -
79 эмиссиялық құқық
эмиссионное право (1. ақша шығару тәртібін айқындайтын құқықтық нормалардың жиынтығы, эмиссиялық жүйенің құқықтық тетігі, 2. ақша белгілерін айналысқа шығарудың белгілі бір кезеңге белгіленген шекті мөлшері) -
80 эмиссиялық операциялар
эмиссионные операции (банкілердің, қазынашылықтардың, акционерлік қоғамдардың, басқа да мекемелердің айналысқа ақша шығару немесе бағалы қағаздарды эмиссиялау жөніндегі қызметі)Казахско-русский экономический словарь > эмиссиялық операциялар
См. также в других словарях:
айналыс — Қ орда., Арал) уақыт, маусым, мезгіл. Біз жылды төрт а й н а л ы с қ а бөлеміз Қ орда., Арал) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
Уақыт — – материалистік философия бойынша, кеңістікпен қатар материя болмысының формасы, философиялық және жалпығылыми категория. Ол материалдық объектілердің өмір сүруінің ұзақтылығын және сол объектілердің даму процесінде өзгерулерінің (күй –… … Философиялық терминдердің сөздігі
абрис — (нем. abris) тым шектеулі уақыт немесе қолайсыз ауа райы жағдайында маршрутты көз мөлшерімен түсіру кезінде құрастырылған жергілікті жердің сызбасы. Бұл кезде маршрут түзу сызық түрінде, ал ондағы бұрылыс орындары нүкте немесе дөңгелек түрінде… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
интендант — (франц. intendant – басқарушы, меңгеруші) қарулы күштердегі әскерді азық түлікпен, жемшөппен, заттай және жүк тасымалдау шаруашылық мүліктерімен жабдықтауды басқаратын, сондай ақ жеке құрамды пәтермен және тұрмыстық жабдықтауды ұйымдастыратын… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Аномия — (фр. аnomie – заң, ұйымдасудың жоқтығы) – қоғамның құндылықтар жүйесіндегі түбегейлі дағдарыстарды білдіретін ұғым. Аномия әсіресе өтпелі қоғамдарда жиі кездеседі. Бұрынғы әдетке айналған бағдарлар жаңа талаптарға сәйкес құндылықтармен жылдам… … Философиялық терминдердің сөздігі
мал жөткеу — (ҚХР) мал саудасын жасау, малды бір жерден екінші жерге тасып апару, саудаласу. Менің м а л ж ө т к е у м е н айналысқаныма тұп тура бір жыл болды (ҚХР) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
боксерсымақ — сын. Өзін боксермін деп есептейтін, бокспен аздап айналысқан (Д. Исабеков, Тіршілік, 214) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
дәнүккіш — зат. Дән үгетін құрал. Үйсіндердің отырықшы болып, егіншілікпен айналысқанының бір дәйекті дәлелі – олардың тас кетпендері мен д ә н ү к к і ш т е р і н і ң болуы (Қазақст. тарихы., 47). Адамның шаруашылығы мен тұрмысына балта, д ә н ү к к і ш,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
озан — зат. көне. 1. Идея беруші, идеолог. 2. Алдын ала айтып отырушы, ескертуші; дабыл қағушы. Оғыз қағанатының бас о з а н ы – Қорқыт ата (Егем.Қазақст. 08.05.2003, 6). 3. Өлеңді дауыстап оқитын ақын, жыршы. Біз сізді саяхатшы ғана шығар деп жүрсек,… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
семсерлесу — зат. с п о р т. Семсермен сайысып, өнер көрсететін спорт түрі (рапира). Ал менің қандай спорт түрімен айналысқанымды білесің бе? С е м с е р л е с у (Қ.Олжай, Қанат байла., 178). С е м с е р л е с у сынының қорытындысында бірінші орын москвалық… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
